Döviz piyasasında bu günlerde hararetli günler yaşanıyor. Euronun kuru dolara göre rekor düşüş yaşadı, İsviçre frangı çok yükseldi ve ortak Avrupa döviziyle eşitlendi. Avrupa Merkez Bankası Avrupa alanındaki mali kurumların likidite takviyesi için kapsamlı bir plan ilan etti. Bundan dolayı euronun daha da ucuzlaması bekleniyor. Döviz piyasalarındaki türbülans Bulgar iş sektörünü nasıl etkiliyor?

Bulgar levası euroya göre sabitlenmiş durumda. Bulgaristan’da para kurulu devam ediyor. Yasa gereğince Bulgar levası euroya göre 1.96 levaya endekslendi. Dolayısıyla euro- leva orantısı 2:1 olarak sabitlendi denilebilir. Yani euronun kaderi dolaysız şekilde Bulgar levasını etkiliyor ve tersi. Bulgaristan’da ihracat ve euro kurunun ithalat üzerinde büyük etkisi var. Mal fiyatlarındaki oynamalar da ticareti bir o kadar etkiliyor. Bulgar ekonomisi ise çok açık bir pazar, o yüzden uluslararası piyasaların durumundan çok etkilenmektedir. Ulusal İstatistik Kurumuna göre, GSYH’nın tümü dış ticaretten geçiyor. Dış ticaret oranı 2014’te 44 milyar euro oldu. Dış ticaretin %60’ı AB ortaklarıyla gerçekleşti ve ödeme dövizi de euro üzerinden oldu. Diğer %40’lık bölümde ise ödemeler üçüncü ülkelere ABD doları kullanıldı. AB içindeki ithalat ve ihracat euroyla olduğu için, iç piyasada euronun çalkantısı fazla etki yaratmıyor. Fakat AB dışında ticarette durum vahim. Euro ve diğer dünya dövizleri dolara göre değer kaybedince, Bulgar ithalatçıları malı daha pahalıya alıyor, ihracatçılar ise, daha az gelir kazanıyor. Dolarla ödeyen alıcılar için onların sundukları mal ve hizmetler ucuzluyor.

AB dışındaki ülkelere Bulgar ticareti buna benzer durumlarda düşüş kaydediyor. Küreselleşen dünyada rekabet ortamı gerginleşiyor. Euronun ucuzlamasından ne Bulgar ihracatçıları, ne de Bulgar ithalatçılar karşlı çıkıyor. Tüketiciler açısından da bu olumlu durum değil. Elektrikki eşyalar, ev eşyaları, bilgisayar gibi ürünlerin fiyatı yükseliyor. Dolar ile alınan tüm malların fiyatı yükseliyor. Benzincilerde yakıt fiyatının çöküşü de, eğer dolar bu kadar yükselmeseydi daha büyük olacaktı. Ülkenin ana tedarikçisi Rusya’ya petrolü dolar bazında ödüyoruz.  

Dolayısıyla döviz fırtınasında Bulgar teknesinin çok sallandığını söyleyebiliriz.  Bulgaristan’ın genelde euro ile ödemeler yapan ülkelerle ticaret yaptığı bir teselli olabilir. Bu şekilde de döviz kurlarındaki sarsıntılardan fazla olumsuz etkilenmiyor.

Çeviri: Sevda Dükkancı