“Sveti Yoan Krıstitel” (Vaftizci Yahya) Jablyanski Manastırı, Jablyanovo köyüne yakın Konyavska Dağı koynunda bulunuyor. Manastırda rahipler geçimini tek başına sağlıyor. İncil’de dendiği gibi “insan çalışarak emeğiyle geçimini sağlıyor”.

Manastırın kuruluşu hakkında net bilgi yok. Eski bir yerleşim yeri üzerine kurulduğu tahmin ediliyor. Günümüze kadar ulaşan bilgi ve tarihle ilgili ayrıntıları manastırda yaşayan rahip Kliment’ten öğrendik:

Ne yazık ki manastır iki defa kundaklanmış ve içindeki her şey kül olup, yok olmuş. Bildiklerimizi de yerli halktan öğrenmiş bulunuyoruz. Manastır bahçesinde erken Hristiyanlık dönemi mimarisine has iki yuvarlak, granit sütun bulunuyor.

Daha Roma döneminde burada bir Hristiyan tapınak olduğu tahmin ediliyor. Büyük ihtimalle manastır içindeki ayazma, sunağın bir kısmını oluşturuyormuş. Sveti İvan Rilski, doğduğu Skrino köyünden yola çıkınca, Struma nehri kıyısından devam ederek, kısa süreliğine Jablyanski Manastırı’nda kaldığı biliniyor. Burada yürütülen kültürel ve eğitim hayatıyla ilgili elimize ulaşan bilgi yok.

Manastır ve civarında Osmanlı döneminde çok kişinin öldürüldüğünü tahmin edebiliriz, çünkü yeri kazdıkça cesetlere rastlıyoruz. Bir zamanlar burasının çok canlı bir yer olduğu sonucuna varıyoruz. 1944 yılından sonra burada tek bir rahip yaşamış. Komünistler manastıra bağlı 800 dönüm ormanı kesmek isteyince, bu rahip karşı koymuş, itiraz etmiş. Bu ayaklanma üzerine manastırın tek rahibi komünistler tarafından öldürülmüş. Bundan sonra manastır terk ediliyor ve yok olmaya yüz tutuyor. Yerli köylüler buraya hayvanlarını otlatmaya ve sulamaya gelirmiş. Eski binalardan bazıları şimdi yenilendi. 60’lı yıllarda Hristiyan Dini Şura her gün yapılan ibadetleri son noktasına kadar tutanak halinde kaleme almak için buraya üç rahibe gönderir.1979’de başrahip Arhimandrit Kasian tayin edilir. Yaklaşık 12 yıl manastırda bir rahip ve bir yaşlı adamla beraber kalırlar. Manastırın, eski borçları ödemesi gerektiği için, yoksulluk içinde zor yıllar geçirmişler. Kasian kendi eliyle ot, saman biçer ve onu satıyor. Bir sene 4 kamyon saman topladığı, borcu ödeyip, geçimi sağlamak üzere hayvanlar aldığı söyleniyor.1992 yılında manastıra yeni nesil gençler geldi. Ruhban okulundan mezun olan gençler, manastırda dini ve eğitim hayatını canlandırmak için seferber olur. Kaynak olmadığı için zorlandık, ancak gençlerin heyecanı zorlukları yenmemiz için teşvik etti. Manastır 90’lı yıllardan beri mevcut hal ve görünümüne kavuştu.

Manastıra bağlı yazı ve eğitim tarihçesi, Rila Manastırından rahip Averkiy Popstoyanov ile bağdaştırılıyor. Averkiy bu manastırın mali desteğiyle Bükreş’te okur. Mezun olunca öğretmen olur ve o dönem için yenilikçi sayılan, modern yöntemlerle eğitim vermeye başlar. Küstendil de dahil olmak üzere, birçok yerde öğretmenlik yapar. O kadar iyi bir öğretmenmiş ki, bölgeden diğer öğretmenler Rila manastırındaki baş rahibe mektup yazmış, onu geri almasını rica etmişler. “Sizin öğretmeninizden dolayı bizim sınıflarda öğrenci kalmadı. Hepsi ona gidiyor” diye şikayet etmişler. Averkiy 1879 yılında Jablyanski Manastırın Baş rahibi olur ve medrese kurar. Yıkılmaya yüz tutmuş küçük kilisenin yerine yeni ibadet yeri inşa ettirir.

Fotoğraflar: Svetlana Dimitrova