24 Mayıs günlerinde her yerde duyulabilecek bir ses- gençler 1’den 12’ye kadar dayıyor. Okulda geçirdikleri yıl sayısı 12. Lüks limuzinler, spor arabaları, kabriyolet pahalı otomobiller balonlarla süslenip, sokaklarda uçuşuyor, kornalar basılıyor, içerideki gençler ise pahalı kıyafetler içerisinde kendini gösteriyor. Alkol ise doğrudan şişeden içiliyor. Mezun olan gençler, baloları döneminde böyle bir tablo sergiliyor. Bu balolar aileler için bir nimet maliyetine geliyor. Okulu bitirmek kişi için önemli bir yaşam noktası olsa da, mezuniyet baloları çoktandır artık bir rüküş bayram havasında dönüştü.

Bulgarların ana gaye ve değerleri arasında, çocukları okutmak sevdası yer alıyor. Bunun için sırtındaki son gömleği bile vermeye hazır olan Bulgarlar, varını yoğunu evlatlarını okutmak için vermeye hazır. Klasik yazarlardan İvan Vazov “Esaret altında” romanında ders yılı sonunu bir bayram havasında anlatıyor, ebeveynler, öğrenciler, öğretmenler bir araya geliyor ve tören yapıyor. Ancak onlar, yıl boyunca öğrendiklerine seviniyor. Şimdiki nesiller ise, kendi bayramını kutluyor. Ebeveynler bu pahalı partileri, şölenleri karşılayacak güçte mi, paraları yeter mi- bunun hiç önemi yok. Mezuniyet balosu hayatta bir kez yapılıyor tezi yaygın.

Mezuniyet baloları, zengin düğünü aratmayacak nitelikte tuhaf bir Bulgar icadı. Aileler, evlatlarının balolarını düzenlemeyi boyun borcu biliyor. Hiç kimse paradan, puldan bahsetmiyor. Borç çekilecek, kredi alınacak, ancak kızım veya oğlum gereken zenginlikte baloya layık olacak ! Gece elbisesi, saç, kuaför, makyaj, manikür, pedikür, solarium darken, maliyet hemen 1000 euroyu geçiyor.. Haftalarca özellikle kızlar solaryum, fitneslere gidiyor, forma girmek savaşına giriyor, balo öncesi de iyi bir para harcıyorlar. Limuzin araba kirası, yakınlar ve akrabalar için yapılan baloya uğurlama şöleni, balo gecesi için giriş ücreti de katılmalıdır. Bir gecelik lükste, 19 yaşındakiler belki de okul sonrası hayal ettikleri hayata bir deneme yapmış oluyor.

Ne var ki, gerçek hayat bundan çok daha karanlık. Bulgaristan AB’nin en yoksul ülkesi. Beş Bulgardan biri yoksulluk sınırı olan aylık 150 eurodan az parayla yaşıyor. Ortalama aylık maaş 400 euro civarında. Fakat balo gecesi bu matematikler unutuluyor, önemli değil. Bulgarlar, her zaman bayram havasında masada olmayı seven bir ulus olarak da bilinir. Varsın en yoksulu olalım!  

Her kuralım bir istisnası olduğu için, bir gecede delice para harcama alışkanlığı tarihte, mazide kalabilir. Birkaç yıldan beri  #steniskanabala baloya tişörtle adlı kampanya başladı ve orada tamamen hayırsever amaç izlendi. Orada mezuniyeti olan öğrenci ve aileleri, pahalı kıyafet almak yerine, paraları kimsesiz öğrencilerin üniverstiye gitmeleri için yardım amaçla vermeleri çağrısında bulunuluyor. Kampanya yaygınlık kazansa da, baloya tişörtle giden lise son öğrencilerinin sayısı çok az. Fakat bu örneklerin bulunması da sevindirici.

Türkçesi: Sevda Dükkancı