Fizarmonicisti Stojan Deçev është një nga muzikantët më të devotshëm të krahinës Dobruxha (Bullgari Verilindore). Ndër veglat tipike për këtë pjesë të vendit përveç gëdullkës (instrument harkor bullgar), fyellit dhe gajdes është edhe koncertina (një vegël muzikore që ngjan shumë me fizarmonikën, por është më e vogël). Ajo është transferuar atje nga bullgarët e kthyer nga Rusia dhe Besarabia. Më vonë koncertina u zëvendësua nga fizarmonika, e cila krahas gëdullkës dhe gajdes gjithmonë ka qenë pjesë e “treshes së Dobruxhës”, për shkak të mundësive të saj të mëdha teknike dhe harmonike. Një prej muzikantëve të talentuar, i cili i bie me mjeshtëri kësaj vegle muzikore është Stojan Deçev. Ai gëzon famën e virtuozit të fizarmonikës në Dobruxha.
Ndjeja e Dobruxhës
Ka lindur në fshatin Garvan, afër qytetit Silistra, ku tradita muzikore është ruajtur nga orkestra e njohur vendase, e cila jo një herë i ka grumbulluar njerëzit në vallet popullore me rastin e festave të ndryshme. I magjepsur nga tingulli i gëdullkës dhe fizarmonikës së Dobruxhës Stojan Deçev kaloi një rrugë të gjatë drejt skenës, studiove të incizimit, turneve kombëtare dhe botërore. Ai i ka mësuar notat muzikore në Pleven te muzikanti Kirill Kozhuharov në vazhdim të dy viteve. Pas kësaj i mbaroi studimet për mësues në qytetin Sliven. Atje u mësua të luajë në gëdullka – ky është instrumenti me të cilin u përfshi në Ansamblin “Sliven”. Në vitin 1974 incizoi për herë të parë në Radion Kombëtare Bullgare vallet e Dobruxhës me orkestrim të Stefan Kënevit, me shoqërimin e Orkestrës për Muzikë Popullore të Radios Kombëtare Bullgare. Para pak kohe Stojan Deçev mbushi 75 vjet. Ja se çfarë na tregoi ai për etapat më të rëndësishme të jetës së tij:“Babai im i binte gëdullkës, e po ashtu gjyshi im. Ata ishin këpucarë, por muzika ishte mënyra e tyre e çlodhjes. Në fshatin tonë çdo i dyti i bie ndonjë vegle muzikore. Unë e zgjodha koncertinën. Më vonë në Sofje bleva dhe fizarmonikë. Pasi mbarova institutin në qytetin Sliven, studiova dhe në shkollën për dirigjentë të ansambleve folklorike në Plovdiv, tek profesori Ivan Spasov, profesoresha Vasillka Spasova dhe Hristo Urumov. Pastaj në Akademinë Muzikore në Sofje e mora provimin për pedagog të fizarmonikës. Dhe kjo u bë profesioni im kryesorë në jetë. Vazhdimisht merrem me ansamble të ndryshme folklorike si pedgog. Aktualisht kam grupe tilla në Tutrakan për folklor autentik dhe të përpunuar. U falënderoj shumë atyre dhe fatit.
Bija ime tashmë 20 vjet jeton në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Më parë jetonte në Çikago. Kur për herë të parë shkova atje solla fizarmonikën, me të cilën luajta. Në këtë qytet kisha nxënës – kryesisht bullgarë, të cilët ishin studentë në specialitete të tjera, por për shkak të klasave të mia blenë fizarmonika. Profesori Stefan Stefanov – një koleg imi fizarmonicist dhe pedagog në Universitetin e Çikagos kishte klasa të fizarmonikës. Rritëm numrin e tyre dhe nxënësit u bënë shumë. Ata më thonin: “Zotëri, ju presim të ktheheni për të vazhduar arsimin tonë.” Në vitin 2016 mora pjesë në Festivalin Ballkanik Botëror në Bruklin, ku performanca ime ishte e nivelit shumë të lartë. Më ofruan mundësinë të luaj gjysmë orë, derisa për pjesëmarrësit e tjerë ishin parashikuar vetëm nga 5 minuta. Dëshira ime është të popullarizoj muzikën e krahinës Dobruxha, të gjej gjëra të harruara apo të tilla, që askush më parë nuk i ka ekzekutuar.”
Përgatiti në shqip: Jordanka Ivanova, Vesella Mançeva
Haga, një qytet në pjesën jugore të Holandës, një qendër administrative dhe një vend ku jeton dhe vepron mbretëresha... Vështirë se dikush e lidh këtë qytet me folklorin dhe traditat bullgare. Megjithatë, është fakt se në Hagë interesimi për vallet..
Produktet e bëra prej leshi ngjallin ndjenjën e rehatisë dhe ngrohtësisë së brendshme tek vizitorët e Muzeut Etnografik Rajonal të Plovdivit. Ekspozita “Qilimat e paendur të Bullgarisë – mesazh nga lashtësia” paraqet një zanat të lashtë, që besohet..
Nga sot deri më 30 gusht në bregun bullgar të Detit të Zi në Nesebër , Sllënçev Brjag dhe Sveti Vllas do të mbahet Kampionati i XIV Botëror Folklorik “World Folk 2024”. Fillimi është sonte në Amfiteatrin “Zhana Çimbuleva” në..
Thonë se për të njohur një vend duhet jo vetëm ta shohësh me sy, por edhe ta shijosh. Çdo fshat bullgar, çdo qytet apo rajon ka frymën dhe aromën e vet..
Pjesërisht me re
Mot i kthjellët