Avrupa’nın en eski şehirlerinden biri olan Plovdiv, sırlarını açığa çıkarmaya devam ediyor. Burada söz konusu olan bugünkü Plovdiv’in temelleri üzerine kurulan antik şehir Filipopolis’in Büyük Bazilikasıdır. Burada kazıları yürüten arkeologların görevi, kilisenin kuzey  ana bölümünü incelemektir. Bilim adamları, mozaik zeminin üzerinde 36 mezar bulmuştur. Kuzey bölümünde gerçekleştirilen kazılar sonucu Bazilikanın ana bölümünden 200 metre kare gibi bir alan ortaya çıktı. Ortaya çıkan mezarlar, Ortaçağ dönemine, büyük ihtimalle 10. asrın sonlarından 12. asrın ilk yarısını kapsayan döneme aittir. Büyük Bazilika, 4. asrın ikinci yarısında inşa edilip meydana gelen şiddetli deprem sonucu 6. asrın sonunda yıkılmıştır.

Arkeolojik araştırmaların başını çeken Jeni Tankova’nın belirttiği gibi, arkeologlar kazılarını yürütürken nelerle karşılaşacağını az veya çok tahmin ediyormuş. Jeni Tankova “Burada beni son derece şaşırtan ve mutlu kılan şey, Batı’daki cephe duvarının uzantısı olarak karşımıza kilisenin ortasının çıkmasıdır. Aynı zamanda kilisenin Batı’sında yer alan iç düzen de gün ışığına çıktı” dedi ve devam etti:

“Bunlar Bazilika kompleksini tamamlayan odalardır. Kazılar sırasında söz ettiğim cephe duvarının tam karşısında mozaik zemine rastladık, ki bu zeminin sanat değeri çok yüksektir. Üzerinde kare şeklindeki madalyonda bir tavuskuşu tasvir edilmiştir, ki bu tavuskuşu kilise cemaatini Bazilikanın ana bölümünün girişine kadar götürüyor. Adı geçen kuşun çevresinde ise, farklı kuşların yer aldığı daha altı tema işlenmiştir.”

Bazilikanın bu bölümünde kazılara devam eden arkeologların çalışmalarına medya ve bilim çevrelerinden büyük ilgi gelmiş. Araştırılan mezarlardaki bulgular çok kısıtlı, ki en büyüğü de üç haçtır. Birkaç çamdan yapılan bilezik ve küpe de var.

Büyüklük ve güzellik açısından nedir Bazilikadaki mozaiklerin özellikleri?

“Doğu’dan –Batı’ya büyüklüğünün 56 metre 60 santimetre ve genişliğinin yaklaşık 39 metre olduğu kilisenin tüm zeminin mozaik olduğunu kabul edersek,  iki tabanlı olduğuna da dikkat çekiyorum. Anlaşılan alt zeminde herhangi bir tamir çalışmaları yürütülmüş. İnşaat harcı kullanılmış ve daha sonra ikinci bir mozaik tabanı yapılmış. Ne diyeyem, belki buarada 80 metre uzunluğunda olup toplam alanı 2 400 metre kare olan bir kompleksten bahsediyoruz. Bu alanın tamamının da mozaikle kaplanmış olması, gerçekten inanılmaz bir şey. Tabii ki, mozaik zemin her yerde iyi korunmamış, bazı bölgelerde eksiktir, fakat kazıların sonucunda belki de iki dekarın üzerinde bir mozaik ortaya çıkacak.”

Burada bir muze kompleksinin kurulması öngörülüyor mu?

“Şu an itibariyle ortaya çıkan bölümün bir kısmı, kapalı müze haline gelecek ve burada daha erken döneme ait mozaik zemin  sergilenecektir. İkinci katmanın büyük bir bölümü sökülmüştür ve daha sonra pano şeklinde sergilenecek. Bunun  dışında farklı girişler açılacak ve meraklılar gelip tüm arkeoloji kompleksini gezip görebilecektir. Burasının, ülkemize olduğu kadar, gelen konuklar ve Plovdivliler için eşi benzeri olmayan bir eser olarak ziyarete açılmasını umuyoruz.”

Fotoğraflar: BGNES ve Wikipedia

Çeviri: Şevkiye Çakır