Moskova ve Washington arasında bir kez daha çıkar çatışması yaşanırken ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı John Sullivan, Orta ve Doğu Avrupa gezisi yapıyor. Bölgedeki görüşmeleri, AB’nin Rusya’ya uyguladığı ekonomik yaptırımların yenilenmesi, Rusya ve Ukrayna arasında Kerç Boğazında yaşanan gerginlik ve AP’nun “Kuzey Akım-2” projesine karşı yönelik kararnamesine denk geliyor.

Jıhn Sullivan’in Sofya’ya gelişinden önceki gün Brüksel’de Avrupa Konseyi toplantısına katılan Başbakan Borisov, yukarıda sayılan konulardan bazılarına ilişkin görüş belirtti. Moskova’yı Kerç Boğazında tutuklanan Ukraynalı denizcileri serbest bırakmaya çağıran Borisov, “devletlerin iç gereksini olan düşman arayışının Karadeniz’e doğru dışa vurabileceğini” söyledi. Borisov, Bulgaristan’ın toprakları üzerinden jeostratejik projelerin geçmesi isteğini gerekçelendirirken “gaz nakil hattı ve reaktörlerin olduğu yerde savaşın olmadığını” ileri sürdü.

İsveç Başbakanı Gripen savaş uçakları tedarik teklifinin iyileştirildiğini açıklamasından sayılı saatler sonra Brüksel’den Başbakan Borisov, ABD’nin de F-16 tipi yeni avcı uçakları teklifini iyileştirmesini beklediğini belirtirken “çünkü onlar teklif edilen diğer tüm uçaklara göre çok daha iyidir” dedi ve bu şekilde Amerikan uçaklarının seçileceğine önceden işaret ettiği yönünde yorumların yapılmasına yol açtı.

Ordunun silahlanması, enerji projeleri ve gaz tedariklerinin çeşitlendirilmesi, John Sullivan’ın Sofya görüşmelerinde de masaya yatırıldı. Sullivan, Boyko Borisov’tan 2024 yılına kadar Bulgaristan’ın savunma harcamalarını GSYİH’ya oranla yüzde 2’ye çıkaracağı ve silahlanmaya daha çok kaynak ayıracağı yönünde teminat aldı. Dışişleri Bakanı Zaharieva ile görüşen Sullivam, enerji güzergahları ve kaynakların çeşitlendirilmesinin Bulgaristan için stratejik önem taşıdığında ısrar etti.

Bu arada Enerji Bakanı Temenujka Petkova, Parlamento’da konuşurken Rusya’nın 2020 yılında Trans Balkan gaz boru hattından vazgeçerek tedariklerini Türk Akımı’na kaydırması perspektifi bağlamında Bulgaristan’ın toprakları üzerinden gaz transiti anlaşmasının tarafından şimdiki transit kapasitesinin Türk Akımı üzerinden de mevcut olacağının Gazprom şirketi tarafından garanti altına alınacağı bir şekilde düzenlenmesini istediğini belirtti. “Türk Akımı” üzerinden transit anlaşmasının imzalanması ise Başbakan Borisov tarafından ülkemiz topraklarında gaz dağıtım merkezinin kurulması ile ilişkilendirildi. Borisov’a göre dağıtım merkezi gereklidir, çünkü Sırbistan’a doğru transit boru hattı kurması ve ülkeye yönelik Rus gazı tedariğinin durması halinde Bulgaristan “yerin altına 3 milyar gömmüş” olur.

Bazı gözlemcilere göre Sullivan’ın Bulgaristan ziyareti ile ilgili durum büyük ölçüde 2014 yılının ortasında Sofya’da Senato üyeleri John Mc Cain, Ron Johnson ve Christopher Murphy ile yaptığı görüşmelerin ardından Plamen Oreşarski’nin “Güney Akım” gaz boru hattı ile ilgili çalışmaları durdurmasını andırıyor.

Bundan 4 yıl sonra günümüzde Rus tarafı, Türk Akımı’nın ikinci kolunun Türkiye’den İtalya’ya doğru mu, yoksa Bulgaristan ile Sırbistan üzerinden Macaristan’a doğru mu devam edeceğine dair henüz karar vermiş değil.

Sullivan’ın Sofya ziyareti öncesinde Moskova’nın Bulgaristan Büyükelçisi Anatoliy Makarov, bu yılda ikili ilişkilerde olumlu gelişmelerin izlendiğini belirtti. Rusya Başkanı Putin’in Bulgaristan’ı ziyaret etmesi şimdilik planlanmasa bile diplomatın sözlerine göre yeni ticari ve ekonomik anlaşmaların yapılması halinde, Türk Akımı’nın “Bulgar” olması halinde ve Belene NES projesinde gelişme olması halinde böyle bir ziyaret gerçekleşebilir.

Bulgaristan’ın AB’nin, Washington ve Rusya’nın menfaatleri arasında yol bulması hiç te kolay görünmüyor. Bu yol arayışının her halükarda NATO ve AB’ye olan mensubiyetinin bağlamında kalacağının belli olması, bugünkü konjonktürde Bulgar-Rus ilişkilerinin perspektifi açısından pek sevindirici değildir.

Çeviri: Tanya Blagova