İktidarın çabalarına ve Ulusal İstihdam Planındaki önlemlere, 2014-2020 program döneminde yıl ortalarından itibaren devrede bulunacak Avrupa finansmanına rağmen 2014’te işsizlerin ülkemizdeki sayısı muhtemelen azalmayacak.

İş çok basit: bu yıl toparlanmaya başlaması beklenen yavaş işleyen ekonomi koşullarında işsizliğin düşmesi beklenemez. Dolayısıyla Ekonomi bakanı Stoynev ekonomik büyümenin bu yıl % 2, Dünya Bankası ise % 1.7 oranında olmasını bekliyorlar. Sınırlı tüketim, ülkemizdeki siyasi süreçlerin istikrarsız gelişmesi, kamu idaresi çalışanlarının beklenen azaltılması koşullarında da bu beklenemez. İstihdam Ajansı verilerine göre geçen yıl işsizlik % 11.3 oranında seyrediyordu. Son veriler yılın üçüncü çeyreğine ilişkindir. Bunlara göre bu mevsimlik çalışmalar dönemindeki işsizlik % 12 oranındadır. 2014 yılına ilişkin resmi istatistik tahminlerine göre işsizlik düzeyi % 13 oranında seyredecek. Devlet bütçesinden finanse edilen ve giderek daha fazla yurttaşın iş piyasasına katılmasını sağlayan Ulusalk İstihdam Planındaki önlemlerin uygulanması için 73 milyon leva / 36 milyon Avro/ tahsis edilmiştir.

Çalışma Bakanlığı’nın ‘İş Piyasasında Etkin Politika’ şubesi başkanı İskren Angelov bu paralar şu biçimde harcanacak:

‘İstihdam program ve önlemlerine 22 bin kadar kişi katılacak, 13 bin kişi de eğitim çalışmalarına dahil edilecek. 2014 yılında 29 yaşına kadar ve özellikle 25 yaşına kadar gençlere, ayrıca sürekli işsizler, özürlüler ile 50 yaşına kadar işsizlere öncelik tanınacak. 2014’te ‘genç teminatı’ tedbirinin uygulanmasına geçiliyor. Onun çerçevesinde 25 yaşına kadar bütün gençler öğrenimine devam edebilir, 4 ay zarfında çıraklık veya staj yapabilir. 25 yaşına kadar ilkokul ve okulsuz gençlerin öğretimi ve istihdamı önceliklidir. İş ve işçi bulma bürolarına 4 aya kadar kayıtlı olan orta ve yüksek öğrenimli gençler için plan ilk işe başlamalarını finanse ediyor.2014’te toplam 34 bin gencin farklı öğretim ve istihdam biçimlerine dahil edilmesi planlanıyor. ‘

Birincisi sosyal yardımları işe tercih edenlerin okur yazarlığına geçilmesi ve iş motivasyonunun artırılması için 10 milyon leva,ikincisi Bulgar ormanlarının korunması ile ilgili istihdam sağlayan, üçüncüsü ise özürlülere istihdam sağlayan ve maliyeti 9 milyon leva olan üç yeni program devrededir.

İşverenler yeni iş yerlerinin açılması konusunda çoğu defa ihtiyatlı davranıyor. İşverenlerin gösterdikleri eğilimleri değerlendiren ‘Manpower’in bir araştırmasına göre işverenlerin % 80 kadarı 2014 yılının ilk çeyreğinde yeni kişiler istihdam etmeyi düşünmüyor. İhracat yapan şirketlerde istihdam için en büyük olanaklar mevcuttur. 2013 yılında ihracat IT ve makina yapımı sektörlerinden mütevazi % 3 oranı ile büyüme kaydetmiştir.

Kamu idaresinde ilan edilen kısıtlama önlemlerinden dolayı 2014’te iş piyasasına önemli sayıda insan çıkacak. Maliye bakanı Petır Çobanov’a göre bu maaşların zamlanmasına yol açacak. Kimler işten atılacak? Sorusu çıkıyor ortaya. Çalışmalarını gereği gibi yapmayan siyasi torpilli insanlar mı ya da kalanların bir bölümü? Bundan hareketle kamu idaresinin şimdikinden iyi işlemeyeceğini söyleyebiliriz.

Avrupa’nın 400 Avro/ 800 levalık/ asgari gelir ile ilgili öneriyi oybirliği ile kabul etmesi durumunda Bulgaristan İktisat Odası’ndan bir işsizler ordusunun oluşacağı tahminini yapıyorlar. İşverenlere göre KNSB’den sendikalar bunu desteklemeleri durumunda ekonominin bu gerilime dayanamayacağını savunuyorlar. Dolayısıyla işverenler istihdam edilenlerin gelirlerine zam getirilmesi gündemdeyken her zaman buna karşı çıkıyorlar. Ama yıllardır yeni istihdam olanakları yaratılması için işverenlere daha fazla kaynak sağlanması amacıyla sigorta primlerinin azaltılmasını alkışlarla karşılıyordu. Dolayısıyla düşük sigorta geliri iş güvenlik sisteminin bütçesine çok olumsuz etki yaptı. Aslında ne kadar kişinin istihdam edildiği konusunda istatistik var mı ve gerçekten yeni iş yerleri sağlanmadıysa işverenlere sağlanan paraların nereye gittiği biliniyor mu?

Çeviri: N. Dimitrova