“Friedrich Ebert” Vakfı ve “Solidarna Bılgariya” Derneği tarafından organize edilen forumda Bulgaristan’da işgücü piyasasında gerçek işgücü sıkıntısı mi yaşanıyor ve üçüncü ülkelerden işçi getirme fikri, bu soruna çözüm olabilir mi, sorularına cevap arandı.

“Podkrepa” Emek Konfederasyonu ekonomi danışmanı Vanya Grigorova’ya göre, ekonominin gerçek sorunu iş gücü yetersizliği değil, tam tersine farklı sektörlere eleman yetiştiren meslek liselerinin kapatılması veya yetersiz olmasıdır. Bu gerçek, sendikaların ve İstihdam Ajansı temsilcilerinin Plovdiv, Kazanlık ve Varna olmaz üzere, üç Bulgar şehrinden iş verenlerle düzenledikleri görüşmelerde ortaya çıktı. Grigorova’ya göre, aynı zamanda işçi mesleğinin düşük otoritesi de farklı işletmeler ve sanayi sektöründeki boş pozisyonlara başvuruları engellemektedir.

Vanya Grigorova, iş çevrelerinin, meslek liselerini bitiren öğrencilerin okuduğu bölümle ilgili işte çalışmasını mecburi kılacak merkezi planlama taleplerini de yorumluyor. Buna benzer teklif, iş güçü yetersizliği krizini geçici de olsa hafifletmiş olabilir , ancak ve ancak iş verenler tarafından verilen garfanti şartıyla. Tüm yönleriyle ve tüm ayrıntılarıyla söz konusu soruna üç yönde olmak üzere yasal değişiklikler için somut önerilerle beraber bir raporda yer verilmiştir:

İlk başta iş göçünü durdurmamız lazim, yani üçüncü ülkelerden uçuz işçi getirme çabalarına dur dememiz lazım – diye belirtiyor Vanya Grogirova ve devam ediyor. İkinci sırada – meslek okullarını canlandırmaktır, fakat iş verenler, öğrencinin okulu bitirdikten sonra iyi bir maaş karşılığında işe başlayabileceği garantisini vermeleri gerekiyor. Üçüncü önemli husus da, iş verenlere boş iş yerlerini İş ve İşçi Bulma Kurumlarına açıklamak zorunluğunun getirilmesi. Böylece hem işçiler boş pozisyonlar hakkında bilgi sahibi olacak, hem de hükümet hangi bölgede ne tür kadro yetersizliğinin yaşandığı ve ücret seviyeleri hakkında bilgi alacaktır. Şahsi görüşüme göre, bu söz konusu üç adım istenilen sonucu verecek ve Bulgaristan’ın Avrupa’nın ve Avrupa maaş sisteminde ayak bağı olmasına izin vermeyecektir, çünkü aynı şekilde devam edersek, bu gerçekten kaçınılmaz bir durumdur.

Forum sırasında Avrupa gündeminin bir parçası olan uluslararası yük taşımacılığının geleceği konusu da masaya yatırıldı. Raporun hazırlanması sırasında 100 Bulgaristan vatandaşı arasında yapılan anket, konuyla yakından ilgisi olan şoförlerin iş yerindeki sıkıntılarını dile getiriyor. Bulgaristan şoförlerin itirafları, TIR sürücülüğünin prestijityle ilgili efsaneleri çürütüyor. Diyelim ki, aldıkları maaş 4000 leva (2 bin avro), ki bu para bir tek Bulgaristan’daki ailelerine daha iyi yaşam standartı garantileyebilir, fakat onların büyük bit zamanını geçirdikleri yurtdışında bu maaş onlar için yetersizdir. Uluslararası yük taşımacılığı yapan TIR ve kamyon şoförleri için sigorta geliri, ülkedeki asgari maaşla hemen henem aynidir, çünkü sigortaları tam ödenmemektedir. Bunun nedeni de, iş anlaşmasının üzerinde ödenen iş gezisi masrafları, aslında sürücüler, yoldayken ihtiyaçlarını karşılmak için kullanıyor. Çoğu zaman belirli iş saatlerinin dışında çalışmak zorunda kalırken, her kamyonun sahip olduğu takograflar ise manipüle ediliyor.

Yine de, çalışma çağında olan vatandaşlar, Bulgaristan’da kalmayı seçerse burada da iş bulabilir. İstihdam Ajansı’nın verilerine göre, 5 Kasım 2018 itibarıyla boş iş yerlerinin syısı 13 binin biraz üzerinde. Diğer taraftan İş ve İşçi Bulma Kurumlarında kayıtlı işsizlerin sayısı 193 bindir ve her boş pozisyona ortalama 15 kişi baş vuruyor. Vanya Grigorova’ya göre, boş iş yerlerinin büyük bölümü belirli bir kalifiye değil de, çalışma isteği gerektiriyor.

Fotoğraflar: BGNES

Çeviri: Şevkiye Çakır