Dekorimi më anë të gdhendjes së drurit në një pjesë të madhe të shtëpive të Rilindjes bullgare u perceptua si një mjet matës së statusit social të pronarit të shtëpisë. Kështu, shtëpitë private u shfaqën në Plovdiv, Koprivshtica, Trjavna, të cilat u kthyen në muze arti, ku edhe sot mund të shihni kryevepra të gdhendjes së drurit nga mjeshtrit e vjetër. Artizanati prezantohet edhe në Muzeun Etnografik të Hapur “Etër”, i cili gëzon një numër të konsiderueshëm vizitorësh gjatë gjithë vitit.

Sipas studiuesve të artizanatit, gdhendja e drurit e ka origjinën në trojet tona gjatë Mbretërisë së Dytë Bullgare (1185–1396). Ai mishëron përpjekjen e bullgarit për përsosmëri dhe dëshirën e tij për t'i dhënë kuptim jetës së tij në aspektin estetik dhe simbolik. Dhe si për të kontrolluar nëse ky zanat ka ende pasardhës edhe në ditët e sotme, në kryeqytetin e Mbretërisë së Dytë Bullgare – Veliko Tërnovo – hyjmë në studion e Hristo Stojçevit. Ajo është një studio për figurina dhe suvenire prej druri dhe ndodhet në pjesën qendrore të rrugës së zanateve, e njohur si Samovodska Çarshija. Nuk ka asnjë mënyrë për ta ngatërruar, sepse figurinat prej druri fjalë për fjalë "dalin jashtë" kufijve të dyqanit të vogël.

Për Hristo Stojçevin, krijimi i suvenireve prej druri nuk është thjesht një mjet jetese, por një mënyrë për të treguar aftësitë e tij dhe për të kënaqur dikë që do të marrë në shtëpi diçka nga kryeqyteti i vjetër bullgar. Më shpesh, kalimtarët në Samovodska Çarshija ndalojnë për të parë se si një copë druri e thjeshtë shndërrohet në një figurë personi ose kafshe. “Gjithçka kërkon imagjinatë dhe shumë durim”, u thotë Hristo Stojchev vizitorëve kureshtarë:

“Kam mësuar gjithçka nga babai im”, vazhdon ai, “Prej tij i mësoj të gjitha hollësitë dhe gjithçka që më intereson. Më e rëndësishmja në zanatin tonë është të kemi durim, që kur të marrësh një copë druri, të krijosh një lloj figurinë prej tij. Mund të jetë një gomar, një kotele, një luan... të gjitha sendet tona janë si fëmijët tanë, sepse ne i kushtojmë shumë vëmendje. Ai edhe tani vazhdon të punojë me mua në studio. Dhe prej një viti më ndihmon në punë edhe djali im, i cili ka mbaruar shkollën një vit më parë dhe po mëson edhe gdhendjen në dru. Shpresoj që ai të trashëgojë punën dhe të qëndrojë në studion e gdhendjes së drurit Stojçevi. 

Ne nuk ofrojmë produkte në internet, vetëm këtu në pazar njerëzit mund të na gjejnë dhe madje të shikojnë se si janë bërë gjërat prej druri. Ne nuk përdorim makineri, gjithçka bëhet me dorë me mjete tradicionale. Ne përdorim edhe një teknikë shumë të vjetër për ngjyrosje shtesë të drurit. Duke e djegur me pirograf, një pajisje që djeg sipërfaqen e drurit në mënyrën e dëshiruar dhe më pas duke vendosur sipër bojën me bazë uji. Kjo është një teknikë e padëmshme e ngjyrosjes, kështu që figurat prej druri mund të përdoren edhe si lodra për fëmijët."

Turistët e ardhur nga larg hyjnë në studion e Hristo Stojçevit. Ne e kuptojmë se ata janë nga SHBA-ja. Vëmendja e të ftuarve tërhiqet nga suveniret që paraqesin kalanë Carevec dhe një pjesë të qytetit përreth saj. Suveniret janë punuar me detaje, me simbolet dhe ngjyrat e Tërnovos së lashtë. Mysafirët janë të impresionuar nga punimet me dorë, të cilat janë gjithnjë e më të rralla. Por ata janë më të mahnitur nga monumentet arkitekturore në vendlindjen e Hristos - Veliko Tërnovo. Kjo është arsyeja pse ata duan të marrin me vete një pjesë të këtij vendi që t'i kujtojë çdo ditë Bullgarinë. Ata duan që mjeshtri të shkruajë emrin e vendit me pirograf, si dhe vitin në të cilin e kanë vizituar. Ai e kryen porosinë me shumë kujdes dhe shpjegon se druri nga i cili ka bërë suveniret është bli bullgar, gjë që e bën suvenirin edhe më interesant për turistët. Hristo thotë se në vitin 2024 në studio kanë kaluar shumë të ftuar nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, gjë që është gjithashtu e re për të dhe qytetin. Çfarë i bën më shumë përshtypje amerikanëve që vijnë për herë të parë në Bullgari? – e pyes të ftuarin dhe ai prezantohet si Mark, nga Michigani.

Përgatiti në shqip dhe publikoi: Kostandina Bello