Deri tani secili që donte të blinte gaz natyror për familjen ose për biznesin e tij, duhej të kërkonte shërbimet e firmës shtetërore “Bullgargaz” ose të firmës private “Overgaz”. Edhe të dy furnizuesit shisnin gaz rus dhe nuk ishin në ndonjë konkurrencë të madhe, sepse kishin arritur marrëveshje për ndarjen e tregut. Nga fillimi i këtij muaji tashmë nuk është kështu dhe gaz mund të blihet drejtpërsëdrejti nga Greqia fqinje, në kohë të afërt edhe nga Rumania dhe Ukraina. Në fakt u lejua që në treg të dalin tregtar-furnizues të rinj dhe konsumatorët nuk janë të interesuar nga do të furnizohet gazi natyror që është i nevojshëm për ta. Një firmë jo e madhe e ndërtimit të makinave në qytetin Haskovo të Bullgarisë Jugore u bë pioniere në tregtinë e lirë, duke blerë nga një furnizues i madh ndërkombëtar sasi simbolike të gazit rus për ta testuar tregun.

Ekspertët në vend flasin, se bëhet fjalë për furnizime dhe kontrata virtuale, sepse gazi i cili do të blihet tani për tani vetëm nga Greqia, nuk vjen prej saj, por merret nga gazsjellësi që kalon përmes vendit tonë dhe i cili e furnizon fqinjën tonë jugore.

Çfarë të ardhme do të ketë tregtia ndërkombëtare me gaz në Bullgari ende nuk është shumë e qartë, sepse sistemi i transferimit të gazit mbetet pronë shtetërore të monopolistit “Bullgartransgaz”. Në lidhje me këtë pushtetet në Bullgari janë në konflikt të ashpër me Brukselin, i cili insiston për privatizimin e sistemit të transferimit të gazit dhe për lejimin e kontaktit me tubacionet e furnizuesve të tjerë. Sofja, me gjithë se është kërcënuar me sanksione ne masë 300 mln eurosh, që janë tepër të mëdha për mundësitë e saj modeste, është e vendosur të ruajë kontrollin e shtetit, duke i konsideruar gazsjellësit si element i sigurisë kombëtare të shtetit.

Ka edhe një paqartësi tjetër në lidhje me të ardhmen e tregut të lirë të gazit në Bullgari dhe ajo ka të bëjë me çmimet dhe shembullin që dha tregu i energjisë elektrike i cili u bë i lirë nga rregullimet e shtetit. Burimet e reja të gazit duhet t’u ofrojnë kushtet me të leverdishme financiare konsumatorëve, për ndryshe ata nuk do të kenë stimuj dhe arsye të heqin dorë nga partnerët e tyre të deritanishëm tregtarë. Kjo nuk është e sigurt, sepse në praktikë në këtë moment të gjithë furnizohen vetëm nga gjiganti rus “Gazprom”, i cili nuk bën ndonjë dallim midis shteteve të veçanta, nga të cilat Bullgaria mund të blejë gaz. Përveç kësaj, liberalizimi i tregut të energjisë elektrike tregoi, se në qoftë se ka ndonjë dobi për konsumatorët e fundit, ajo do të vijë pas një periudhe të caktuar dhe se spostimi i monopolistëve ekzistuesë është një punë e vështirë dhe e ngadaltë.

Liberalizimi i furnizimeve të gazit natyror lidhet ngushtë me njërin prej projekteve të dashur të Kryeministrit Bojko Borisov. Fjala është për qendrën shpërndarëse të gazit në bregun e Detit të Zi, e cila të ofrojë të gjitha shteteve më të afërta dhe më të largëta nga Evropa Qendrore dhe Lindore gaz mbi parimet e tregtisë së lirë. Deri tani njëra prej pikëpyetjeve në drejtim të kësaj qendre shpërndarëse lidhej me burimet e furnizimit të sasive të nevojshme të gazit. Ja tani, hapen mundësi të reja për tregtarët, për konsumatorët dhe për konkurrencën.

Përgatiti në shqip: Sofia Popova