Deri në qershor duhet të jetë gati projekti për programin kombëtar për kryesinë bullgare të Këshillit të Bashkimit Evropian. Këtë e njoftoi zëvendëskryeministrja Denica Zllateva në një konferencë në Sofje, të organizuar nga fondacioni “Friedrich Ebert”, Shoqata Diplomatike Bullgare dhe Instituti për Marrëdhënie Ndërkombëtare. Varianti përfundimtar i dokumentit do të shpallet në vigjiljen e kryesisë, e cila fillon në janarin e vitit të ardhshëm. Një nga temat e rëndësishme për Bullgarinë është regjioni i Detit të Zi.

Regjioni i Detit të Zi është një zonë, ku takohen interesat e Bashkimit Evropian, NATO-s dhe Rusisë. Vetëm kjo është e mjaftueshme që t’i kushtojmë një vëmendje më serioze. Kjo pjesë e Evropës gjithmonë ka tërhequr interesin gjeopolitik të Fuqive të Mëdha. Pas pranimit të Bullgarisë dhe Rumanisë në BE para 10 vjetësh u shtua edhe interesi ekonomik ndaj rajonit.

Zëvendëskryeministrja Denica Zllateva, e cila përgjigjet për përgatitjen e Bullgarisë për kryesinë Evropiane të Këshillit Evropian, nënvizoi rëndësinë e rajonit të Detit të Zi për BE:

“Për asnjë nuk është sekret rëndësia strategjike e regjionit të Detit të Zi. Ajo u konfirmua me pranimin e Bullgarisë dhe Rumanisë në BE në vitin 2007. Kështu Deti i Zi u bë një det “i brendshëm” për Bashkim.”

Kjo është e vërtetë edhe sipas deputetit bullgar në Parlamentin Evropian Georgi Pirinski, i cili është ish ministër i punëve të jashtme i Bullgarisë. Sipas fjalëve të tij gjithnjë e më shumë diskutohet një politikë e përbashkët mbrojtëse. Ajo është e domosdoshme, bashkë me planin e NATO-së për rritjen e shpenzimeve për mbrojtje. Mirëpo sipas tij diplomacia duhet të jetë prijëse, kur bëhet fjalë për zgjidhjen e konflikteve në rajon.

“Në regjionin e Detit të Zi ka mjaft premise për zhvillimin e nismave diplomatike, të cilat synojnë qetësimin e tensionit në rritje dhe konfrontimit. Jam i bindur se tema për regjionin e Detit të Zi në agjendën e BE-së gjatë kohës së kryesisë bullgare nuk do të mbyllet me përfundimin e kryesisë sonë. Ajo do të vazhdojë të jetë aktuale edhe gjatë kryesisë austriake dhe pastaj gjatë asaj rumune, në fillim të 2019-ës. Sepse ka nevojë për analiza dhe diskutime të thelluara në lidhje me të.”

Rajoni i Detit të Zi gjithmonë ka qenë një pikë kryqëzimi e interesave në nivele të ndryshme, nënvizoi Ljubomir Kyçukov, drejtor i Institutit për Studime Ekonomike dhe Ndërkombëtare në Sofje. Sipas tij në procesin e zgjidhjes së konflikteve diskutimi rrallëherë del jashtë kërkimit të fajtorit. Sipas fjalëve të tij, diçka karakteristike për rajon është:

“Ekzistenca e shumë konflikteve të ngrira dypalëshe, e shumë zonave të veprimeve reale ushtarake, e shumë armëve dhe para së gjithësh e linjës së drejtpërdrejtë të konfrontimit të llojit të Luftës së Ftohtë. Ndryshe nga shtetet, të cilat kanë kufij të përbashkët me Rusinë, shumica e shteteve të Evropës Juglindore kuptojnë rreziqet për sigurinë e tyre, jo si një agresion direkt nga Lindja, por si një mjedis i keqësuar i sigurisë, i cili është rezultat i konfrontimit mes NATO-së dhe Rusisë. Kështu shtetet e Evropës Juglindore bëhen më të prekshme nga kërcënimet e drejtpërdrejta të sigurisë, siç janë terrorizmi, islami radikal, transferimi i paqëndrueshmërisë nga Lindja e Mesme dhe fluksi i refugjatëve.”

Sipas Ljubomir Kyçukovit, Rusia nuk disponon me një potencial të mjaftueshëm, për t’u ofruar një alternativë shteteve të Evropës Juglindore. Këshilla e tij për liderët e sotëm evropianë është që t’i kushtojnë një vëmendje më të madhe historisë, e cila tregon në mënyrë kategorike, se është më mirë të negociojnë me Rusinë, sesa të luftojnë më të.

Përgatiti në shqip: Jordanka Ivanova

Fotografi: Fondacioni “Friedrich Ebert” dhe BGNES