Në një qytet të vjetër- ku kanë lënë gjurmë trakët dhe romakët - ai sheh një krijesë engjëllore dhe mbetet një rob i saj për përjetësi. Ai është një admirues besnik dhe mbrojtës i saj, ndërsa ajo është një frymëzim dhe strehë për shpirtin e tij të shqetësuar.
Donka Paprikova, e quajtur “Nënë Tereza bullgare” për shkak të përkushtimit ndaj të moshuarve dhe njerëzve të vuajtur, zgjodhi që fëmija i njërës prej motrave të saj të quhej Rusalija.
“Kur dalin sirenat (të quajtura “rusalki” në bullgarist) dhe fillojnë të kërcejnë nëpër bar ditën e parë pas Pashkëve, ato thonë – sot kam ditën e emrit, sepse jam sirenë”, prezantohet në këtë mënyrë Rusalija Kirova, e cila tashmë ka jetuar 81 vera.
Si fëmijë, me ankthin tipik të një balerine që është ende në lulëzim e sipër, ajo nervozoi të afërmin e saj Vlladimir Dimitrov-Mjestrin dhe nga portreti i pikturuar në shtëpinë e saj kryeqytetase, shikon me sy "aq të zemëruar dhe të frikshëm".Pozimi si shaka para një artisti tjetër, megjithatë, do t'i sjellë asaj një dhuratë - një shpirt binjak, një privilegj që pak njerëz e kanë.
Në Teatrin Dramatik të Plovdivit, ku në vitet 60 të shekullit të kaluar bota artistike vendase jetonte fjalë për fjalë e bashkuar, pianisti Georgi Kënev solli mikun e tij Dimitër Kirov për të pikturuar një portret të balerinës Eli Ivanova. Megjithatë, ai vëren Rusalijan, të cilën e kishin caktuar në Qytetin e Kodrave, dhe i kërkon asaj t'i bëjë një skicë. Shpejt mbi fletën e bardhë shfaqet një “balerinë me bel të hollë” së bashku me një propozim për...portret.
"Ndodhi që shumë shpejt shkova në Moskë për të studiuar në Teatrin Bolshoi dhe në Institutin e Arteve - kujton Rusalija Kirova.- Në atë kohë, Dimitër Kirov ishte në Poloni në një ekspozitë dhe kur u kthye, ai zbuloi se unë nuk isha atje. Ndërsa ne e kishim filluar tashmë dashurinë tonë. Më mori në telefon dhe më tha: "Më kanë marrë studion dhe jam kaq i vetmuar, a do të martohesh me mua? "Unë u përgjigja menjëherë "Po".Por në të njëjtën kohë ai shkoi në Sofje tek nëna ime, i tha asaj se më donte dhe donte të martohej me mua. Por ajo u përgjigj:"Mirë, por a keni rrogë, a keni shtëpi?"Dhe ai tha: "Jo, asgjë."“Atëherë ku po e çoni bijën time?Ajo është vetëm njëzet vjeç, ajo do të studiojë atje për dy vjet, ju do të gjeni dikë tjetër këtu. Në asnjë mënyrë," tha nëna ime. Pas asaj bisede mora një letër prej saj: “Nuk do të kthehesh për pushime se një i çmendur me mjekër të do”.
Megjithatë vajza shembullore mori trenin për në Ruse, ku artisti i dashuruar e priste prej dy ditësh. Ata u martuan në një birrari në shoqërinë e bohemisë së Plovdivit. Pas dasmës, ajo u kthye në Moskë për të përfunduar studimet, dhe ai qëndroi për të pikturuar në Plovdivin e Vjetër, që do të bëhej shtëpia e tyre për 45 vjet.
“Jeta me të ishte lumturi, marrëdhënia ime me të ishte shumë, shumë e fortë – kujton Rusalija Kirova.- Ai nuk më ka pikturuar gjithmonë pikërisht mua, por sytë dhe imazhi im, treonte ai, përputheshin me imazet. Në fakt, unë vetëm një herë kam pozuar për të – edhe sikur një grua japoneze të pikturonte, ata vazhdonin të thoshin se isha unë.”
