Bulgaristan 2007 yılının başında AB üyesi oldu, ancak AB tarafından adalet ve iç düzen durumu üzerinde sürekli olarak denetime tabi tutuluyor. Bu tür bir denetim ayrıca Romanya’ya da uygulanıyor. 11 yıl önce bu alanlardaki problemlerine rağmen Avrupa Birliği’ne kabul edilen bu iki ülke hala günümüzde de kendilerine “avans olarak” gösterilen güveni karşılıksız bırakıyorlar.

Elde ettiği başarılarından dolayı 2016 yılında Romanya üzerinden denetimin kaldırılacağı konuşuldu. Ancak, göstergeleri böyle bir beklentiye zemin hazırlamadığı için Bulgaristan için bu söz konusu değildi. Şimdi, 2018 yılında, Avrupa Komisyonu Romanya’nın yargı reformları sürecinde gerileme olduğunu, Bulgaristan’ın ise ilerleme kaydettiğini ve onun yargı bağımsızlığı, yasal çerçeve ve organize suç konularında izlenmesi “askıya alınabileceğini” belirtti.

Yargı reformu, devletin üst düzey yönetimindeki yolsuzluk ve genel yolsuzluk olmak üzere diğer üç gösterge üzerindeki denetim devam ediyor. Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Frans Timmermans’a göre “Bulgaristan geçen yılki Mekanizma ve işbirliği doğrulama raporundaki (izlenen 6 göstergeye göre) 17 tavsiyeyi uygulamaya yönelik çabalarını sürdürse, 2019 yılında denetim sonlandırılabilir.”

Bulgaristan raporunda yer alan bulgular hükümet tarafından memnuniyetle karşılandı. Dışişleri Bakanı Ekaterina Zaharieva’ya göre rapor objektif, Adalet Bakanı Tsetska Tsaçeva’ya göre rapor reformların geri dönülmezliğini doğruluyor. Avrupa Halk Partisi (European People’s Party) milletvekili Svetoslav Malinov’a göre ise “en önemli gerçek, Bulgaristan’ın denetim altında kalıyor olmasıdır”. Angel Cambazki’ye göre aynı kontrol mekanizması “Almanya da dahil olmak üzere diğer ülkelere de uygulanmalıdır.”

AK’nun Bulgaristan raporunun ilan edilmesinden bir gün önce AB Konseyi’nin AB genelinde hukukun üstünlüğü konusunda sürekli bir yıllık denetim sunma olasılığının tartışıldığı anlaşıldı.

Önümüzdeki günlerde Avrupa Parlamentosu 2014 yılında kabul edilen, ancak sadece bir kez uygulanan, bütün Avrupa için geçerli genel hukukun denetimine yönelik mekanizmanın yürürlüğe sokulması hakkında karar vermesi bekleniyor. Avrupa Parlamentosu’nun, Bulgaristan ve Romanya’ya uygulanan işbirliği ve denetim mekanizmasının yerini alması yönünde çağrıda bulunması da öngörülüyor. Avusturya’nın AB Konseyi Başkanlığı döneminde kamu kurumlarına güven ve hukukun üstünlüğü ile ilgili raporundan yola çıkıldığında, bu çağrının yersiz olmadığı anlaşılıyor.

Geçen yıla ait bu raporun sunduğu verilere göre, Avrupa vatandaşlarının sadece yüzde 37’si hükümete karşı güven duyuyor, parlamentoya güven duyan halk yüzde 36, Avrupa Birliği’ne güvenin ise yüzde 42 olduğu görülüyor. Ankete katılanların sadece yüzde 19’u partilere karşı güven duyduklarını belirtiyor.

Bu aşamada ise, Bulgaristan’ın yargı reformu ve iç düzeni üzerindeki denetimin ne zaman, nasıl ve hangi koşullarda kaldırılacağı yönündeki beklentiler diğer konuların yanı sıra çok önemli değil.

Çeviri: Özlem Tefikova