“Në gjurmët e një kënge të pavdekshme” – libri i dr. Nikollaj Rusevit, ku janë mbledhur qindra këngë ushtarake

Para disa ditësh në Akademinë Ushtarake “G. S. Rakovski” në Sofje u paraqit libri prej dy vëllimesh titulluar “Në gjurmët e një kënge të pavdekshme” i dr. Nikollaj Rusevit – bullgar-emigrant, i cili ka banuar në Francë disa dekada, mjek për nga profesioni. Ai filloi të merret me veprimtari mbledhëse që në rininë e tij – në shkollën ushtarake, pas kësaj edhe si oficer dhe pjesëmarrës në dy fazat e Luftës Patriotike (pjesëmarrja e Bullgarisë në luftën kundër Rajhut të Tretë gjatë viteve 1944-1945).

“Shumë i rëndësishëm – shkruan ai – ishte kërkimi i disa hollësive dhe i momenteve interesante nga jeta e poetëve dhe kompozitorëve, që kanë të bëjnë me krijimin e veprave të tyre. Autori i ka kushtuar shumë kohë kërkimit të hollësive rreth atyre momenteve heroike nga historia jonë ushtarake, të cilat janë kënduar në këngët tona të marshit. Shënimet historike, të cilat shoqërojnë pjesën më të madhe të marsheve të kërkuara, janë rezultat i shumë njohjeve, takimeve dhe bisedave me të afërm, të njohur dhe bashkëkohës të autorëve.”

“Sa i bukur je atdheu im”

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

Dr. Rusev i drejtohet edhe akademikut Nikollaj Kaufman – një folklorist i njohur dhe i respektuar, studiuesi më i madh i këngës së qytetit, këngës revolucionare dhe i së ashtuquajturës “këngë masive”. Nga Kaufmani ai mori informacion për shumë këngë. Ai e ndihmoi gjithashtu në popullarizimin e punës së tij. Përveç te faktet dhe emrat, libri na kthen në kohërat e kaluara, kur në rrugët e Sofjes së vjetër marshonin kadetë dhe nxënës. Njerëzit kënaqeshin, jo vetëm duke parë radhët e tyre, por edhe duke dëgjuar këngët e marshit. Pas vendosjes së udhëheqjes prosovjetike në vend dr. Rusev u largua nga atdheu. Para disa dekadash biri i tij Pllamen Rusev publikoi dy vëllimet dhe autori vendosi t’i prezantojë në Bullgari, por nuk kishte mundësi për t’i reklamuar shumë. Atëherë ai ia dhurojë veprën e vet bibliotekës “Shenjtorët Kirill dhe Metodij” dhe disa qendrave të tjera të rëndësishme letrare te ne. Sot biri përsëri kujdeset që vepra e dr. Rusevit të arrijë tek sa më shumë bullgarë.

“Filloi beteja”

Update Required To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.

“Kam një respekt të madh ndaj babait tim – thotë Pllamen Rusev. Ky respekt lindi në një moment më të vonshëm, sepse në fëmijërinë time ai ishte shumë i rreptë ndaj meje. Do ta publikoja përsëri këtë libër, pavarësisht se sa përpjekje të mëdha më kushtonte para 30 vitesh. Atëherë duhej të blija katër tonë letër, që të publikoj tirazhin e parë. Respekti ndaj veprës së babait tim dhe mënyra në të cilën u paraqit vepra e tij pas aq shumë vitesh, më bën që të ndihem shumë i lumtur. Unë gjithashtu i njoh këngët ushtarake. Madje këndova në festë. Ka këngë, si për shembull “Buçet Marica”, “I madh është ushtari ynë”, të cilat nuk do të harrohen kurrë. Për shumë prej këngëve janë shënuar detaje interesante. Do të jap vetëm një shembull – “Filloi beteja”. Dr. Rusev citon autorin e tekstit – poetin e madh bullgar Ivan Vazov. Ai filloi të krijonte këngë rebele gjatë vitit 1875, kur u forcuan “trazirat revolucionare” kundër pushtetit osman. Sipas kujtimeve të poetit popullor vjersha “Filloi beteja” fillon të këndohet sipas melodisë së një autori të panjohur dhe tingëllon në mbarë Bullgarinë gjatë Kryengritjes së Prillit (1876).”

Në festën në Akademinë Ushtarake zoti Rusev ia dorëzoi librin prej dy vëllimesh përfaqësuesve të klubeve ushtarake te ne edhe organizatave patriotike. Dy librat e parë luksozë i mori ish-kryeministri Simeon Sakskoburggotski, trashëgimtari i dinastisë së fundit bullgare. Ai ishte shumë i emocionuar.

“Vetë përmendja e emrit të dr. Rusevit dhe fjalët e bukura që u thanë, ishin shumë emocionuese. Është me rëndësi që njerëzit të mos i harrojnë këto vepra. E njoh Pllamen Rusevin që në vitet, kur bullgarët jashtë shtetit ishim mërgimtarë dhe nuk ishte lehtë. Ai e mirëmbante shpirtin luftarak dhe inicionte veprimtari patriotike. Ai meriton një respekt të madh nga ana jonë.”

Hristo Kurtev, një emigrant në Francë, bashkëpunoi në organizimin e dhuratave.

“Para pak kohe doktor Rusev i paraqiti librat, por nuk kishte jehonën e domosdoshme. Biri i tij donte që vëllimet e tij të paraqiteshin në vende të përshtatshme, kështu qe të kenë qasje tek ata të gjithë muzikantët ushtarakë dhe në përgjithësi të gjithë, që interesohen.”

Është e pamundur t’ju paraqitim madje këngët më të rëndësishme ushtarake, si dhe kompozitorët, për të cilët dr. Rusev shkruan me ngrohtësi dhe respekt biografi të pasura. Janë shënuar edhe burimet, nga të cilat janë marrë notat dhe tekstet e shtypura.

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva

Ndaje

“Në gjurmët e një kënge të pavdekshme” – libri i dr. Nikollaj Rusevit, ku janë mbledhur qindra këngë ushtarake

Më shumë nga rubrika

"I pathyer"

"Ferri"

D2 dhe Grafa i japin jetë të re këngës "Sa e bukur je"