Programi i ditës
Madhësia e tekstit
Radioja Kombëtare Bullgare © 2024 Të gjitha të drejtat janë të rezervuara

Jeki Amir kthehet tek rrënjat e saj në Bullgari

4
Foto: arkiv personal

Ajo është një shkrimtare izraelite me rrënja bullgare. Jeki Amir i shkruan tregimet dhe romanet e saj në hebraisht, por përshkruan në to fëmijërinë e vet në Bullgari, si dhe shokun kulturor pas mbërritjes në Izrael.

Ajo ka lindur në Sofje, ndërsa prindërit e saj e kanë quajtur Beatrice, si të dashurën e Dante Alighierit. Pasi ka mbërritur në Izrael ia kanë dhënë emrin Batia, madje pa e pyetur. Pasi u martua, i shoqi filloi ta quante Çikita (e vogël), që u transformua në emrin zvogëlues Jeki. Pas vdekjes së bashkëshortit një rabin e këshilloi për ta marrë emrin Ephrat, që ta parandalojë dhimbjen e humbjes. Në fillim ajo ishte skeptike ndaj idesë që kjo do ta qetësonte, por kur kërkoi etimologjinë e emravendryshoi mendimin. Ajo zbuloi se Batia dhe Ephrat kanë qenë dy gra të forta të lidhura me Moisiun. Njëra ka qenë princesha e cila e ka birësuar, ndërsa tjetra - motra e tij, e cila e ka mbështetur atë për të ikur nga Egjipti. "Sado e çuditshme të duket, kur i rreshtova katër emrat e mi, kuptova se duhej të filloja të shkruaja, dhe kjo më dha forcë," kujtoi Jeki Amir dhe vazhdoi tregimin e saj:

“Kujtimet e mia të para janë nga shtëpia e gjyshit tim Shemtov Levi. Ishte një shtëpi e madhe familjare me një kopsht prej pemësh frutore në lagjen “Llagera” në Sofje. Anëtari më i respektuar në fis ishte daja im – një mjek-rëntgenolog. Që t’i mbarojë studimet jashtë, të gjithë vëllezërit dhe motrat e tij kanë punuar dhe i kanë dërguar para. Prandaj nëna ime ishte martuar me babin pa pasur pajë.

Më pas erdhën vitet e rënda të Luftës së Dytë Botërore dhe bombardimet mbi Sofje. "Historitë e të rriturve dhe përfytyrimet e mia nga ajo kohë bashkohen," kujton shkrimtarja.

Kur lufta mbaroi, Beatrice shkoi në kopshtin e fëmijëve dhe më pas u transferua në klasën e parë. Pasi mbaroi vitin shkollor, ajo u nis për në Izrael me prindërit e saj.

Babai i saj arriti të gjejë një punë si mbledhës portokajsh dhe ajo me nënën dhe motrën e saj shkuan në Jafa, së bashku me emigrantë të tjerë nga Bullgaria. Ato u strehuan ilegalisht në një lagje të arabëve të arratisur, por ushtarët i gjetën dhe i arrestuan. Kur u shpëtuan nga paraburgimi, shkuan për të marrë bagazhet e tyre, por nuk i gjetën. Pastaj nga askund u shfaq një grua arabe me çantën e tyre dhe i ftoi në shtëpinë e saj. E frikësuar nga historitë që kishin dëgjuar për arabët, nëna e Beatrice-Batia nuk i lejonte vajzat e saj të hanin ushqimin pa e provuar vetë. Sidoqoftë, ajo u besoi të krishterëve arabë, të cilët i strehuan në dimrin e vitit 1949.

“Në përfytyrimet e mia të mirët ishin arabët, ndërsa të këqijtë – ushtarët” – thotë shkrimtarja. Kur babai i saj u kthye, ata u vendosën në lagjen e hebrenjve. E ëma filloi të qepë veshje për ushtarakët në një fabrikë të vogël, por i ati nuk gjeti punë në specialitet dhe u bë punëtor ndërtimi. Një ditë, Kryeministri izraelit Moshe Sharet mbërriti në vendin e ndërtimit ku ai punonte. Vetëm babai i saj, midis të gjithë punëtorëve, dinte shumë gjuhë. Ata flisnin frëngjisht, gjermanisht dhe anglisht. Kryeministri e pyeti për origjinën e tij, pse nuk e dinte hebraishten, ku jetonte, si ishte familja e tij. "Ai na ndihmoi të gjejmë një shtëpi më të mirë dhe të më regjistrojnë në shkollën e drejtuar nga vëllai i tij." U morën vesh që të flisnim vetëm hebraisht në shtëpi në mënyrë që prindërit ta mësonin atë. Ata e përmbushën premtimin, por me kalimin e viteve Jeki Amir dhe motra e saj e harruan gjuhën bullgare.

Më pëlqen ta dëgjoj melodinë e gjuhës, por tashmë nuk e kuptoj – thotë me trishtim Jeki Amir. – Madje ka pasur raste të afrohem te disa njerëz dhe ata të mendojnë se i përgjoj.

“Një ditë mësova se ka një klub shkrimtarësh që shkruajnë në bullgarisht. Kohët e fundit ata pranonin njerëz që shkruanin në hebraisht, por tregonin për fëmijërinë e tyre bullgare. Doli se me kalimin e viteve gjithnjë e më shumë më tërhiqnin rrënjët bullgare.Të gjithë shkruanim për fëmijërinë tonë, për traditat e sjella nga Bullgaria, madje për ushqimin dhe familjet tona. Ëndrra e të gjithë neve është që vera të vijë dhe të mos ketë pandemi, që të kthehemi (për herën e radhës) në Bullgari. Personalisht unë ëndërroj të përkthehen në bullgarisht librat e mi, ose të paktën një prej tyre... "

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva

Foto: arkiv personal




Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Galeria

Më shumë nga rubrika

Për jetën e mundshme në një botë pa monopole

Ndryshimet në Ligjin për Energjinë, të miratuara nga Kuvendi, shtynë fillimin e periudhës së tranzicionit të liberalizimit të tregut të energjisë elektrike për një vit tjetër – deri në 1 korrik 2025. Ndryshimet duhet të ofrojnë një mundësi graduale për..

botuar më 24-06-26 7.30.PD

Një shëtitje nëpër mbretërinë e çokollatës së Mihaella Këtevës

Çdo fëmijë ëndërron të ketë gjithë kohën e botës për të luajtur dhe për të shijuar shumë ëmbëlsira. Një nga më të dashurat, natyrisht, është e Madhërishmja - Çokollata. Për shumë njerëz sot, çokollata është një burim i vazhdueshëm lumturie, sepse..

botuar më 24-06-21 7.30.PD
Atanas Dallçev

120 vjet nga lindja e Atanas Dallçevit - një prej poetëve më të mëdhenj të Bullgarisë

Një nga poetët më të rëndësishëm bullgarë - Atanas Dallçev - lindi më 12 qershor 1904 në Selanik, në një familje të pasur që jetonte pranë Kullës së Bardhë. Babai i tij, Hristo Dallçev, ishte ndër qytetarët e shquar bullgarë në Selanik - jurist për..

botuar më 24-06-12 11.01.PD