Lufta Ruso-Turke, e cila çoi në çlirimin e Bullgarisë nga sundimi pesë shekullor osman, është lufta e tretë e fotografuar qëllimisht nga fotografët ushtarakë. Disa njerëz i kanë bërë fotografitë në ushtrinë ruse gjatë luftës - thotë fotografi Ivo Haxhimishev, i cili ka dekada që kërkon në arkiva të ndryshme imazhe të çlirimit të Bullgarisë.

Më i famshmi nga ana ruse është fotografi A.D. Ivanov. Dihet vetëm mbiemri i tij. Flitet se ai është bjellorus. Disa nga fotografitë e tij me cilësi më të larta propagandistike u shfaqën në Bullgari në një ekspozitë të Agjencisë Telegrafike Bullgare /BTA/ në vitin 1968.

Në fillim të këtij shekulli Haxhimishev me ndihmën e kolegëve të tij rusë arriti të shikojë në "Arkivin e Kinemasë dhe Fotodokumenteve" të Moskës albume fotografike perandorake të Aleksandërit II, ku ka mbi 600 fotografi. Me donacionet e një biznesmeni bullgar ai arriti të blejë të drejtat për të përdorur rreth njëqind kuadro të përzgjedhura. Më vonë, kur përgatiti ekspozitën udhëtuese "Fotografitë e harruara të Luftës Ruso-Turke", mësoi se drejtori i Arkivit Shtetëror në Varna Velislav Drjanovski ka marrë një album me fotografi nga Lufta e Franz Duschek - fotografi i mbretit rumun Carol I.

• Arkivi Shtetëror Rus ruan kujtimin për Luftën Ruso-Turke 1877-1878, Çlirimtare për Bullgarinë

Një tjetër fotograf rus, Dmitri Jarmakov, ka punuar në frontin e luftës në Kaukaz por ende nuk dihen emrat e fotografëve të huaj që kanë bërë fotografi në anën tjetër të frontit. Haxhimishev shpreson se ky boshllëk do të plotësohet dhe thotë se për të skenat më të rëndësishme nga lufta janë imazhet e njerëzve, të popullatës civile.

“Një koleg imi po punon mbi libra për turqit në Bullgari dhe më kërkoi t'i jepja fotografi nga Lufta Ruso-Turke. I ofrova dy fotografi, të cilat i kemi ligjërisht nga “Arkivi i Kinemasë dhe Fotodokumenteve”. Njëra paraqet popullsinë vendase turke, që pret që të regjistrohet sepse ka vendosur të qëndrojë në territorin bullgar - një foto shumë e rëndësishme sepse shpjegon se pse ne vazhdojmë të jetojmë në paqe me këta njerëz edhe sot e kësaj dite. Fotoja tjetër tregon njerëzit që kanë plaçkitur pronat nga shtëpitë e braktisura turke. Mbeta shumë i befasuar pasi pash se në libër ishte publikuar fotografia e dytë, jo e para.”

Pyetjes se cila është fotografia e tij e preferuar nga lufta, Haxhimishev nuk hezitoi të flasë për dy prej tyre. Për oficerin rus pranë Edrenesë, i cili i shikon në horizont minaret e afërta të xhamisë ikonike Süleymaniye, ndërsa tempulli dhe konturet e qytetit shquhen në Fushën Trake si një ëndërr romantike.

Fotografia tjetër e preferuar e Haxhimishevit tregon një post në mjegullën e Qafës së Arabakonakut gjatë kalimit dimëror përmes Ballkanit.

• Dita e Çlirimit – në mes të diamanteve dhe hirit të historisë

Fotografitë janë dorëzuar nga Ivo Haxhimishevi