Bulgaristan Merkez Bankası tarafından ülkede ticari bankaların durumuna ilişkin açıklanan son verilere göre bu yılın Şubat ayında Bulgaristan’da çalışan bankaların karı, geçen yılın aynı ayına göre yüzde yaklaşık yüzde 60 oranında çok olup 40 milyon avroyu buluyor. Bu rakam uluslararası standartlara göre çarpıcı olmasa da Avrupa’nın neredeyse her yerinde finansal ve ekonomik kriz etkisini sürdürürken küçümsenecek bir para miktarı da değildir.

Kriz, genelde kar düşüşü anlamına gelirken ülkedeki bankalar buna zıt bir tablo seriyor gözler önüne – kar miktarları artıyor ve yılın ilk 2 ayında karlılık yıllık bazda 2013 yılına kıyasla toplam yüzde 35 oranında büyüktür. Oysa bundan kısa süre öncesine kadar durum böyle değildi. Geçen yılda bankaların kar ettikleri 300 milyon avro, önceki yıla göre ancak 9 milyon avroluk artış oluşturuyordu. Şimdiki trend devam ederse 2014 yılında ülkedeki finans ve kredi kuruluşlarının kazancı 500 milyon avroyu bularak bundan bir yıl öncesine göre iki katına çıkacak. Bulgaristan’daki bankaların iyi performans göstermekte oldukları ve Avrupa’nın çok daha prestijli ve büyük bazı finans kuruluşlarına kıyasla çok daha istikrarlı oldukları her ne kadar bilinen bir gerçek olsa da alınan sonuçlar her bakımdan etkileyicidir.

Bu durum neye bağlıdır? Her şeyden önce bankalar mevduat sahibi ve kreditörlere ödenen faiz giderleri dahil olmak üzere giderlerini kısıtlamak için büyük çabalar sarfediyorlar. Bu durum mevduat sahiplerinin menfaatlerine uygun düşmese de büyük bir seçenek yok. İkincisi – birçok banka gittikçe daha cesur muhasebe işlemleri gerçekleştirerek portfolyolarından gittikçe çok kötü krediyi tahsil edilemeyen kredi olarak silmekten korkmuyorlar. Problemli olan diğer alacaklar ise borç tahsil şirketlerine devrediliyor. Bütün bunlar finans müesseselerinin muhasebe bilançolarını olumlu yönde etkiliyor.

Giderlerin kısıtlanması madalyanın bir yüzüdür, diğer yüzü ise komisyon, ücret ve kredi faizlerinden elde edilen gelirlerin artması olsa gerek. Ancak böyle bir artış izlenmiyor veya önemsiz olup banka karlarının çılgın artışında ciddi etki göstermemektedir. Bu konuda uzmanlar ve gözlemciler, halihazırda bankacılık sektöründe finans ve muhasebe yapılanmasının yaşandığının altını çiziyorlar, ki anlaşılacağı üzere bu yapılanma geçici bir olaydır. Uzmanların görüşüne göre maalesef akıllara durgunluk veren kazançlar reel ekonomide yaşanan dinamik ve büyümenin yansıması olmaktansa iç tanzimin ve aktif ile pasiflerin temizlenmesinin neticesidir. Önümüzdeki birkaç ayda bu karların sadece geçici olan ve bir ölçüde kağıt üzerinde kalan kazanç olup olmadığı görülecek. Finans kuruluşları yeni büyüme etabına giriyorsa bu durumun kaçınılmaz olarak ulusal ekonomiye de yansıması gerekiyor. Bu konuda şimdilik temkinli tahminler yapılıyor.

Çeviri :Tanya Blagova