Bugünlerde ülkemizde en büyük revaçta olan 10 meslek açıklandı. En büyük rağbet gören mesleklerin sıralaması, beraberinde birçok soru işareti ve endişe getirirken Bulgar ekonomisinin durumu ve perspektiflerine dair de manidar.

Açıklanan veriler, çalışma piyasasında işçi kıtlığı olduğu gibi bilinen bir hususu teyit ediyor. İşsizlik oranı yüzde 8’in üserinde olsa da işçi ve çalışanlar yetersiz kalıyor. Bu arada işçi talebi bazı kategorilerde yoğunlaşıyor.

Teknik mesleklere en büyük talep var, bu meslekler en çok araranan ihtisasların yarısını oluşturuyor. İlk bakışta bunda kötü bir şey yok, teknoloji ve inovasyon, bilgisayar ve robot çağında yaşıyoruz. Endişeye asıl sebep veren husus, bu kategoride sıradan işçilere, şöförlere, restorancılık ve otelcilik çalışanlarına, makina işletmenlerine ve ancak en son sırada bilişim uzmanlarına talep olmasıdır. Yani çoğunlukla düşük tahsilli ve niteliksiz olup yenileşim potansiyelinden yoksun işçiler aranmaktadır. Bulgar ekonomisinde aranan buysa, demek ekonominin düzeyi de aynı – verimlilik ve teknoloji seviyesi düşük olup inovasyon ve rekabet gücü azdır.

Bu arada en büyük talep olan 10 meslek arasında mühendis, doktor, yönetici, muhasebeci ve maliyeci gibi “beyaz yakalar” dediğimiz ve orta sınıfı oluşturan mesleklerin de olması umut verici, çünkü mal ve hizmetlere kalite ve değer katan onlardır.

2016 meslek sıralamasının 2015’ten neredeyse farksız olması da kalıcı bir eğilimin söz konusu olduğunu ortaya koyduğu için kaygılandırıcı. Halihazırda ülkemizde yüksek tahsil sahibi vatandaşların oranı yüzde 23 olurken gelişmiş ülkelerde bu oran yüzde 30’un üzerinde. Bu konuda uygulanan ulusal programla yüksek tahsilli vatandaş oranının yüzde 36’yı bulması amaçlanıyorsa da çalışma piyasasında izlenen eğilimler iyimserliğe mahal bırakmıyor, üstelik üniversitelilerin sayısı da son dönemde düştükçe düşüyor. Tablo hiç te iç açıcı olmazken bugünlerde Bulgar bilim adamlarının ücretleri, yani onların ülkenin bugünü ve yarını açısından taşıdıkları öneme toplum ve yönetim tarafından biçilen değerle ilgili açıklanan veriler skandal niteliğinde. Ülkenin en prestijli bilim ve araştırma kuruluşu olan Bulgaristan Bilimler Akademisinde bir profesörün aylık ücreti 450 avro olurken devlet idaresinde, eğitim düzeyi pek te yüksek olmayan bir sekreter 330 avro maaş alıyor. Ücretler onur kırıcı düzeyde olurken genç bilimcilerin araştırma merkezlerine celbedilmesi ve orada sanayi, ticaret, tarım, ulaşım ve haberleşme sektörleri için inovasyon teknolojileri geliştirmeleri imkansız görünüyor. Hele de en büyük rağbet gören mesleklere dahil olmalarından hiç bahsetmemek gerekir.

Bulgaristan’ın insan kaynakları ile ve doğa güzellikleri ile zengin olduğu söyleniyor. Doğa güzellikler turist çekiyorsa da ülke halkının refah sürmesi için kesinlikle yeterli olmuyor. Günümüz şartlarında çözüm ancak akıllı, zeki büyüme olabilir. Zeki büyüme ise garsonlarla, işçilerle olmuyor, her ne kadar işçi sınıfı yerli insanların düşük ücretli ve prestijsiz mesleklerden çekindiği gelişmiş ülkelerde kendine yer bulmakta zorlanmasa da. Hal böyle olunca bugünlerde Chikago’da en iyi taksi şöförü ödülünün Bulgar olan bir adama verilmesinde, ABD’de ise en iyi 10 manikürcüden birinin bir Bulgar kadını olmasında şaşırtıcı hiçbirşey yok. Aynen ucuza çalışan göçmen anlamında kullanılan “İngiltere’de Leh su tesisatçısı” benzetmesi gibi yani.

Çeviri:Tanya Blagova