Rusya, AB ve ABD’nin diplomatik mekiklerinde siyaset mi, yoksa gaz çıkarları mı önde geliyor? Avrupa’nın  gaz haritasının yeniden çizilmesi zamanı geldi çattı çoktan beri  bekleyişte olan oyuncular da girebilir. Obama ekibi Putin’in  esas jeopolitik silahının elinden alınması zamanı geldiğini ifade etti. ‘Gazprom’  Avrupa’yı  2009  yılındaki  gaz krizinin  tekrarlanması ile tehdit  etti  ve ‘Güney  Akım’  olmaz ise  Ukrayna’dan  gaz taşımacılığının risklerini ima etti. Avrupa  bir sandöviçe benzedi,  Rusya ile ortak menfaatleri  bir tarafta,  ABD’nin  AB’ne gaz sevkiyatı konusunda uyguladığı baskı öte tarafta. Avrupa, ikisi arasında sıkıştı.

Uluslararası  uzmanlara göre  Bulgaristan topraklarından  geçen ‘Güney Akım’  doğal gaz hattının Rusya’ya karşı uygulanan yaptırımların ilk kurbanı olacağını ve bloke edilebileceğini yorumluyorlar. Rus mallarının ithal edilmesi yasaklanırsa, Avrupa başka gaz  nakliyecilerini arayacak. Moskova buna  izin vermez. Moskova Ukrayna’daki krizi  gaz fiyatlarıyla oynayarak, ‘Gazproma’a olan borçlarıyla oynayarak  ülkeyi  gaz sevkiyatı ağının satması için  sıkıştırıyor. Böylece Rus  gazı   Ukrayna transitine bağlı olmayacak. Moskova  bir başka pazarlık kozu da ileri sürüyor. ‘Günay Akım’  doğalgaz boru hattı  Ukrayna’nın  dışından geçerek  Rus gazını doğrudan Avrupa’ya taşıyacak. Bundan dolayı Moskova enerji diplomasisini  yoğunlaştırdı son aylarda. ‘Güney Akım’ın inşaatına 2015 yılına başlanmaz ise Moskova  önceki konumuna dönmelidir ve yine Ukrayna’ya  bağımlı kalacak. Öte yandan  Ukrayna-Rusya  anlaşmazlıklarının  derinleşmesi gaz sevkiyatını tehdit  etmektedir. Rusya  AB’ni  Ukrayna’nın dışlanması gerektiğine inandırmalıdır. Bu da Rusya’nın sıradaki  pazarlık kozu.

‘Gazprom’  Ukrayna’nın gaz sevkiyatındaki artan borçlarının  Avrupa’da  yeni bir gaz krizine zemin hazırladığını ifade etmeye başladı bile. AB  Kiev’in  2 milyar kadar borcunun kapatılması için yardımcı olacağına dair tepki gösterdi. ABD  uluslararası  kredinin bir bölümünü, yani yaklaşık 1 milyar doları üstleneceğini doğruladı. Vişegrad  dörtlüsü ise  direkt olarak Vaşington’dan gaz istedi. Böylece  Vaşington’un  olağanüstü  gaz kaynaklarını Rusya’nın  Avrupa’daki etkisine  karşı kullanmayı körükledi. Amacı  ABD’den  Avrupa’ya  hızlı gaz  nakliyatına  ait  Avrupa  Gaz belgesinin hazırlanması başlatıldı.

Bulgar hükümeti  kesinlikle  bizim topraklardan  geçen  ‘GA ‘ projesini desteklemektedir. Putin  ile  Soçi de yapılan  görüşmede  Başbakan Oreşarski  ‘belirli süre içinde bu projenin gerçekleşmesinde  ısrarlıyız’, diye yorumladı. Aynı zamanda AB  enerji  güvenliği gibi kilit sorunlarla ilgili  ülkemizin Rusya’ya yönlendiğinden dolayı bizi eleştirdi. Ve  Sofya’nın  aktif rolü üstünde odaklandı. Bulgar milletvekilleri  bununla ilgili olarak  Enerji yasasında değişiklikler  yapıyor.

‘Güney  Akım’  Batı’nın sorunlarını çözmüyor. Uzmanlar ne düşünüyor? ‘Güney Akım ’ projesinin geleceği   Ukrayna’nın problemlerine bağlıdır. Kiev  ‘Gazprom’a  sorunsuz transit  hakkı verir ise  ve  gaz hatları üzerinden  kontrolü de verir  ise  projenin anlamı  kalmıyor. ‘Güney Akım ’  inşaatı  olmaz  ise  Bulgaristan’ın yararınadır. Büyük paralar tasarruf edilecek. Brüksel’in  cezalarından kaçınılacak,  Rusya’  tarafından gelen olası iddialar  olmayacak. Batı  ‘Güney Akım’ı  muhtemelen  askıya  alacak.  Çünkü  esas hedeflerinden biri  Ukrayna’yı  tranzit gaz  hattından  dışlamak. Enerji  uzmanı  İliyan Vasilev’e göre  Ukrayna bütçesine destek sağlamanın  en direkt yolu budur – burada  yaklaşık  3 milyar  dolardan bahsediliyor. Aslında  ‘Güney Akım’ projesi  Batı Avrupa’nın  hiçbir sorununu çözmüyor. Öyle de böyle gaz sevkiyatı  şimdi  de devam ediyor.

Türkçesi: Müjgan Baharova