Bulgaristan, Kanada, Almanya, Rusya ve saire ülkelerin sokaklarında hafızada kalan ve felsefi anlamı olan graffiti ile Bulgar graffiti kültürünün en popüler isimlerinden biri olan efsanevi Nasimo doğuyor. Aslında bu lakap arkasında Stanislav Trifonov duruyor. Sanatının özellikleri yüzünden sokak artistleri, gerçek isimleriyle kendini tanıtmaktan kaçınıyor. Stanislav, graffitinin kendisini daha 15-16 yaşındayken bulduğunu paylaşıyor. Bu kendini ifade etme yolu, Nasimo’nun hoşuna o kadar gidiyor ki, yeteneğini Veliko Tırnovo Üniversitesi’nin “Resim” Bölümü’nü bitirerek geliştiriyor.
Stanislav Trifonov’un ebeveynleri, tabii ki oğlunun bu yoldaki ilk adımlarından memnun değildi.
“Bütün ebeveynler gibi benimkiler de memnun değildi, diye hatırlıyor Stanislav. İlk başta gizlenmek zorundaydım. Ama sonra insanların, eserlerimi onayladığını gördü. Benim başarılı olduğumu, bu uğraşımın, o kadar kötü olmadığını anladı. Bence başta bütün güzel şeyler kötü ve korkunç görünüyor. Birçok insan graffiti sözcüğünü vandalizm ile bağdaştırıyor.”
Bugün Nasimo’nun graffiti sanatı, binaların duvarlarında, konutlarda, sokak stilinde giysilerde, dünya galerilerinde görülebiliyor. Stanislav, arkadaşlarıyla graffiti ile resim arasında bir şey yaratarak stilleri karıştırmaya çalışıyor.
Sanat severler, sergi salonundaki graffiti eserlerine nasıl yaklaşıyor?
“Bu diğer sanat türleri gibidir. Kübizm ve sürrealizm eserlerinin de belki bir zamanlar galeride nasıl algılanacağı soru işareti yaratmıştır. İlk başlarda grafitinin sadece sokak sanatı olabildiği düşünülüyordu. Ama eğer graffiti eseri tabloda çizilirse galeride de sergilenebiliyor. Neden olmasın, değil mi? Bambaşka bir stilin sergilenmesine engel var mı? Graffiti, yaşadığımız zamanı en doğru şekilde yansıtıyor, çünkü onların sosyal yanı, şu an dünyada olup bitenlerle ilgili mesajı var.”
Kolay ulaşılır olduğu için en iyi galeri olan duvar, komünikasyon için çok güçlü bir araç haline geliyor. “Graffitide kodlanmış bir mesaj var. İnsan sadece iyice bakmalı” diye düşünüyor Stanislav.
“Bulgaristan nereye gidiyor” sorusuna ise graffiti sanatçısı Nasimo şu cevabı veriyor: “Şimdiye kadar seçtiğimiz yöneticileri takip edersek hiçbir yere varamayacağız, ama eğer düşünürsek ve değişirsek Bulgaristan’ı daha temiz bir yola çıkarabilecek daha kıymetli liderler seçeceğiz.”
“Bulgaristanlılar nasıl değişmeli?” sorusuna Stanislav Trifonov, şu cevabı veriyor: “Önce kim olduğunu anlamalı. İnsan kim olduğunu, köklerinin hangi olduğunu bilmeyince hiçbir şey bilmiyor. Bu, sadece Bulgarlar için değil, herkes için geçerlidir. Tarihimizi unuttuğumuzda başkalarının tarihini takip ediyoruz.”
Nasimo, statükodan memnun olmayan sanatçılardan biridir. Başta graffiti ile uğraşırken toplum tarafından kabul edileni inkar ediyordu, bugün ise Stanislav, daha iyi bir insan olmaya, diğer insanlara yardım etmeye, hayatta daha büyük bir hedef bulmaya çalışıyor. Tüm bunlar Nasimo’nun çalışmalarını da etkiliyor.
Stanislav Trifonov, enerji ve ilham kaynağını anlatırken şunları paylaşıyor: “Hepimiz bir yerden ilham alıyoruz, ama bunu herkes kabul etmiyor. Hepimiz Tanrı’dan enerji alıyoruz. Her şey Tanrı’dan geliyor. Bu yüzden biz de Tanrı için bir şeyler yapmalıyız. O’nun enerjisinden alıyoruz, sonra O’na veriyoruz ve O bundan mutlu olmalıdır.”
Bir sanatçı olarak Nasimo kendini özgür hissediyor mu?
“Eğer insan özgür değilse sanat eserleri yaratamaz. Bu sanat olmayacak, iş olacak, ki bu bence sanat değildir. Sanat demek, birisinin yarattıklarını beğenip beğenmeyeceği farketmeksizin kendini ifade etmek demektir. Özgürlük budur”, diye noktalıyor sözlerini Nasimo.
Çeviri: Rayna İvanovaFotoğraflar: özel arşiv
Dünyaca ünlü keman sanatçısı ve Amsterdam Kraliyet Concergebow Orkestrası Baş Kemancısı Vesko Pantaleev – Eschkenazy, Bulgaristan Radyosuna konuşurken “Oy verme hakkımı kullanabiliyor ve bunu yapmamın mümkün olduğu bir yerde bulunuyorsam sandık başına..
Bulgaristan Ulusal Radyosu BNR’nin muhabiri Mariya Petrova, Edirne’de 27 Ekim seçimleri öncesi herhangi bir gerginlik yaşanmadığını ancak Bulgaristan’daki siyasi duruma ilişkin güçlü bir hayal kırıklığı olduğundan bölgede aktif oy kullanma..
Rodoplarda büyük bir köy olan Ribnovo yıllar içinde çok farklı ve değişik olan düğünleriyle gündeme geliyor. Ribnovo geleneksel düğün ve gelin yüzünü boyama ve süsleme tekniği UNESCO dünya miras listesinin “yaşayan insan hazineleri” listesine aday..