AB’ye yönelik görülmemiş derecede yoğun göç baskısı, hafta içinde birlikte yapılan iki zirve toplantısının konusu olurken yakında üçüncü yüksek düzey toplantısının düzenlenmesi bekleniyor. AB liderleri, Malta’da Afrika devletlerinden mevkidaşları ile bir araya geldikten sonra yapılan gayri resmi birlik zirvesinde ayın sonuna kadar veya önümüzdeki ayın başında Türkiye ile olağan dışı üst düzey toplantısının yapılması kararlaştırıldı.

Malta toplantısına Bulgaristan’dan Başbakan Borisov’un başını çektiği bir heyet katıldı. Başbakan, Afrika devletlerine destek verilmesi amacı ile oluşturulan Güven fonunun kuruluş belgesini imzaladı. Bulgaristan’ın fon katkısının 50 bin avro olmak üzere cüzi miktarda olması büyük ihtimalle o denli ülkemizin finansal imkanlarına değil, destekten hissedilir sonuçların alınacağına dair duyulan şüphelere bağlıdır. Fon kaynakları ile birkaç Afrika ülkesinde kurulacak merkezlerde Avrupa’ya devam etmek isteyen göçmenlerin filtrelenmesi yapılacak. Duyulan şüphelere vesile, bazı Afrikalı liderlerin fonla ilgili sergiledikleri tutum oldu. 1 milyar 800 milyon avro tutarında olması öngörülen destek tutarını onlar, hiç denecek kadar az gördüler. Bazı Afrika devletlerinde göçmenlerin para havalelerinin GSYİH’nın yüzde 10’luk bölümünü teşkil etmekte olduğu göz önüne alındığında bu tutum, en az kabul edilemezdir. Aynı şekilde en yüksek düzeyde Afrikalı göçmenlerin Suriyeli sığınmacılardan farklı bir şekilde ele alınmasının ayırımcılık olduğu yönünde yapılan açıklamalar da kabul edilir gibi değil.

Anlaşılan AB ve Afrika devletleri arasında bu konuda ciddi farklılıklar mevcuttur ve ortak anlaşmalardan çok bazıları ile ayrı ayrı anlaşmaların yapılması beklenebilir. Yakında böyle bir anlaşma Etiopia ile yapıldı örneğin.

Başkent La Valeta’da olağandışı AB zirvesi de yapıldı. Toplantıda göç baskısına karşı belirlenen önlemlerin uygulanması değerlendirildi. Uygulama sonuçları iyimserliğe münasebet vermedi ve AB Komisyonu, ulusal hükümetlerin İtalya ve Yunanistan’dan sığınmacı kotalarının daha hızlı şekilde kabul edilmesi için bir an önce harekete geçmelerini istedi. Komisyon Başkanı Jean Claude Juncker, 160 000 kişinin intikal ettirilmesi beklenirken şimdiye kadar ancak 130 kişinin intikal ettirilmiş olduğu ve bu iş aynı tempo ile devam ederse belirlenen hedefe 2101 yılında ulaşılacağını ironik bir şekilde ileri sürdü.

Bu bağlamda Başbakan Borisov, Bulgaristan’ın kendisine tahsis edilen kotaya göre sığınmacıların yerleştirilmesi için gereken yerleri artık sağladığını, fakat kimsenin gelmek istemediğini ve ülkemizin sığınmacıları zorla tutmak için hapishaneler kurmak niyetinde olmadığı açıklamasını yaptı. Sözlerine göre öncelikle göç akınının durdurulması ve sınırların kapatılması ve artık gelmiş olan sığınmacılar için gerekenlerin yapılması gerekiyor.

Avrupalı liderler, Malta’da Türkiye ile olağandışı toplantının yapılmasına ilişkin karar almadan sayılı saatler önce Başbakan Borisov, AB’nin Ankara’nın lehine vereceği tavizleri destekleyeceğini açıkladı. Sözlerine göre finansal desteğin dışında Türkiye’nin vatandaşları için vize rejiminin liberalizasyonu gibi Türkiye’nin yararına olacak bazı istisnalar yapılabilir. Sonuçta Avrupalı liderler, önümüzdeki iki yılda Tükiye’ye 3 milyar avroluk destek sağlamak konusunda anlaştılar.

Malta’da aynı gün içinde iki zirve toplantısının yapılması ve üçüncü toplantı kararının alınması ve net kararların verilmemesi, AB içinde ortak bir tutumun olmaması ve şu anda en ciddi sorunu olan göç baskısı konusunda kararsız olduğu izlenimini teyit etti.

Çeviri: Tanya Blagova