Pleven’in Balgarene köyünde neredeyse ceviz büyüklüğünde düşen dolu, herşeyi yerle bir etti.Troyan, Sviştov ve Veliko Tarnovo bölgesinde de meyadana gelen fırtınalar zararlara yol açarken Razgrad’ın Zavet belediyesine bağlı Brestovene köyünde de dolu yağışları büyük zararlara neden oldu.

Böyle durumlarda sorulan ilk soru: Ekili arazilerin sigortası yapıldı mı? Balgarene köyünden bir vatandaş, “geçen sene yaptım, ancak ödenen para dekar başına 7 leva oldu ve bu yıl sigorta yapmaktan vazgeçtim”, dedi. Bilindiği üzere, sigorta, ancak ürünün yüzde yüz dolu, yağmur veya fırtına tarafından yok edildiği durumlarda ödeniyor. Gerçekten sigortanın mecbur olması yönünde yükselen sesler, kazanacak mı, yoksa, eskisi gibi, köylüler, bu doğal afetin de altından kendi çabasıyla kalkmaya devam edecek.

Pavlikeni şehrinde dondurulmuş çilek ve kaysılar, İngiltere pazarında büyük rağbet görüyor

Burada bulunan soğutma tesisleri, 30 yıldan bu yana tek kalıyor. Hangi meyve üreticisine sorsanız, meyve bahçlerine yapılan yatırımlardan sonra elde edilen ürünün muhafaza edilmesi için soğutma tesisleri şart, ancak bu tür tesisler ülkemizde çok nadir bulunmaktadır. Çünkü soğutma tesisleri sayesinde hem ürün muhafaza ediliyor ve kalitesinden hiçbir şey kaybetmiyor, hem de üreticiler, tüketicilere giden en kısa yolu bulmuş oluyor. Bulgaristan’da üretilen yaş meyvenin Batı Avrupa’da büyük rağbet gördüğü de bir gerçek.

Bunu, Pavlikeni şehrinde soğutma tesisleri sahipleri doğruluyor. Geçen yıldan bu yana şirket, İngiltere, Almanya ve Fransa’ya dondurulmuş çilek, ahududu ve kaysı satıyor. Şirket sahibi, İvan İvanov, “Burada en önemlisi, İngiltere’deki tüccarlar, diğer Avrupa ülkelerindeki ürünler önünde dondurulmuş yerli ürünlerimizi tercih etmesidir. “ şeklinde konuştu.

Aslında soğutma tesisleri kurmak pek kolay iş değil. Bu işten uzak olduğu için İvan İvanov, Veliko Tarnovo’nun Cülinitsa köyünde “Domat” Konserve Farbrikasında teknolog olarak çalışan Dimitar Dimitrov’u  yardıma çağrıyor.

Ivan Ivanov, Pavlikeni’deki eşki et işleme tesislerini satın alıp soğutucu tesise dönüştürüyor. Bu iki yılını alıyor. Daha sonra Kırsal Bölgeleri Kalkındırma Programına baş vuruyor. Proje,  4.8 milyon leva değerinde. Kendi birikimlerini de ekleyerek, proje 6 milyon levayı buluyor.

Uzun çalışmalar ve çabalar sonucu, Pavlikeni’deki tesisler, yüzde 99  olmak üzere Bulgar sebze ve meyve ürününü işleyen bölgenin tek ve en modern soğutucu tesisi halini alıyor. Böylece İvan İvanov, eskiden bir bahçivanlar diyarı olarak anılan, ancak bugün sebze ve meyve üretiminin  büyük düşüş yaşadığı Veliko Tarnovo bölgesinde sebze ve meyve üretimini canlandırmayı amaçlıyor.

Geçen yıl soğutucu tesisler çalışmaya başlamış ve kapasitesi yüzde 100’lere ulaşmış. Bu yıl ve önümüzdeki yıllarda üretim kapasitesinin artması bekleniyor. Geçen yıl bu tesisten 500 ton dondurulmuş gıda,  tüketiciye ulaşmak için yola çıktıysa, bu yıl 1.500 tonu bulması bekleniyor. Şirket, 8 tane 8 bin metre kubik hacminde soğutucu kameraya sahip.  Bunun dışında modern sebze ve meyveleri yıkama sistemine, biberlerin çekirdeklerini çıkarma ve biber közleme sistemine sahip.

Burada en büyük meydan okuma- yerli, yani Bulgar ürünü sebze ve meyveyi bulmak. Arazilerin paraçalanmış olması, sebze ve meyve üretimi için başilica engellerden bir tanesi. Mesela geçen yıl yerli ürünleri zor sağlayabilmişler. Dimitar Dimitrov, “Geçen sezonun başında kaysı eksikliğini Yunanistan’dan getirilen kayasılarla kapatmaya çalıştık, fakat oradan alınan kayasıların kalitesi ve tadı yerli kayasılarla kıyaslanamaz. Bundan dolayı da ürünümüz düşük kaliteli oldu.

Geçen yıl, başlıca çilek üreticileri, Popovo ve Targovişte’den olurken kaysılar Silistra bölgesinden satın alınmış. Bu yıl kiraz, çilek ve diğer meyvelerin üretildiği Güney Bulgaristan’dan üreticilerle anlaşmalar imzalama çabasında.

Soğutma tersileri sahiplerinin sebzelere yönelik de özel stratejileri var. Geçen yıl biber ürününü sağlamakta yaşadıkları zorlukların tekrarlanmaması amacıyla kendi ihtiyaçlarını kapatmak için 20 deklar biber dikmişler. İvan İavnov,  biber dikili arazileri 20’den seneye 100 dekara çıkarmayı düşünüyoruz, çünkü dondurulmuş biber, iç piyasada çok fazla aranıyor. “ diye belirtiyor.Tabii ki, iş gücü bulmakta yaşanan sorunlar da tüm sorunların başını çekiyor. Ancak tesis sahipleri, 1989 yılına kadar sebze üretimiyle ünlü Veliko Tarnovo bölgesinin eski şanlı günlerini yaşatmakta kararlılar.