I lindur në vitin 1935 në Stamboll, artisti në vitet 1960 zuri miqësi me njerëz domethënës nga shkolla e Plovdivit - Georgi Bozhillov-Sllona, Enço Pironkov, Ioan Leviev, Hristo Stefanov, të cilët i mbushën pikturat e tyre me ide novatore, por të kundërstuara nga kritikët. Megjithatë, talenti i tij i njohur jashtë vendit do ta çojë atë midis Francës, Tajlandës, Japonisë.
“Nuk do ta harroj kurrë takimin me Salvador Dalin – kujton një moment të veçantë Rusalija Kirova.- Ne ndoqëm mësimin e tij në Paris me shumë pjesëmarrës dhe Mitko u gëzua shumë sepse ai i firmosi pikturat e tij. Dhe Salvador Dali firmoste vetëm ato që i pëlqente, të cilat i vlerësonte si talentin e një artisti të vërtetë. Më pas Mitkoja i bëri një portret – jashtë temave që kishte vendosur për të gjithë. Dhe kur Salvador Dali e pa, qeshi. Unë isha e pranishme dhe e pashë të vinte një firmë të madhe nën këtë portret. Menjëherë pas mësimit bëmë një foto ku Mitko u vesh si Salvador Dali dhe unë si Gala. E mbaj këtë foto me vete me shumë dashuri dhe e shikoj me të qesur për shkak të kujtimeve që më sjell”.
Ndonëse të ndarë përkohësisht shpirtrat e tyre, Rusalia Kirova e ndjen edhe sot praninë e artistit.
“E pasi ai u largua nga kjo jetë, unë jam ende me të. Jam me të gjithë jetën – jam me pikturat e tij, unë jetoj mes tyre”, thotë ajo.
Dhe ajo bën të mundur që arti i tij të jetojë përgjithmonë.
“Ai ka lënë art të jashtëzakonshëm – piktura, skulptura, afreske, mozaikë – shton Rusalija Kirova.- Ai ka krijuar shumë kudo dhe ka piktura të tij në të gjithë botën. Por nëse flitet për shpëtim, po, vërtet, unë jam këtu, duke bërë ekspozita dhe tani po planifikoj të organizoj sërish një të tillë - këtë herë për 90-vjetorin e lindjes së tij. Qëllimi tjetër im është restaurimi i afreskut “Zahari Zograf” në Qytetin e Vjetër, një pjesë e të cilit është shkatërruar nga breshëri”.
Rusalia Kirova e sheh çdo mëngjes si festë.
“Edhe tani madje, kur jam vetëm, kur zgjohem në mëngjes dhe jam gjallë dhe mirë, menjëherë kërcej dhe shkoj për shëtitje pas mëngjesit”, thotë ajo. Në rrugët me kalldrëm të Qytetit të Vjetër - një thesar kujtimesh dhe sekretesh që do të ruajë gjithashtu historinë e një artisti që pa krahë engjëlli në duart e buta të një balerine.
Milena Selimi, përkthyesja e romanit “Kohëstrehim” të autorit bullgar Georgi Gospodinov, e cila është edhe përfaqësuese e bullgarëve në Komitetin për Pakicat Kombëtare në Shqipëri, mori çmimin për përkthimin më të mirë për vitin 2024 në Panairin e 27-të..
Kur një person ecën nëpër Montana dhe Bellogradçik, herët a vonë ai do të ndeshet me kabinat elektrike të lyera me ndjenjën e gëzimit dhe pastërtisë, që duket sikur burojnë nga fëmijëria. Dhe për një çast të vetëm ai do ta gjejë veten në një oaz të..
Për vitin e njëzet e tretë, ekipi i “Bansko Film Fest” do të transferojë publikun në disa nga pikat më ekstreme të botës përmes 75 filmave nga 39 vende. “Të gjitha janë premiera, për disa prej tyre shfaqjet në Bansko do të jenë premiera botërore”, tha..
Milena Selimi, përkthyesja e romanit “Kohëstrehim” të autorit bullgar Georgi Gospodinov, e cila është edhe përfaqësuese e bullgarëve në Komitetin për..