Kayıtdışı ekonomi ve kaçak istihdam ile beyan edilmeyen emek Bulgaristan’daki sendikaları uzun zamandır meşgul eden konulardır. Birkaç gün önce ülkenin en büyük sendikalar konfederasyonu KNSB kayıtdışı ekonomiyle bir yıllık mücadele planını tanıttı. Bu plan otomobil ticareti ve tamiri ile sürücü hazırlığı, sanayi, inşaat ve tarım olmak üzere dört sektörde uygulanacak. Sendikadan yapılan açıklamada, kayıtdışı ekonominin piyasayı olumsuz etkilediği, devlet hazinesini mağdur ettiği, emek, sigorta, sosyal sistemi ve çalışanların sağlık ve sendikal haklarını çiğnediği öne sürüldü.

Kayıtdışı ekonomi ile merdiven altı işlerin en riskli olduğu ve adeta insan hayatına mal olabilecek tehlikeler içerdiği alan otomobil ticareti ve tamiri ile sürücü hazırlıkları.

Oto servisler Birliği Başkanı Emil Germanov: “Bulgaristan’da hem küçük, hem büyük otomobil ve oto yedek parçası ticaretiyle uğraşan bütün kesimlere yararlı olacak yeni ortak bir düzenlemeye ihtiyaç var” dedi.  

“Ülkemizde oto servis hizmetlerine dair hiç bir düzenleme yok. Bu boşluk ise, kaçak oto yedek parçası ithalatına ve merdiven altı tamir işleri yapan, kaçak işçi çalıştıran ve profesyonel olmayan oto tamir servislerinin açılmasına zemin yarattı. Büyük ölçüde onlar çalışma koşullarına uymuyor ve tamirler ile teknik hizmet kalitesinde garanti vermiyorlar. Çalışanların sağlık ve güvenlik şartları da göz ardı ediliyor. Oto servislerin faaliyetlerini kapsayacak yeni yasada, her tamirle ilgili sicil yapılması ve tamircinin onunla ilgili sorumluluk taşıması öngörülüyor. Kayıtdışı ve merdiven altı tamir ve otomobil ticareti birçok ihlalleri beraberinde getiriyor ve dürüst rekabeti engelliyor”.

Oto servis sahipleri birliğine göre, Bulgaristan’daki otomobiller Avrupa’nın en eski araba parkını oluşturuyor. Polisin verilerine göre ülkede 4 milyon 200 bin kayıtlı otomobil var. Onlardan 3.5 milyon araba 10 yıldan eski, 1.5 milyonu ise 20 yıllık ve daha eski. Yıllık 300- 310 bin otomobil yeni kayıtlara geçerken, onlardan %10’u galerilerden alınan sıfır km. yeni araçlardır.

“Ölüm vakalarıyla sonuçlanan trafik kazaları açısından birinci yerdeyiz. Bu arabaların eski oluşu ve bakım sorunlarindan doğan bir kötü sonuç. Şimdi yeni bir ithalat dalgası bekliyoruz- Avrupa’nın dizel arabaları buraya getirilecek” diyor Emil Germanov.  

Almanya’da bir yılda dizel otomobil ihracatı %20 artarak, 239 541 arabaya yükselmiş. Bu arabalar genelde Ukrayna, Hırvatistan ve sonra da % 27.7’si Bulgaristan’a geliyor. Bu yeni otomobil ithalatı dalgasının girişiyle daha büyük hava kirliliği mi bekleyelim, yoksa daha çok yeni otomobil mi girecek?

“Yakında bizim açımızdan çok yeni sayılan ve Euro VI standardında çalışan arabalar girecek. Bu havaya salgılanan zehirli gazın oranlarını belirleyen bir Avrupa çevre standardıdır. Almanya bu standart uygulamasından çıktığı için, galerilerden taksitle yeni otomobiller alan sahipleri onları yeniden leasing şirketine geri çeviriyor. Bu oto galeriler bu arabaları satmaya başlıyor. Biz genelde 7- 10 yıllık otomobiller alıyoruz. Oysa bu leasing şirketinden araçlar genelde 3- 4 yıllıktır. Bizim algımıza göre çok yeni sayılırlar. Bu iyi bir olay, ancak şimdilik fiyatlar tüketicinin cebini zorlayacak. Böyle bir dizel otomobilin fiyatı 28- 30 bin avro olacaktır. Sıfır km. fiyatı ise 60- 70 bin avrodur. Büyük ihtimalle fiyatların 20 bin avroya düşmesini bekleyeceğiz ve onları Bulgaristan’a ithal etmeye başlayacağız. Bu bizim için iyi olacak, çünkü Euro VIçok katı bir standart ve havaya nazik davranan bir uygulama. Üç yıllık bir otomobille bizim yollarımızda görmeye alıştığımız 20 yıllık otomobiller arasında kıyas bile yapılamaz”.

Fotoğraflar: arşiv

Çeviri: Sevda Dükkancı