Aralık 1948 yılında Bulgar Komünist Partisinin (BKP) 5’inci Kongresinde Georgi Dimitrov, daha sonra çok meşhur olan o sözleri söylüyor: “Diğer hakların başka şartlarda yüz yıl zarfında elde ettikleri başarıya, Bulgaristan, 10-15 yıl zarfında ulaşmalıdır”.

Böylece ülkenin yoğun sanayalişmesinin temelleri atılıyor. Bir sonraki yıldan itibaren ekonominin kalkınmasına ilişkin beş yıllık planlar ve sermayeler ağır sanayi sektörüne yöneliyor.

1963 yılı, Bulgaristan’ın sanayileşmesinde dönüm noktası sayılıyor. Bu zamanda “Kremikovtsi” metalurji fabrikası ve Burgas yakınlarındaki petrol rafinerisi faaliyete geçiyor. Bulgaristan Ulusal Radyosunun “Altın arşivinde” 30 Aralık 1963 tarihinde Burgas yakınlarındaki rafinerinin açılışındaki kayıt korunuyor. Konuşma, BKP Merkez Komitesi Birinci Sekreteri Todor Jivkov’a ait:

“Petrol rafinerisinin değerli inşaatçıları, montaj ustaları, değerli çalışanlar, mühendisler, teknisiyenler, değerli konuklar. Halkımız, 1963 yılını büyük bir başarıyla daha uğurluyor. Metalurjimizin devi “Kremikovtsi“ fabrikasının çalışmaya başlamasının üzerinden iki ay bile geçmedi. Bugün vatanımızın diğer ucunda, Karadenizin kıyısında ülkemizin ilk petrol rafinerisini açıyoruz. Bizler için petrol rafinerisi neleri ifade ediyor? O, petrol kimya alanımızın lideridir. Modern donatımı, gücü ve geniş üretim imkanlarıyla, rafineri, sadece ağır kimya sanayimizin değil, aynı zamanda da diğer sanayi alanlarımızın kalkınması için öncü röl oynayacaktır. Rafineri, inşaat ve ulaşım alanının kalkınmasında önemli röl oynarken tarıma da büyük destekte bulunacaktır. Faaliyete geçen rafinerinin iki üretim tesisi, önümüzdeki 1-2 yıl zarfında yılda 2’şer milyon ton petrol işleyerek ülkenin zenginlikleri aratacak, işleme sanayinin hammadde ihtiyaçlarını karşılayacaktır. Bizler, ülkenin zora düşen enerji dengesini hafifletmek için büyük bir imkana sahibiz.”

Bakanlar Kurulu, 1959 yılında Burgas yakınlarında petrol rafinerisinin inşa edilmesine karar veriyor. Temel atma töreni 5 Kasım 1960’da gerçekleşiyor, 1963 yılının sonunda ise fabrika çalışmaya başlıyor. 1966-1970 dönemi “Beş Yıllık Kimya ve organik sintez Palnı” olarak tarihe geçiyor. Kimya ürünleri ve hammadde üretimi için yeni yeni fabrikalar kuruluyor. 1971 yılında Pleven yakınlarında 2’inci petrol rafinerisi faaliyete geçiyor.

Geçen asrın 90’lı yılların sonunda iki fabrika da özelleştirilmeye tabii tutuldu. Burgas yakınlarındaki rafineri, 1999 yılında Rus petrol devi “Lukoil”in eline geçti.Ağır sanayinin başlangıcından yarım asır sonra, bölge halkı için iş yeri sağlayan bir tek “Heftohim” Burgas olurken yeterince modernize edilmiş ve iyi gelişen bir fabrikadır aynı zamanda. Pleven yakınlarındaki “Plama” 1998 yılında faaliyetine son veriyor ve farklı yatırımcılar tarafından gösterilen ilgiye rağmen, hala fabrika çalışmıyor. “Metalurjimizin devi “Kremikovtsi”nin kaderi de pek farklı değil. 1999 yılında fabrikanın özelleştirilmeye tabi tutulmasıyla ilgili anlaşma, 1989 yılından, totaliter rejiminin yıkılmasından sonra devlet mülkü ile gerçekleştirilen bir başarısız anlaşma örneğidir. 2010 yılının sonundan itibaren fabrika iflas etti ve tüm mülkü satıldı.

Çeviri: Şevkiye Çakır