“Patcwork” veya kırkyama sanatının kökenleri, çok eski zamanlara dayanıyorsa da bu teknik, çağdaş hali ile 18. yüzyılda İngiltere’de uygulanmaya başlandı. İngilizce yama anlamına gelen “patch” ve iş anlamına gelen “work” kelimesinin bir araya getirilmesi oluşan bu sanatın adından da anlaşılacağı üzere farklı kumaş parçalarının birbirine dikilmesi sonucu yatak ve masa örtüsü, battaniye, yastık kılıfı ve yumuşak oyuncak gibi çeşitli ürünlerin işlenmesi söz konusu.
Kırkyama sanatı ülkemizde 1989 yılı sonrasında yaygın hale gelmeye başladıysa da, Kremena Kambova, severek yaptığı bu işteki ilk adımlarını bundan çok önce yaptı:
“Beni ilk keşfeden kişi, 1986 yılında televizyon sunucusu Brigita Çolakova oldu. El işi yapan her kadının yaptıklarını televizyona götürmesini isteyen Brigita, “TV Nedelnik” programında” beni ve o zamana kadar ülkemizde bilinmeyen bu el sanatını anlattı."
Kırkyama işini tek başına öğrenen ve yıllar sonra Internet’te patchwork videolarını izlerkek aynı teknikleri kendi başına bulduğunu farkeden Kremena, aplikasyon, boncuk, dantel süslemesi gibi modern tarzda çalışmalar yapıyorsa da klasik usulü en çok beğendiğini paylaşıyor.
“Klasik kırkyama işinde yüz denen üst katmanın parçaları birbirine birleştiriliyor, bu üst katman ve üçüncü katman arasına vatka konuluyor. Yüz kısmının işlenmesi, kırkyama sanatında en önemli. Güzel ve uyumlu olması, parçaların birbirini tamamlaması önemli. Klasik usule has olan geometrik figürlerle, sanatçının hayal gücüne göre farklı şekiller oluşturulabiliyor. Kumaşların ve renklerin doğru seçilmesi önemli. Klasik tarzda her şey elle yapıldığı için epey zaman alır” diyor Kremena.
Pano, tablo veya poster gibi sırf estetik değeri olan modern patchwork eserlerinden pek hoşlanmayan Kremena, el işlerinin günlük hayata yönelik olması gerektiğini düşünüyor:
“Kırkyama eve, insana ayrı bir ruh katar. Ayrıca da insanın böyle bir hobisi olması çok güzel. Beynin, ellerin, sezgilerin meşgul oluyor, yapacak işin var ve bu harika bir şeydir” diyen Kremena işinde keten, pamuk ve triko kullandığını paylaşıyor. Işıltılı dokulardan uzak duran kadın, her şeyin ölçülü olması ve klasiğin dışına çıkan her sapmanın rüküş haline gelebileceğine dikkat çekiyor. Çalışma süreci nasıl seyrediyor sorusu üzerine mahiretli kadın şu cevabı veriyor:
“Önce fikir beliriyor. Yapmak istediğini önce tasavvur ediyorsun. Sonra parçaları kesip yan yana diziyorsun. Bu işte sabırlı olmak gerekiyor”.
Ülkemizde pek te bilinmeyen bir uygulamalı sanat türü olan kırkyama, son yıllarda facebook grupları, düzenlenen sergiler ve kurslar sayesinde popüler olmaya başladı. Patchwork eserlerine insanlar değer veriyor mu acaba?
“Büyük değer veriyorlar. El işi göz nuru olan böyle bir battaniye ile örtünmek, böyle bir örtüde yemek yemek çok farklı. Amaç, insanın benden aldığını sevmesi, severek yırtılıncaya kullanması.”
Fotoğraflar:özel arşiv
Çeviri:Tanya Blagova
ABD başkanlık seçimleri konusunda heyecanlananlar yalnızca Amerikalılar değil , Avrupalılar da nefeslerini tutarak sonuçları bekliyor – Kamala Harris'in zaferi gerçekten tutarlı bir politika ve öngörülebilirlik getirir mi ,..
İklim değişikliği küresel bir olay olup dünyanın her köşesinde kendini gösteriyor. Bunun son örneği, İspanya’nın Valencia bölgesini vuran sel felaketi oldu. Avrupa’da son 50 yılın en feci seli olarak değerlendirilen bu doğa afetinde yüzlerce kişi..
Halkı aydınlatanlar, yalnızca şükran ve hayranlık duyulan kişiler değil, tarihimizde milli aidiyet duygumuzu uyandıran en önemli şahsiyetler olarak görürüz. Ancak “halk aydınlatan” kavramının arkasında nasıl bir arketip duruyor ve neden Halk..