İnsan kaçakçılığı, dünya çapında uyuşturucu ve silah kaçakçılığından sonra üçüncü en büyük suç sektörüdur. Uluslararası Çalışma Örgütü verilerine göre insan kaçakçılığından elde edilen yıllık kazanç 23 milyar avroyu buluyor. Dünya çapında zorla çalıştırılan insanların sayısı 21 milyon olurken, AB genelinde bu sayı 880 bin olarak hesaplanıyor.Bu kuru istatistik verilerinin arkasında gerçek insanların hikayeleri var. Çağdaş kölelik şekli denen bu olaya karşı koyma mekanizmalarının bulunması için 19 ve 20 Haziran günleri Sofya’da Avrupa’nın 20 devletinden insan kaçakçılığının önlenmesi ve kurbanların desteklenmesi alanında çalışan 32 sivil toplum örgütünün temsilcileri bir araya geldiler. La Strada International uluslararası örgütünün organize ettiği etkinliğe, “Animus” Birliği evsahipliği yaptı.

İnsan kaçakçılığı olayının Bulgaristan’daki boyutu nedir sorusu üzerine “Animus” temsilcisi Nadya Kojuharova şu cevabı verdi:

“İş istismarı amacı ile insan kaçakçılığı olayı, işsizlik oranının yüksek olduğu, nüfusun yoksullaştığı ve iş göçü olayının yaygın olduğu ülkelerde görülüyor. Bulgaristan, özellikle Batı Avrupa yönünde olmak üzere en büyük iş göçünün yaşandığı ülkelerden biridir. Bu durum ülkemizi iş istismarı amacı ile insan kaçakçılığı açısından riskli devlet durumuna getiriyor. Bu konuda somut rakam vermek çok zordur. Bu veya geçen yılda kurban sayısının 200 veya 300 kişi olduğunu söylersek bu rakamın sadece tespit edilen olayları yansıttığını belirtmek gerekecek. Hatta insanların kendileri bile kendilerini kaçakçılık kurbanı olarak görmüyor ve çalışma haklarının ihlal edildiğinin farkında değildirler”.

Kaçakçılık riski bakımından Roman nüfusunun, eğitimsiz ve düşük eğitim seviyeli vatandaşların durumu özellikle hassastır. Cinsel istismar konusu kadınlar olurken, iş istismarı her iki cinsin temsilcilerini kapsıyor. İnşaat ve tarım, erkeklerin en çok sömürüldüğü sektörler olmaktadır. Kadınlarsa tarım ve ev işlerinde ve hasta bakımı işlerinde en çok istismar ediliyorlar. Bulgaristan vatandaşlarına en sık köle muamelesi yapılan devletler Yunanistan, İspanya, İtalya, Almanya, İsveç ve Çek Cumhuriyeti olmaktadır.

“Bizim gözlemlerimiz şunu gösteriyor ki iş istismarı, cinsel istismardan çok daha yaygın bir olaydır, diyor Bayan Kojuharova. İş sömürüsünde böylesine çarpıcı suistimal olayları yaşanmadığı için genelde dikkat çekmiyor. İnsanların gelir elde etmeden yurtta yaşamaktansa gelir almak adına yurt dışında sömürülmeye yatkın olacak kadar büyük ekonomik sıkıntıda olmaları, büyük endişe veriyor”.

Ağır şartlarda çalışma ve günde 12-14 saat olmak üzere uzun iş mesaisi, anlaşılandan düşük ücretin ödenmesi, hiçbir sigorta ödeneğinin yatırılmaması ve insana yaraşmayan yaşam ortamı... Kaçakçılık kurbanlarının yüz yüze geldikleri gerçekler böyledir. İnsan kaçakçılığı, suç ve sosyal bir problem olmaktan öte ekonomik bir problemdir. Zorla çalıştırma olayı, özel sektörde yaşandığı için sivil toplum örgütleri, önleme çalışmaları konusunda iş çevreleri ile ortaklık içinde hareket etmeye çalışıyorlar. İş sömürüsü, haksız rekabete ve sektör imajının zedelenmesine yol açtığı için şirketleri de zarara uğratıyor. Bu konuda Nadya Kojuharova şunları belirtiyor: Şirketler, tedarikçi ve taşeron zincirini çok ciddi bir şekilde izlemelidir, giderlerin azaltılması ve kazancın artırılması için işçilere köle muamelesinin yaptırılıp yaptırılmadığını takip etmelidir.

“Biz kaynak ülke durumunda olduğumuz için aracı şirketlerle çalışmaya başlayacağız. Böyle bir şirket, anlaşma yaptığı kuruluşu iyice araştırmadıysa farkında olmadan insanları sömürülecekleri bir yere gönderebilir. Hedef olan ülkelerde ise inşaat ve tarım sektöründe bulunan şirketlerle ve kaçakçılık ile sömürünün yapıldığı yerlerde çalışacağız” diyor “Animus” Birliği temsilcisi Nadya Kojuharova.

 Çeviri : Tanya Blagova