‘Dostum, kalpağını indirsene ve Sn. Orozov’un önünde başını eğerek Bulgaristan’da onun gibi fazla kişinin doğmasını dilesene!’

Ünlü Bulgar yazarı Aleko Konstantinov zamanında bu sözleri söyleyip kendi kendine öğreten Vratsa ustasının şık faytonlarından hayranlığını dile getirmiştir.

Bir yüzyıl sonra bir öğretmen emeklisi Bulgaristan’ın kuzeybatısı için bu kadar tipik olan bu zanaatı canlandırmaya cesaret buluyor. Fakat amacı eski modellerin kopyasını yapmak değil, modern taşıt aracı yaratmakla ilgili emelini hayata geçirmektir. Büyük usta Mito Orozov’un bu zarafet becerilerinden esinlenen Vratsa’nını Rogozen köyünden Krum Petleşki fayton ile otomobil hibridi olan bir araç icat ediyor.

Krum Usta şunları anlatıyor: ‘Tutuşmuş bir faytonu bir samanlık saçağı altında buldum, onu restore ettim ve bundan çok ilginç bir şey çıktı. Bunu izleyen hayalimde freni, ışıklandırması, orijinal lastikleri, metal ispitleri,kötü hava koşullarında faytonu bir kupa arabasına çeviren iki körüğü olan beyaz renkli bir fayton belirdi. Birçok insan yanıma gelerek onu görünce emelimi gerçekleştirmiş olduğuma sevindiler.‘

1883 yılında araba tamiri için bir tamirathane açan 24 yaşındaki Mito Orozov da hayalini uuygulamaya koyulmuş. Ama bu briçka ve fayton üreten kendi fabrikasının kurulması yönünde atılan yalnız birinci adımmış. Ancak o patronun emrinde marangoz, tenekeci, boyacı ve üst kalitesi olan Avrupa malzemeleri bulunurken, günümüz fayton ustası sadece iki eline güvenebiliyor ve yalnız gerekirse Vratsa bölgesinden işçi ve dostlarının hizmetlerine başvuruyor.

Krum Petleşki devamla şunları anlatıyor:‘Ben kendimi bildim bileli ustalık şeyleri yapıyorum, eskiden ağaç oymacılığı öğretmenliği de yaptım. Yıllar öncesi gazeteden kestiğim bir makalede Kuzeydoğu Bulgaristan’dan bir fayton ustasının çalışmaları anlatılıyordu. Fayton modellerini görünce dış görünüşlerini, tasarımı ve süslerini beğenmedim. O zaman bundan daha güzel bir faytonu yapmayı kararlaştırdım ve bunu gerçekten başardım. ‘

Osmanlıdan Kurtuluş sonrası o büyük ustanın faytonları ne kadar zarifmiş! Kendisi Londra Fuarı’nın altın madalyasını bile elde etmiş ve bütün dünyada ünlenmiş, Büyük Amerikan magnatı Henry Ford kendisine hatta otomobillerinin karoserilerini yapmayı önermiş ama Mito Orozov: ‘Bu kadar az parayla otomobil kupelerini yapacak kadar bir ahmak mıyım! diyerek vazgeçmiş. ‘

Dünyaca bilinen bu Usta’nın mükemmelliğine ulaşmak ve eski zamanların taşıt araçlarının her detayını incelemek üzere Krum Petleşki Vratsa kentindeki Fayton Müzesine birkaç defa gitmiştir. Kendi faytonunu işledikten sonra ise onu güllerle süslüyor. Şimdi faytonu zaman zaman köyde sürüyor.Köylülerden ihtiyar birisi hatta hayatında ilk defa bir kupa arabası gördüğü için ‘Tanrı’ya şükür’ demiş.

Öğretmen emeklisi, gerçek bir yenilikçi olduğunu ileri sürüyor ve yeni emellerinin gerçeğe dönüştürülmesi için çaba sarfettiğini belirtirken şöyle dedi:

‘Ben işsiz duramam ve şimdi kiraz ağacından bir top yapıyorum. Avusturya’da yaşayan oğlum bunu istedi, öte yandan yakın bir zaman önce bu tür bir topun kullanılmış olduğu 1876 Nisan ayaklanmasının yıldönümünü kaydettik.Zamanım ve sağlığım el verirse ileride 12 kişilik büyük bir fayton yapacağım.’

Rogozenli fayton ustası her hafta yakın Oryahovo kasabasına giderek oranın bando müziği orkestrasının üyesi olarak, Bulgaristan’ın Kuzeybatısından insanlar için melodiler yaratmış halk bestecisi Diko İliev’in ölümsüz eserlerini çalıyor. Kendisi, doğduğu bölgenin yüce insanlarından ilham alarak hayal etmeye ve yaratmaya devam ediyor.Ve bütün bunları büyük usta Mito Orozov’un örneğince yapıyor.