Në iniciativën e filluar gjatë weekend-it “Debatet Evropiane”, organizuar në lidhje me përvjetorin e ardhshëm të nënshkrimit të Kontratës për Aderimin e Bullgarisë në BE, u konstatua se vendi ynë nuk përfiton në mënyrën më të mirë nga anëtarësia evropiane. Komisionarja evropiane Kristalina Georgieva i këshilloi autoritetet e të gjitha niveleve të punojnë aktivisht për përvetësimin e mjeteve evropiane, në saje të të cilave Polonia, Letonia dhe Lituania e zmadhojnë rritjen e tyre ekonomike me rreth 1,7-2,1 për qind në vit. Komisionarja evropiane Kristalina Georgieva shënoi me një shqetësim të madh se për periudhën e vjetër programore Bullgaria ende ka 4.5 mlrd euro mjete të papërvetësuara, derisa për periudhën e re, e cila po fillon tani dhe do të vazhdojë 7 vjet, ka akoma 16 mlrd.

Sipas të dhënave të drejtorisë së përgjithshme “Politika Regjionale” të Komisionit Evropian, për nga absorbimi i fondeve evropiane për periudhën programore 2007-2013 Bullgaria zë vendin e 23-të ndër 28 vendet-anëtare të BE-së. Në sfondin e nevojës së madhe për një financim të jashtëm dhe për investimet e huaja, që janë duke u pakësuar, autoritetet bullgare duhet të bëjnë çmos, që të përfitojnë nga subvencionet evropiane dhe të tregojnë se e vlerësojnë lartë çdo një euro të tyre, që ka ardhur nga Brukseli.

Mirëpo, faktet tregojnë një gjë tjetër: Bullgaria mbetet prapa në përvetësimin e parave të parashikuara për të dhe në listën e Komisionit Evropian ajo është përpara vetëm Italisë, Çekisë, Sllovakisë, Rumanisë dhe Kroacisë. Për periudhën 2007-2013 vendi ynë ka arritur të shfrytëzojë vetëm dy të tretat e mjeteve financiare të parashikuara për të. 2015-ta është viti i fundit, gjatë të cilit mund të përdoren subvencionet e periudhës së kaluar programore të BE-së dhe në sfondin e arritjeve të deritanishme qëllimi i madh i financimit evropian – përmirësimi i kushteve të jetesës në Bullgari dhe afrimi i tyre maksimal te standardet e arritura në pjesën më të zhvilluar të Evropës, duken më shumë si një mirazh, sesa si një detyrë reale, që mund të zbatohet.

Pamundësia e administratës bullgare për të punuar dhe bindur Komisionin Evropian në efikasitetin e programeve dhe projekteve të ofruara për financim u detyrohet shkaqeve të ndryshme, por një prej kryesoreve është mungesa e përvojës së institucioneve kombëtare, për të cilat periudha e tanishme programore, që po skadon, në fakt ishte e para dhe ata nuk kishin përvojë në punën mbi standardet e Brukselit. Nuk duhet harruar dhe korrupsioni, për të cilin Sofja kritikohej vazhdimisht nga Brukseli.

Aktualisht po zhvillohen bisedime dhe shqyrtohen projektet për programet e reja operative të BE-së për Bullgarinë për periudhën 2014-2020. Tani për tani gjithçka zhvillohet shumë mirë. Tashmë janë miratuar katër programe të reja operative nga gjithsej gjashtë. Në fund të vitit 2013 u miratua programi operativ “Zhvillimi i Resurseve Njerëzore”, i cili është me buxhet të planifikuar prej mbi 1 mlrd eurosh, kurse më vonë iu dha “dritë të gjelbër” Programit Operativ “Transporti dhe Infrastruktura e Transportit”, i cili është me përmasë prej pothuaj 1.9 mlrd eurosh. Në fund të shkurtit zyra e Komisionit Evropian në Sofje bëri të ditur se është miratuar dhe Programi operativ “Administrimi i mirë”, i cili është me përmasë prej 336 mln euro. Pas kësaj u bë e qartë se Komisioni Evropian ka miratuar edhe Programin Operativ “Shkenca dhe Arsimi për Rritjen Inteligjente”, i cili është me buxhet prej 701 mln eurosh. Siç duket po justifikohet në një shkallë të madhe optimizmi i Zëvendëskryeministrit për politikën ekonomike dhe fondet evropiane Tomisllav Donçev, i cili është i bindur se ky vit do të jetë më i miri nga ai i kaluar nga pikëpamja e përvetësimit të subvencioneve evropiane. Ende ka disa çështje të pambyllura, të cilat janë objekt i bisedimeve me Komisionin Evropian për “Regjionet në Rritje” dhe “Mjedisin Rrethues”. Donçev shpreson se gjatë këtij muaji pothuaj të gjitha programet do të miratohen. Në qoftë se vonohet miratimi i ndonjë programi të rëndësishëm, si për shembull “Regjionet në rritje”, ose “Mjedisi”, qeveria ka gatishmëri për t’i startuar projektet e para gjatë gjysmës së parë të vitit 2015, duke i përdorur huat e buxhetit.

Përgatiti në shqip: Vesella Mançeva