Më 14 shkurt është Trifon Zarezan – një nga zakonet më të qëndrueshme popullore, i cili edhe më sot ruan pamjen e vet pagane. Riti shënohet në të gjitha rajonet e vendit dhe lidhet me kalimin nga dimri te pranvera. I kushtohet vreshtave dhe verës. Trifon Zarezan, ose Trifon Krasitësi është një festë e respektuar gazmore. Këtë ditë bëhet krasitja e parë e hardhive. Vera duhet të derdhet me bollëk, që të ketë boll rrush, që të jenë të shëndoshë pronarët, që bereqeti të jetë i bollshëm. Po këtë datë është edhe Shën Valentin – një festë me popullaritet në botë, por e re për ne, “e importuar” si të thuash nga jashtë. Pavarësisht nga dallimet në prejardhjen dhe në thelbin e tyre, festa pagane Trifon Zarezan dhe ajo katolike Shën Valentin, sikur në mënyrë të natyrshme bashkëjetojnë në përfytyrimet e bullgarit. Vitet e fundit rreth datës 14 shkurt organizohen festivale të ndryshme i kushtuara verës dhe dashurisë. Ka edhe kartolina me citate për lidhjen e ngushtë midis pijes dehëse dhe ndjenjës së dashurisë. Lidhur me të gjitha këto zgjodhëm disa këngë popullore bullgare i kushtuara dashurisë dhe verës.
“Zoti shtëpie, mbushi gotat me verë të pimë derisa do të dehemi. Kemi ardhur mysafirë të mirë, mysafirë nga Pirini” – kështu thuhet në këngën e motrave Ljubimka, Neda, Mitra Biserovi.
“O, i zoti i shtëpisë, mbushi gotat me verë”, int. motrat Biserovi
Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.
Shumë këngë popullore bullgare tregojnë histori, në të cilat djali më parë pi verë të kuqe dhe pas kësaj hip kalin që të shkojë te e dashura. Mirëpo, kur mbërrin në oborrin e pret nëna e saj...
“Kam pirë verë”, int. Grupi folklorik i burrave nga Bansko
Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.
Kënga popullore nga krahina e veriut në interpretim të këngëtarit Hristo Kosashki është një tregim gazmor për takimin e dashurisë, që nuk ndodhi. Vasha e fton të dashurin të vijë mbrëmjen fshehurazi te ajo. Mirëpo, në vend që të takohen djali padashje hyn në zjarrin e oxhakut...
Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.
E quajnë Trifon Zarezanin edhe Zarezoj ose Trifon Dehësi. Në shumë vendbanime, sidomos në rajonet ku ka shumë hardhi dhe prodhohet verë, çdo vit pothuajse si një shfaqje teatrale bëhet krasitja e hardhive. Duhet të rikujtojmë, se festa e krishtere i kushtuar Shenjtorit Trifon, sipas kalendarit të ri ortodoks bie më 1 shkurt. Pikërisht me këtë shenjtor lidhet edhe tradita popullore Trifon Krasitësi. Në shumë rajone festa shënohet dy ditët si më 1 shkurt, ashtu edhe më 14 shkurt, siç shënohej sipas stilit të vjetër Dita e Shën Trifonit. Prodhuesit janë të bindur, se sipas kalendarit të vjetër data 14 shkurt është më e përshtatshme për krasitjen e hardhive. Krahas kësaj tradita si pagane ekzistonte shumë parase kisha të kalojë nga kalendari julian te ai grigorian.
Update Required
To play the media you will need to either update your browser to a recent version or update your Flash plugin.
Në proverbat popullore vera quhet “shtëpi e gazuar”, kokë e trullosur”. Konsiderohet se gota e parë është për shëndet, ajo e dytë – për gëzim, e treta – për rezil.
“Zoti shtëpie, mbushi gotat me verë të pimë derisa do të dehemi. Kemi ardhur mysafirë të mirë, mysafirë nga Pirini” – kështu thuhet në këngën e motrave Ljubimka, Neda, Mitra Biserovi.
