Διεθνής αλληλεγγύη και μυστική διπλωματία
Ο πόθος των Βουλγάρων για ελευθερία έφτασε στο αποκορύφωμά του με την Επανάσταση του Απρίλη (1876) που πνίγηκε στο αίμα. Αλλά η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη ήταν αλληλέγγυα με τον βουλγάρικο λαό. Στον Τύπο έβγαιναν συγκινητικές περιγραφές για την εξέλιξη των γεγονότων και για την μοίρα των Βουλγάρων. Η πιο οξεία πένα ήταν του αμερικανού δημοσιογράφου Τζενουάριους Μακγκάχαν που αρθρογραφούσε σε αγγλικές εφημερίδες.
Στη Ρωσία το κίνημα αλληλεγγύης ήταν σφοδρό και λόγω της αέναης ελπίδας της Ρωσίας να έχει πρόσβαση σε ζεστές θάλασσες μέσω των Δαρδανελίων. Η Ρωσική Αυτοκρατορία ετοιμαζόταν για νέο πόλεμο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και από την Αγία Πετρούπολη ξεκίνησαν νέες δυναμικές διπλωματικές διαπραγματεύσεις με τις υπόλοιπες Μεγάλες Δυνάμεις. Κατά πως φαίνεται οι ηγεμόνες της Ευρώπης σχεδίασαν τότε έναν καινούριο χάρτη και η Ρωσία ήταν έτοιμη να κάνει μια σειρά υποχωρήσεις. Ο Ρώσος Αυτοκράτορας, Αλέξανδρος ο Μέγας, κήρυξε τον Ρωσο-Τουρκικό Πόλεμο, που αποδείχτηκε Απελευθερωτικός για την Βουλγαρία, στις 24 Απριλίου 1877.
Αναπάντεχα βαρύς πόλεμος και συμβιβαστική ειρήνη
Η Οθωμανική Αυτοκρατορία έδυε, αλλά ο στρατός της παρέμενε άξιος αντίπαλος. Ο πόλεμος αποδείχτηκε μακρύς και σκληρός. Οι Βούλγαροι συμμετείχαν κυρίως με σώμα Εθνοφρουρών, αλλά και με μικρά γενναία αποσπάσματα (τσέτες). Η σημαντικότερη μάχη δόθηκε στην κορυφή Σίπκα (21-26 Αυγούστου 1877), όπου Ρώσοι και Βούλγαροι εμπόδισαν τις ενισχύσεις του Σουλεϊμάν Πασά να περάσουν στη Βόρεια Βουλγαρία. Η νίκη στη μάχη του Πλέβεν (Δεκέμβριος 1877) και η παράδοση του Οσμάν πασά οδήγησαν στην νικητήρια, δύσκολη λόγω του βαρύ χειμώνα, πορεία προς τη Σόφια και το Πλόβντιβ. Ο πόλεμος τελείωσε με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου στις 3 Μαρτίου 1878 που είναι και η ημέρα της Εθνικής μας εορτής. Δυστυχώς η τελική μοίρα των εδαφών της Βουλγαρίας αποφασίστηκε στο Συνέδριο του Βερολίνου τον Ιούλιο του 1878, όπου οι Μεγάλες Δυνάμεις πέτυχαν νέους συμβιβασμούς.
Τότε αποφασίστηκε να δημιουργηθεί το Πριγκιπάτο της Βουλγαρίας (Βόρεια Βουλγαρία μαζί με την περιοχή της Σόφιας), το οποίο όμως παρέμενε υποτελές στον Σουλτάνο, ενώ μέρος της Νότιας Βουλγαρίας ανακηρύχθηκε αυτόνομη περιοχή στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. 1/3 από την επικράτεια της Βουλγαρικής Εξαρχίας επεστράφη στο Σουλτάνο δίχως σαφή δικαιοδοσία για αυτοδιοίκηση. Τα γεγονότα αυτά ακολούθησε ένας Βαλκανικός Αγώνας που οδήγησε μόνο εν μέρει στην ένωση των Βουλγάρων από όλες τις περιοχές, στις οποίες κατοικούσαν.
Η Απελευθέρωση και η Παγκόσμια Γεωπολιτική
Ο ρόλος της Ρωσικής Αυτοκρατορίας και η πολιτική της στα Βαλκάνια αμφισβητήθηκαν αμέσως μετά την Απελευθέρωση. Στην Βουλγαρία οι πολιτικές δυνάμεις χωρίστηκαν σε ρωσόφιλους και ρωσοφόβους, αλλά όλοι ήταν ευγνώμονες για την δυνατότητα η χώρα μας να έχει ξανά θέση στον χάρτη. Η 3η Μαρτίου ανακηρύχτηκε Ημέρα της Απελευθέρωσης το 1888, γιατί αυτή είναι η ημερομηνία που η Βουλγαρία αναστήθηκε μετά από 5 αιώνες Οθωμανικής Κυριαρχίας. Η γιορτή δεν καθαιρέθηκε ούτε κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο όταν η Βουλγαρία πολεμούσε με την Ρωσία στη Δοβρουτσά, ούτε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο όταν η χώρα ήταν σύμμαχος της Γερμανίας.
Εθνική Εορτή ανακηρύχτηκε αυτή η μέρα το 1991, αλλά κατά τα χρόνια της μετάβασης ακολούθησαν πολλές λογομαχίες για το αν αυτό είναι σωστό ή όχι. Το σημαντικό είναι πως αυτήν την ημέρα εμείς αποδίδουμε τιμή στους προγόνους μας που έδωσαν το αίμα τους για την ελευθερία μας. Σ’ αυτούς που πριν από αυτό πραγματοποίησαν την βουλγάρικη αναγέννηση και προετοίμασαν το έδαφος για την Απελευθέρωση.
Η Γεωπολιτική είναι δύσκολο παιχνίδι με περίπλοκους κανόνες, αλλά κανείς δεν μπορεί να μειώσει τα ιστορικά επιτεύγματα ακόμα κι αν πρόκειται για την μοίρα μιας μικρής χώρας και ενός όχι τόσο πολυάριθμου λαού.
Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα
