Hükümet Maliye Bakanlığı’nın 2018 bütçe tasarısını kabul etti. Bundan sonra Parlamento onaylamalı ve ilgili mali yasayı kabul etmelidir. Sürpriz beklenmiyor, çünkü GERB ve milliyetçiler arasında iktidardaki koalisyon Halk Meclisinde çoğunluğa sahip ve genelde hükümetin önerdiği her şeyi kayıtsız, şartsız ve eleştirisiz kabul etmektedir. Solun gururla sosyal ve adil olarak nitelediği alternatif bütçe tasarısına gelince, yasa olarak onaylanması şansı sıfır diyebiliriz.

Hükümetin de gelecek yıla ait hazırladığı bütçenin şimdiye kadar görülen çok daha sosyal bütçe olduğu iddiasında. Bundan dolayı bütçeyi hesaplayanlar 2018 bütçesinde dört öncelik var olduğunun altını çiziyorlar – eğitim, savunma ve güvenlik, sosyal alan, sağlık. Bu alanlar için 1.6 milyar Avro daha fazla para ayrılıyor. Bu artış hiç te az değil. Toplam olarak kamu harcamaları 20 milyar Avro’ya varacak. Bu ise muhtemelen %4 artış gibi alkışlar hak eden çok iyi durumda bulunan Bulgar ekonomisi sayesinde gerçekleşebilecek.

Orta eğitimde öğretmen maaşlarının %15 artması öngörülüyor. Ordu, ve polis için daha fazla para olacak. Sağlık koruma alanı da tercih edilen alanlardan biri olarak yaklaşık 300 milyon Avro ile finanse edilecek. Emekli maaşları %3.8 artacak. Asgari maaş 260 Avro’ya varıyor. Ve bütün bunlar %10 düz vergiye hiç dokunmadan yapılacak, bu vergi tüm alanlar için geçerlidir . Uluslararası pazarlarda yeni krediler alınmayacak, bütçe açığı artırılmayacak. Plana göre bütçe açığı GSYH’nın %1’ini oluşturmalıdır. Devlet GSYH’nın büyük bir bölümünü harcama tutkusuna kapılmadı ve bunun sayesinde halkın ve iş çevrelerinin ceplerinde para birikti, tüketim ve yatırım için. Bir zamanlar eski bir Maliye Bakanı zor bir zamandaki bütçeyi ‘yağsız pizzaya’ benzetmişti. Günümüzde Başbakan yardımcısı Valeri Simeonov ‘bol malzemeli ‘Kaltzone’ pizzadan bahsediyor.

Tamam buraya kadar iyi. Ancak herkes memnun değil. Özellikle sendikalar son zamanlarda yorganı kendine doğu çekip iyi ekonomik göstergelerine dayanarak daha yüksek maaş istekleriyle Bakanlar Kurulu binası önünde yoğun protestolar düzenlediler. Aslında maaş sorunları keskinleşiyor ve daha fazla sektörleri kapsamaya başlıyor. Savunma alanında ve polis de daha yüksek maaş istiyorlar. Bir sıra ekonomi uzmanına göre Bulgar ekonomisi neredeyse artma imkanlarının doruğuna varmıştır. Borç alınmaz ise para olmayacak. Ama bunu kimse tavsiye etmez. Bulgaristan Avrupa sahasının bekleme odasında bekliyor. Orada ise Avro’ya geçilmesi için hazırlıklar yapılacak. Bu ise devletin mali politikasında belirli kısıtlamalar gerektirecek.

Bu epey iyi bir mali tablonun arka planında Bulgaristan’a yapılan doğrudan yabancı yatırımların birden bire azalması fark edilmiyor gibi. Onlar ise işsizliğin azalması ve GSYH’nın artmasının esas motorundan biridir. Buna kalifiye iş gücü yetersizliğini de eklemeliyiz. Bazı iş adamlarına göre bu firmaların sivrilmesinin önündeki en büyük engeldir. Ülkede işsizlik oranı yaklaşık %6. İşsizler arasında kalifiye işçi ve uzman bulmak imkansız.

2018 bütçesi hakkında önemli milli sorunları çözmeye odaklanmış bir bütçe olduğunu söyleyebiliriz. Yeter ki, uygulanmasında uluslararası piyasalardan beklenmedik, istenmedik sürprizler meydana gelmesin. Böylece iş gücü piyasası da çağdaş teknoloji endüstrisine gerekli yüksek düzeylerde istikrara ulaşabilir.

Türkçesi: Müjgan Baharova