Son yıllarda ülkemizin dört bir köşesinden lavanta kokusu yükseldi. Lavanta ekili araziler her geçen yıl artmakla birlikte Bulgaristan, Fransa’yı sollayarak lavanta üretici ülkelerin başına geçti ve liderliğini bu yıl da korumayı başardı. Geçen yıl, uçucu yağ bitkisinin kg'mı 220-230 levadan alıcı buluyordu. Uzmanlar, bu yüksek fiyatın tehlikeyi de beraberinde getirdiğine dair uyarıda bulundular. İşte bugün Kuzeydoğu Bulgaristan’dan lavanta üreticileri, elde ettikleri lavanta yağına alıcı bulamadıklarını ve aynı zamanda da mor çiçekli tarlaların devamlı arttığına dair, endişelerini dile getirdiler. En fazla lavanta tarlaların bulunduğu Dobriç bölgesinde, araziler 80 bin dekarı aştı. Peki lavanta yağı piyasasındaki fiyat sorununa çözüm bulunacak mı? Şumen’den muhaberimiz Ayşe Latif, bu sorunun cevabını almak için yeni kurulan Eterik Yağ Üreticileri Dernek Başkanı Petar Hristov ile görüştü:
Mor lavanta balonu patladı mı, sorusu üzerine Petar Hristov şu cevabı verdi:
Mor lavanta balonu patladı mı? Real fiyatın 80 leva olduğunu kabul edersek, dekar başına 10 kg verim olduğunu düşünürsek, üreticiler bundan karlı çıkabilir.
Bu yıl neden birçok lavanta üreticisi elde ettikleri ürünü satamıyor?
Maalesef geçen yıldan kalan ve üreticilerin satmak istemedikleri lavanta yağ ellerinde kaldı. Yani hem geçen yıldan, hem de bu yıldan lavanta yağ miktarı depolarda alıcı bekliyor. Gerçi bu yıl verim pek yüksek olmadı, tam tersine ülke genelinden tüm üreticler az miktarda uçucu yağ üretebildi. Bu yıl dekar başına 5-6 kg lavanta yağ elde edildi, geçen yıl ise bu miktar 8-10 kg , hatta 12 kg arasındaydı.
Eterik Yağ Üreticileri Derneği Başkanı Petar Hristov “Fiyatlar bu yıl çok düşük, nadir de olsa 80-90 leva arasında alıcı buluyordu” dedi ve devam etti:
Fakat şu anda fiyat 50 ile 70 leva arasında seyrediyor. Biraz önce haber geldi, 50 leva üzerinden alıcı varmış.Benim bildiğim birkaç büyük alıcı var. Fakat lavanta üreticileri bu fiyattan malını satmak istemiyorlar.Onları ancak 100 ile 120 leva gibi bir fiyat memnun edebilir.
Ben de lavanta ürünümü henüz satmış değilim. Gerçi benim bitkilerim henüz çok genç ve yaklaşık 300 dekar. Arazi miktarını arttırmayı düşünmüyorum şu anda. Yeni cins uçucu bitkiler var ve onlar bana göre daha iyiler. Mesela Bulgarcası İsop olan çördük otu. Şumen bölgesinde bu bitki yetiştirilmez iken Dobriç bölgesinde yaklaşık 100- 200 dekar var. Çördük otu neredeyse lavanta ile aynı, fakat bu sıralarda piayasada çördek otu yağına büyük talep var. Ben şahsen bu bitkilerin piyasadaki satışlarıyla ilgili bir tahminde bulunamam, çünkü bu tür üretim için piyasa çok dinamiktir, çok değişkendir. Bu yıl var, seneye yok, yani bu şekilde.
Lavanta yağının satışıyla ilgili sorunlara çözüm arıyor musunuz?
Eterik Yağ Üreticileri Derneği Başkanı Petar Hristov şöyle cevap verdi:
“Evet çözüm arıyoruz. Tüm çabalarımız bu yönde. Bu yıl da lavanta ekili araziler artmaya devam etti. Bazı çiftçiler lavanta ekmeye karar verdiler, bazıları ise vazgeçtiler. Geçen seneye nazaran bu artış daha yavaş seyrediyor, ama yine de bir artış söz konusu. Özellikle Dobruca’da tarımcılar lavanta ekmeye karar verdiklerinde, bunu tarım uzmanlarıyla görüşmeden yapıyorlar ve komşularının, arkadaşlarının ektiklerini görüyorlar ve onlar da ekiyor. Bu tabi ki kendiliğinden büyük bir sorun, çünkü ektiğiniz lavanta cinsini bilmeden ekiliyor, daha sonra fidanların lisanslı fidanlıktan satın alınması çok önemli. Bazen rastgele kişilerden fidanlar alınıyor, daha sonra bu fidanların dikildiğinde başka cins oldukları ortaya çıkıyor. Derneğimizde, tarımcıların danışabilecekleri uzmanlar var. Şu anda lavanta yağ ürününü satıp satmama konusunda öneride bulunmak çok zor. Çünkü bazı çiftçilerimizin şu anda sıcak paraya ihtiyacı var. Ve fiyat konusunda da tahminde bulunamam. Fiyat yükselir mi- bilemiyorum, ama 50 levanın altına da düşmeyeceği kesin. Fakat dünya piyasasında fiyat geçen yılki gibi- kg başına 200 leva.
Çeviri: Şevkiye Çakır
