Ülkemizdeki enerji sektöründe yeniden gerginlik yaşanıyor. “Güney Akım” doğalgaz boru hattının inşaatıyla ilgili Brüksel ve Sofya arasında dur durak bilmeyen tartışmalardan ve Bulgaristan’ın Ukrayna’daki kriz yüzünden doğalgazsız kalma tehlikesinden sonra sıra elektrik enerjisine de geldi. Devlet enerji regülatörün bir denetimi, ülkemizdeki üç elektrik dağıtım şirketinin 2008 ile 2012 yılları arasında 2 bin 690 ihlal yaparken 818 milyon leva, yani 420 milyon avro saptırdığını tespit etti. Burada kalitesiz elektrik, elektrik ölçme cihazlarında sorunlar ve elektrik fiyatlarında öngörülen daha üyük kayıplar söz konusudur.

Şirketler bu suçlamaları reddetti, AB ise elektrik dağıtım şirketleri üzerinde siyasi baskı uygulandığı uyarısında bulundu. Çünkü CEZ, EVN ve “Energo-pro” olmak üzere üç şirket de, lisansının alınmasıyla tehdit edilen yabancı şirketlerdir. Bunlar, enerji şirketlerinin ihlalleri için tespitlerdir. Bunlar yüzünden enerji regülatörü, 54 milyon leva ile 2.5 milyar leva arasında parasal cezalar uygulayacak. Devlet Enerji ve Su Denetim Komisyonu, şirketlerin lisanslarını alıp almayacağına henüz karar vermemiştir. Söz konusu rapor da, Avrupa Parlamentosu seçimlerinden bir hafta önce çıktı. Bu da ciddi uluslararası skandalın ortaya çıkması için risk oluşturuyor.

Başlıca suçlamalar, üç elektrik dağıtım şirketinin, harcamalarını artırdığı, tasarruf edilen kaynakların da danışma hizmetleri, menajerlik sözleşmeleri ve saire gibi idari amaçlar için gittiği doğrultusundadır. 818 milyon leva değerindeki ek harcamalar, şirketlerin raporlarında kaydedilmemiştir, ama elektrik fiyatına yansımıştır. Kazanç da, devlete vergi de azaltılmıştır.

Üç elektrik dağıtım şirketi, mevzuata göre davrandığını, regülatörün bazı iddialarının toplumda yanlış izlenimler bıraktığını açıklıyor. AB’nin altı ülkesinin büyükelçileri, lisansların alınmasının yatırımcılara çok olumsuz sinyal vereceğini uyardı. Avusturya, Çek Cumhuriyeti, Danimarka, Finlandiya, Fransa ve Almanya’nın büyükelçileri, hükümetin, devlet enerji regülatörü üzerinde baskı uygulamamasında, sorunları yasa gereğince çözmesinde ısrar ediyor. AB’nin Yunan Dönem Başkanlığı da elektrik dağıtım şirketlerinin korunmasına katıldı. Bu da, bu sorunların AB tarafından yakından izlendiği ipucunu veriyor. Elektrik dağıtım şirketlerinin korunmasına Avrupa Komisyonu’nun Enerjiden Sorumlu Üyesi Günther Öttinger de katıldı. Kendisi, Devlet Enerji ve Su Denetim Komisyonu’nun kararlarının ihallere uygun olması gerektiğini yorumladı. Günther Öttinger, elektrik dağıtım şirketlerinin lisanslarının alınması hakkındaki siyasi açıklamalardan sonra Devlet Enerji ve Su Denetim Komisyonu’nun bağımsızlığından şüphelendi. Avrupa Komisyonu, AB’deki yasalara uyulması için gerekli önlemleri almaya hazırdır. Bu, Bulgaristan’a karşı yeni ceza prosedürlerinin açılması için bir sinyal niteliğini taşıyor. Olayla ilgili gelişmeler yakında açıklığa kavuşacak.

Çeviri: Rayna İvanova