Sfidat përpara sistemit të pensionimit në Bullgari

botuar më 10-03-17 1.29.MD

Deri në vitin 2025 një e pesta nga popullsia bullgare do të jetë në moshë mbi 65 vjeç.

Foto: BGNES

Gjatë vitit 2000 u vu fillimi i reformës në sistemin bullgar të pensionimit. Ai filloi me rritjen e moshës së pensionimit dhe futjen e një sistemi të ri me pika gjatë pensionimit si një përmbledhje nga stazhi i figuracionit dhe mosha. U krijuan fondet private të pensionimit - shtylla e tretë e sistemit të pensionimit. Ata u dhanë mundësi punonjësve të fusin vullnetarisht mjete për pension suplementar, përveç atij që u takon sipas ligjit nga shteti pas një moshe të caktuar. Ata të cilët kanë lindur pas vitit 1959 filluan të sigurohen detyrimisht dhe në fondin shtesë suplementar të pensionit - me fjalë të tjera shtyllë e dytë e sistemit sigurues.

Sot, 10 vjet më vonë, sistemi i pensionimit në Bullgari përsëri është i drejtuar përpara një sfide serioze - të zgjatet me ngut reforma, me qenë se sistemi mezi po merr frymë nga mangësia e mjeteve, për shkak të plakjes së popullsisë dhe të një sërë vendimeve jo adekuate të disa qeverive. Deficiti në Institutin Kombëtar të Sigurimeve i tejkalon 600 milionë levat (300 milionë euro). Ai është grumbulluar gjatë viteve si rezultat të vendimeve të gabuara të drejtimit. Ministri social Totju Mlladenov i tregoi në debatin e organizuar nga Qendra për një zhvillim ekonomik dhe Instituti ballkanik mbi punën dhe politikën sociale në Sofje.

“Një nga gabimet më të mëdha sipas meje qe, se nuk kishte një monitorim të vazhdueshëm të asaj që ishte menduar dhe futur në legjislacionin bullgar sa i përket reformës së pensionit. Ulja e vazhdueshme e kuotës siguruese, dis-proporcione të tjera brenda në sigurimin e pensionimit, tolerimi i pensionimit të shpejtë, shtimi i madh i pensioneve të invalidëve - këto janë vetëm një pjesë nga elementet, të cilat krijuan tension në sistemin e pabarazisë midis brezave, si dhe midis vet pensionistëve dhe midis vet pjesëmarrësve në sistemin e pensionimit.”

E gjithë kjo çojë deri në situatën që 43% nga buxheti i vendit të shkojnë për të paguar pensionet, kurse vetëm 40% nga mjetet për to vijnë nga kuotat siguruese të punonjësve. 60% të tjerat e ngarkojnë buxhetin. Pakësimi i mëtejshëm i kuotave siguruese me qëllim krijimin e kushteve të favorshme ekonomike për investuesit është në dëm të sistemit, paralajmëruan pjesëmarrësit në debat. Situata e tanishme kërkon të krijohen kushte që njerëzit të mbeten më gjatë në tregun e punës.

Ekziston dhe një kazus tjetër, mbi të cilin duhet të mendohet, paralajmëroi ministri social Mlladenov. Sipas të dhënave të Institutit Kombëtar të Sigurimeve 200 mijë bullgarë pensionistë punojnë me kontratë pune. Njëkohësisht po kaq të rinj janë jashtë tregut të punës. Po mendohet dhe variant për zgjedhje në të ardhme - pension ose punë mbi një kontratë pune. Një përfaqësues i Bankës Botërore në Sofje Florian Fihtëll paralajmëroi se, Bullgaria duhet me ngut të vazhdojë reformat e veta në sistemin e pensionimit, sepse është e drejtuar përpara pakësimit më dramatik të popullsisë në krahasim me shtetet e tjera evropiane. Kurse kjo fsheh rreziqe serioze për sistemin e sigurimit.

“Faktet flasin - tha Fihtëll se, në periudhën 2000-2025 popullsia bullgare do të pakësohet me akoma 1,5 milionë veta. Përveç kësaj deri në vitin 2025 një e pesta nga popullsia bullgare do të jetë në moshë mbi 65 vjeç e më shumë, që është pjesa më e madhe e popullsisë plakës në krahasim me shtetet e tjera anëtare të Bashkimit Evropian. Në praktikë kjo do të thotë, se do të ketë investues më të pakët në sistemin e pensionimit në Bullgari, për shkak të pjesës më të pakët të popullsisë punuese. Janë të nevojshme reforma suplementare në sistem, tha Fihtëll, që të mund bullgarët të marrin pensione adekuate, pa rrezikuar stabilitetin makroekonomik dhe treguesit për rritje. “Në fakt për hallin e pensionistëve bullgarë flasin faktet, e parashtruara në debatin nga ish drejtuesi i Institutit Kombëtar të Sigurimit Jordan Hristiskov. Dhe pikërisht - në Bullgari midis 17 dhe 20% nga njerëzit në moshë pensioni jetojnë nën pragun e varfërisë.

Përgatiti në shqip: Nataniela Vasileva

По публикацията работи: Millka Dimitrova

Последвайте ни и в Google News Showcase, за да научите най-важното от деня!

Ndaje

Sfidat përpara sistemit të pensionimit në Bullgari

Më shumë nga rubrika

Protesta para Teatrit Popullor “Ivan Vazov” u kthye në trazira para premierës së pjesës “Armët dhe njeriu”

Një ekspeditë polare bullgare eksploroi Kontinentin e Akullit për herë të 33-të

Antarktida është motori i ndryshimeve klimatike

Antarktida është motori i ndryshimeve klimatike

Protesta para Teatrit Popullor “Ivan Vazov” u kthye në trazira para premierës së pjesës “Armët dhe njeriu”

Një ekspeditë polare bullgare eksploroi Kontinentin e Akullit për herë të 33-të