Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev’in 16-17 Ocak’ta Arnavutluk’a ve hafta içinde Çin’e gerçekleştirdiği ziyaretler, Bulgar ihracatının ‘eski’ yeni piyasalarına dönmesi için elverişli bir ortam yaratıyor. ‘Altın yumurtalar’ yumurtladığı için Bulgar ihracatını ekonominin ‘altın tavuğu’ olarak görüyorlar. Arnavutluk ve Çin’de anlaşıldığı gibi Bulgar iş dünyasının orada iyi adı var. Bulgar İhracatçılar Birliği başkanı İvo Todorov’un Bulgaristan Radyosu’na açıklamasında belirttiği gibi, Arnavutluk, Bulgaristan’ın geleneksel pazarıdır ve ‘her yeni şey, unutulmuş bir eskidir’. Arnavutluk, Bulgaristan’ın olumlu ticaret balansı olduğu az ülkelerden biridir. Ülkeye ihracatımız 50 milyon Avro olmasına, Arnavutluk’tan ithalatımız 18 milyon Avro düzeyinde olmasına rağmen ilişkilerimizin geliştirilmesi bizim için çok önemlidir.

İvo Todorov’a yöneltilen ilk soru, ‘Bulgar iş dünyasının Arnavutluk’taki varlığı nedir’ şeklindeydi. Şu cevabı verdi:

“Bulgar iş dünyasının Balkan çalışmaları epey yoğun gelişiyor. Arnavutluk da bunun istisnası değildir. Bu da tamamen doğaldır çünkü hem coğrafya, hem zihniyet bakımından bunlar bizim en yakın pazarlarımızdır. Bu süreç son 3-4 yılda ülkenin açılması, demokratikleşmesi, ekonomisinin liberalleştirilmesi yüzünden Arnavutluk’ta büyük gelişme kaydetti. Bulgaristan’da ağır sanayi artık mevcut olmadığı için hafif sanayicilerimiz en yoğun çalışmalar yürütüyor. Besin, ilaç, sigara sanayi sektörlerinin Arnavut pazarında varlıkları mevcuttur.Arnavutluk ilke itibariyle Bulgaristan için geleneksel bir piyasadır ve Bulgar malları orada uzun yıllardan beri tanınıyor. Her iki ülkemiz de makro ekonomik düzeyde ciddi yapılanma süreçleriyle yüzleştiğinden Arnavutluk ile Bulgaristan arasındaki mal değişiminde düşüş da yaşandı. Bu, Bulgar iş dünyası için olumlu bir sinyaldir, ki bundan once başarı ile yaptığı çalışmalara dönmeye başlıyor.”

Bulgar yoğurdu gibi Bulgaristan’ı iyi tanıtan bir Bulgar ürünü Arnavutluk’ta mevcut mu acaba? Verilen cevap şuydu:

“Şu an ihracatta yalnız bir liderimiz yok, bunun için genel olarak konuşuyorum. Aslında iki ülke arasında 50 milyon Avroluk alışveriş çok sınırlıdır. Cumhurbaşkanı Rosen Plevneliev’in Arnavutluk ziyaretinin hedeflerinden biri, iki ülke arasındaki ilişkilerin aktifleştirilmesidir. Bulgar siyasileri son zamanlarda ülkemizin ekonomik çıkarları olduğu ve ihracat gerçekleştirebildiği devletleri dolaşmaya başladılar. Tabii, Avrupa Birliği çerçevesinde iyi ilişkilerimizin olması önemlidir ama ne yazık ki, bu piyasalarda artık yerleşik olan şirketlerle rakip olmak için gerekli düzeye hala ulaşmış değiliz. Bulgar yoğurdundan bahsetmeniz iyi oldu çünkü gerekli yatırım kaynakları ile kadroya sahip olmadığımız için Bulgaristan’dan yüksek teknolojik mallar ihraç edemiyoruz.’

Bulgar özel sektörü Çin pazarına sızmayı nasıl gerçekleştirecek? sorusunu İvo Todorov şöyle yanıtladı:

“Devletin Bulgar iş dünyasına destek göstermesi iyidir çünkü Çin ekonomisi merkezileştirilmiştir ve denetim altındadır. Devletin desteğiyle Çin ile temaslarımızı yeniden canlandıracağız. Zaten onlarla her zaman iyi ilişkilerimiz olmuştur. Çin, altyapı projelerinin inşasına ilgi gösteriyor. Ekonomik krizden sonra durgunlukta bulunan inşaat sektörü ihracatta yarar görüyor.Gıda sanayi, sütçülük ve şarapçılık gibi geleneksel sektörler de önemli bir ivme kazanacaklar.”

Çin, Asya pazarına kapı rolünü görüyor. Bu kapıdan geçersek ne olacak?

“Bu kapıdan girersek başka pazarlara da gireceğiz. Vietnam’ın 100 milyon kadar tüketicisi olan bir pazar olduğunu da unutmamalıyız. Bütyük iş olanakları bulunan Kamboçya gibi hızla gelişen ekonomiler de büyük olanaklar sunuyor. İç savaştan kalan yaralarını saran bu ülkede altyapı ileride inşa edilecek. Bulgaristan bahsettiğimiz bu pazarlarda hem mal, hem de mühendislik hizmetleri tedarikçisi olarak şan kazanmıştır.”

Çeviri: N. Dimitrova