Sirnitsa (Büyük Perhiz Arifesi) Yortusu - af dileme ve kutlama zamanı

Sirni Zavovezni (Büyük Perhiz Arifesi) Yortusu, aile yakınlarından af dileme zamanı ve aynı şekilde de yumurta, tereyağ ve süt ile hazırlanabilinir yemeklerle süslü sofrada ailenin bir araya gelme zamanıdır. Sirnitsa (Büyük Perhiz Arifesi) Yortusu, her zaman Paskalya(Diriliş) Yortusuna yedi hafta kala kutlanır. Ertesi gün ise 40 günlük Paskalya Perhizi başlar. Bugün Perhizi sıkı bir şekilde uygulamayanlar bile, yortuyu kutluyor ve en azından hısım ve akrabalarla bir araya geliyor.

“Doşla mi Sirnitsa”(Sirnitsa geldi), yorum Daniel Spasov

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

Büyük Perhiz Arifesi Yortusu (Sirnitsa) arifesindeki bütün haftaya Sirna Nedelya (Sirna Pazarı) denir. Bu hafta, neşeli kutlamalar eşliğinde geçerken et ve balık dışında 40 günlük Paskalya Perhizi sırasında yasak olan yemekler bol bol tüketiliyor. Eskiden evlilik çağına gelen kız ve oğlanlar salıncaklar kurup sallanır ve horo oynarmış, çünkü aynen düğünlere de olduğu gibi horolara da, Perhiz sırasında yasak getiriliyormuş. Büyük Perhiz Arifesi Yortusu, her zaman Pazar gününe denk geliyor ve gün boyunca küçükler büyükleri ziyaret ederek af diliyorlar. Gençler, önce anne babaların evini, daha sonra sağdıçların ve daha yaşlı akrabaların evini ziyaret ediyorlar. Eğer ailedeki erkek, zanatçı, esnaf ise, muhakkak zanatı öğrendiği veya hala yanında çalıştığı ustasından af diler. Bu güne özel sofranın kurulmasına kadar herkesin herkesten af dilediği ve affettiği de, kabul edilir. Aksi takdirde o kişi, perhize başlayamaz. Bu da bir şekilde ruhunun temzilenmesi anlamına geliyor. Özel öğütülmüş beyaz undan börekler hazırlama, fıçıdan şarap çekme ve aileyi bir arada toplama görevi, her evin hanımına düşer.

“Dobrinka, sobra stopanka”(Dobrinka iyi evsahibi), yorum Dobrinka Yovçeva ve BNR Halk Müziği Topluluğu

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

Geleneksel börek, çörek ve peynir, yumurta, süt ve tereyağ ile yapılan farklı yemeklerin yanısıra, sofrada suda pişmiş yumurta ve beyaz helva bulundurulmalı. Sözüm ona “hamkane” bazı bölgelerde haşlanmış yumurta, bazı yerlerde ise beyaz helva ile yapılıyor. Marteniçka veya kırmızı iplikle tavanın kirişine bağlanan yumurta ve helva asılıyken evin en yaşlı hanımı tarafından daire şeklinde sallandırılıyor. Ailenin çocukları yumurtayı veya helvayı elle değil de ağızlarıyla tutmaya çalışıyorlar. İlk “ham” yapan çocuğun sağlıklı, mutlu ve şanslı olacağına inanılıyor.

Снимка

Sirni Zagovezni Yortusundan önceki hafta boyunca Güney Bulgaristan’ın bazı köylerinde Kukeri grupları gezerler. Maskeli erkekler, ev ev dolaşıp komik sahneler sunarlar ve sağlık ve bereket manileri söylerler.

Снимка

Büyük Perhiz Arifesi Yortusu gecesi, ateş yakma geleneği de hayli yaygın. Ateşin çevresinde ise horolar oynanır, delikanlılar ise ateşin üzerinden atlarlar. Yordanovden (Hazreti İsa’nın Ürdün nehrinde vaftiz edildiği gün), İvanovden ve Babinden (Ebeler günü) gibi “su” yortuların ardından, ateşlerin yakıldığı Büyük Perhiz Arifesi Yortusu (Sirnitsa), Marta Nine, Mladentsi gibi ateşlerin yakıldığı yortular gelir. Bu da taa Meryem Ana Yortusuna (Blagoveşteniye) kadar devam eder. Yeryüzündeki ateşin, en eski kült (tapınma odağı) olan Güneşin, yani Gökyüzündeki ateşi güçlendireceğine inanılır. Bekar delikanlıların gecenin zifir karanlığında sevdikleri kızların bahçelerine gönderdikleri oklar da ateşlidir. Okların özel şekli vardır ve yortuya günler kala hazırlanırlar. Okçular ise daha Atanasovden Yortusundan alıştırmalara başlarlar. Oklar fırlatılmadan ateşe verilir. Ateşli mesajlar, karanlıkta yol çizer ve herkes, okun nereye gittiğini görür. Ertesi sabah, evlilik çağındaki kızlar, anne babalarıyla birlikte bahçeye isabet eden okları sayarlar. En mutlu tabii ki, en fazla ateşli mesajlı oklar alan kız olur, ama kimse de, bahçesinde tek bir ok bulmayan kızın yerinde olmak istemez.

Снимка

“Yunak strela strelyaşe”(Yiğit ok attı), yorum Gotse Delçev, Baniçan köyü kadın folklor topluluğu

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

Okların fırlatılmasını dile getiren şarkılarda aynı konu işlenir. Delikanlı oğlan oku fırlatır ve sevdiği kıza “hediyeleri hazırla ki, dünürleri göndereceğim “ der. Daha bu sözleri söylemeden dünürler kızın evine girer, atlarını sarı ayvanın altına veya kırmızı güle bağlarlar. Her dünür için hediyeler hazırlanmıştır, ki oğlanın akrabası veya toplumun saygın bir kişisi olan “ en yaşli dünür” için iki hediye olur. Sallangıçlar ve ateşli oklar, evlilik öncesine damga vuran ritüellerdir. Düğünlere ise Paskalya Yortusundan sonra izin verilir.
Снимка