Bulgaristan vatandaşı  önümüzdeki yıl ne gibi şartlarda emekliye ayrılacak? 2014 yılında  üçüncü kategorideki çalışanların emeklilik yaşı ve stajının dondurulması muhtemelen tekrarlanmayacak. Önümüzdeki yıla ait bütçe tartışmalarında emeklilik yaşı da yeniden tartışılacak. Demokratik Güçler Birliği  /SDS/  hükümetinde  eski sosyal bakanı İvan Neykov son on yıl içinde  hükümetlerin adımlarını yorumluyor. Neykov’un zamanında  2000 yılında  uzun vadeli bir reform planı başlatıldı. Günümüzde  Neykov :’ Son on yılda yapılan adım adım erozyon  olarak niteleyebilir’ diyor. Öyle  oluyor ki  erken emekliye ayrılanların sayısı sürekli artıyor. Yaşın  artması  sürekli durduruluyor,  sigorta  ödemeleri  azalıyor. Bunun sonucunda  Ulusal Sigorta  enstitüsünde  ciddi açık gözleniyor. Düşük emekli maaşların ödenmesi  daha uzun zaman devam edecek.  Burada sadece  sözüm ona  bu sene uygulanan emeklilik tatili sırasında 13 bin ila  30 bin kişinin emekli olması beklendiğine işaret edelim. Bu tabi  Sigorta enstitüsünün  harcamalarını artırırken  9 milyarlık bütçesindeki açığı da artırıyor. Bu bütçenin %53’ünün  sigorta ödentilerinden değil,  hepimizin ödediği vergilerden sağlanmakta olduğu da biliniyor. Neykov şöyle izah ediyor:

‘Radikal adımları  ertelendikçe  ki bunların bazıları  erkek ve bayanların emeklilik yaşı arasındaki farklıkları eşitlemek,  ömrün uzamasıyla ilgili  emekliye ayrılma yaşının da yükselmesi, erken emeklilik varyantlarına son verilmesi gibi  reformları erteledikçe  Sigorta enstitüsüne giren paraların  değil %52’si  %92  her halde  vergilerden sağlanacaktır. Buna artık sigorta sistemi değil,  sosyal yardım sistemi  demelidir. İşte sigorta sistemimizi neye  çevirdik. Popülizme son verme zamanı geldi çattı. Maalesef  seçimler yaklaşınca bütün siyasetçiler  emeklilik modeli üzerinde  oyun oynamaya başlar. Anlar anlamaz  herkes bu konuda  fikir üretir. Uzmanların sesi duyulmalı aslında. Evet  uzmanların önerdiği  önlemler popüler değildir, ama  daha fazla erteler isek  bundan sonraki  tedbirler daha da ağır olacak. ‘

Şimdi de sözü  ‘Podkrepa’ emek konfederasyonundan uzman Mika Zaykova’nın  görüşlerini de alalım. Zaykova’ya göre  emeklilik sigorta ödentisinin %1 artırılmasında  korkacak hiç bir şey yok. Bunların  azaltılması  hataydı, diyor. Zaykova  puan sisteminin  geri dönmesi yanlısıdır. İşte  Mika  Zaykova’nın  sözleri:

‘Benim ve  ‘Podkrepa’dan  meslektaşlarımın  görüşleri iki yönde. Birincisi değişiklikler  yavaş  yavaş yapılmalı. Gelişmiş  Almanya  bile  emeklilik yaşını  yılda bir ay ile artırıyor. Biz  ise  büyük bir atlayışla. İkincisi  -  mümkün ise  puan sistemine  dönelim. Bu sistem  dengeleri  sağlıyor. Örneğin : Adam  63  yaş 8 ayı  doldurmuş,  fakat  65 yaşını da doldursa  stajı  yetmez ise  ne yapacak?  %0 yaş üzerinde iş bulmak biliyorsunuz, oldukça zor.  Bence  bu iki yönde çalışmak gerek. Yaş  da artsın,  staj da ama bu  akıcı bir usul ile olsun. Öte yandan  büyük,  vahim  oranda işsizlik  oranının  göz önünde bulundurmalıyız.’

Hatırlatalım: 2012 yılının başlarında  yaş ve sigorta stajı  yılda  dört ay ile artmaya başladı  üçüncü kategori çalışanlar söz konusu. Şimdiki hükümet fakat  bir yıllık tatil  uygulamaya karar verdi. Bu sene emekliye  ayrılmak için  erkeklerin yaşı  63, 8 ay, kadınların  60, 8 ay. Staj - erkekler için  37 8 ay. Kadınlar için  34.8 ay.