Geçen haftanın sonunda geçici hükümette AB fonları bakanı İliyana Tsanova tarafından açıklanan Bulgaristan – Avrupa Komisyonu Ortak Sözleşmesine göre 2014 ila 2020 yılları arasında olmak üzere AB’nin yeni program döneminde Bulgaristan ekonomisine yaklaşık 16 milyar avro girecek. 2007-2013 dönemine kıyasla 4 milyar avro fazla olan bu meblağın 2020 yılına kadar GSYİH’da yüzde 9’luk artış, özel yatırımlarda yüzde 43’lük büyüme, kamu yatırımlarında yüzde 32’lik artış, istihdamda yüzde 6’lık artış ve ortalama maaşta da yüzde 37’lik zam olmak üzere ciddi etkiler sağlaması bekleniyor. Krizden dolayı yabancı yatırımlarda büyük düşüş izlenirken, AB kaynakları ülkemize büyük bir sürdürülebilir kalkınma imkanını sağlıyor. Bu arada bu paranın kullanılması için sağlık, eğitim, emeklilik sistemi gibi problemli sektörlerde reformların yapılması şartının koşulması, önemli riskler de getiriyor.

Bulgaristan ve AB arasında yapılan yeni sözleşmede “su altı taşlar” var mı sorusu üzerine Bakan Tsanova şu cevabı verdi:

“Su altı taşların olduğunu söyleyemem. Bence asıl amacımız, üstlendiğimiz reform yükümlülükerini yerine getirmek olmalıdır, çünkü Ortaklık Sözleşmesi, geçici hükümet hariç en azından iki hükümet tarafından uygulanacak. Bu reformlar ve politikalarda devamlılık olmalıdır. Daima yeni baştan başlamak lüksümüz yok. Bu şekilde reform olmaz, bu sektörlerde sürdürülebilirlik sağlanmaz. Bence asıl risk bunda saklıdır. Umarım AB Komisyonu bu Sözleşme’yi uygulayan herkes için iyi bir ortak olacak, daima yanımızda olacak ve gerekirse bizi doğru yola döndürecektir”.

2020 yılına kadar Bulgaristan, operasyonel programlar kapsamında 10 milyar avro kadar destek alacak. Reformlar uygulanmazsa para kaybedilecek mi sorusu üzerine Bakan Tsanova şöyle konuştu:

“Kesinlikle, örneğin “Sular” sektöründeki reform “Çevre” operasyonel programı kapsamındaki kaynakların kullanımı ile sıkı sıkıya bağlıdır. Reformu 2016 yılına kadar tamamlayamazsak, yani Sylar Yasasını düzenleme ve değişiklik yasasında öngörülenleri yapamazsak o zaman yönetici organ, mesela Avrupa Komisyonu, ara ödemeleri durdurarak bizden açıklama isteyecektir. Sağlık sektöründe de reform yapma yükümlülüğümüz var. Şu ana kadar yapılanları ne kadar savunabiliriz ve kaynakları etkin bir şekilde kullandığımızı ispatlamak diyalog meselesidir. Bu konuda strateji ve Eylem Planı onaylandı. Ama sonuçta icraat önemlidir, bu parayı gerçekten etkin bir şekilde kullanmak önemlidir” diyor AB fonları bakanı İliyana Tsanova.

Bulgaristan AB’nin ortak bütçesine yıllık olarak 900 milyon avro girdi sağlıyor. Ülke ayrıca öngörülen yardımların %15’i oranında eşfinansman sağlamakla yükümlü. Bu sübvansiyonların kullanılması için %15’inin ulusal ortaklıkla finanse edilmeli. Bu desteğin yararı nedir? İliyana Tsanova’nın cevabı:

"Bulgaristan’ın faydaları, AB’ye ödediğimizden kat, kat fazla. Burada asıl görevimiz, AB’nin bize izin verdikleri noktalardan azami olarak yararlanmaktır”.

7 yıllık dönemi kıstas alacak olursak, Avrupa fon kaynaklarının kullanımını başardık mı acaba?

Bakan Tsanova konuya açıklık getirdi: “Bulgaristan ilk defa operativ programlar uygulamasına geçmişti. Bu yol çok parlak olmasa da, çok fena da değildi. Romanya, Hırvatistan ve İtalya’dan önce, listenin sonundan önce 4. yerdeyiz.

Umarım bu dönemdeki derslerimiz “kulağımıza küpe” olur. Bir kapasitenin temelini attık, şimdi onu geliştirme zamanı geldi. Önümüzdeki program döneminde daha başarılı olacağımızı umuyorum. Bu Avrupa paraları bizim için çok önemli. Kriz öncesi yabancı yatırımlar çok azaldı. Bugün itibarıyla belediyelerde kamu kaynaklarının %70’i AB paralarından sağlanıyor. Bu kaynakları kaliteli projelere yatırmak, boşuna harcamamak için çaba göstermeliyiz”.

İliyana Tsanova, genel olarak 2014’e kadar dönemde operativ program kaynakları için risk bulunmadığını söyledi. “Bölgesel politika” ve “Çevre” konusundaki programlarda dondurulan kaynaklar sorun teşkil ediyor. Bu riskleri azaltmak için, milli fondan ödemelere acil olarak başlanmalı. Paraların sistemde dönmesi için sertifika sahibi de olmak gerekir.

Türkçe. Sevda Dükkancı