Presidenti i Bullgarisë Rosen Plevneliev bëri propozim që më 15 tetor paralelisht me zgjedhjet lokale të mbahet dhe referendumi kombëtar. Referendumi parashtron këto çështje: a të zgjidhen deputetët në mënyrë mazhoritare, a të bëhet i detyrueshëm votimi në zgjedhjet dhe referendumet, dhe a të lejohet votim në distancë, pra në mënyrë elektronike. Kreu i shtetit bullgar pohon se ky propozim-referendumi nuk ndryshon ndjeshëm nga propozimi i bërë para një viti, dhe se ka bërë vetëm disa korrigjime të vogla për të qenë më korrekt ndaj partive dhe popullit.
Përmbajtja e propozim-referendumit është e vjetër por rrethanat janë të reja. Propozimi i mëparshëm i Presidentit Plevneliev u refuzua nga shumica parlamentare e Partisë Socialiste Bullgare, Lëvizjes për të Drejtat dhe Liritë dhe “Atakës”, të cilat parti sot janë në opozitë. Atëherë shumica shqetësonte se ai referendum do të komprometonte përpjekjet e pushtetit për ndryshime në Ligjin e Zgjedhjeve. Sot në Kuvendin Popullor ka shumicë të re dhe raportet midis partive të ish-pushtetit janë të tendosura.
Partitë aktuale në pushtet – GERB dhe Blloku i Reformatorëve, janë pro mbajtjes së referendumit. Ato ishin dakord dhe me propozimin e mëparshëm të presidentit. Para një jave GERB-i dorëzoi ndryshime në Ligjin e Referendumit lidhur me mundësinë për mbajtjen paralele të referendumeve dhe zgjedhjeve. Bile sipas ligjit të ri presidenti është i detyruar të iniciojë referendum në datën e cila përkon me zgjedhjet, kur këto zgjedhje priten të mbahen në afat njëvjeçar nga data e vendimit për mbajtjen e referendumit. Faktikisht, pushteti po i ndërlidh referendumet me zgjedhjet lokale më 2015, me zgjedhjet presidenciale më 2016 dhe po ashtu me zgjedhjet parlamentare më 2018. Blloku i Reformatorëve dorëzoi ndryshime në Ligjin e Referendumit, të cilat ndryshime synojnë uljen e pragut të inicimit të referendumeve dhe njohjen e vlefshmërisë së tyre.
Partitë e tjera ende nuk janë reaguar zyrtarisht, por veprimet e tyre na bëjnë të komentojmë propozim-referendumin në syrin e tyre. Partia Socialiste Bullgare, siç duket, do të jetë pro referendumit, megjithë faktin se vitin e kaluar ishte kundër. Dhe kjo sepse gjatë hartimit të Kodit të Zgjedhjeve kjo parti gjithashtu propozoi votimin e detyrueshëm, votimin elektronik dhe votimin në parim të përfaqësimit mazhoritar (të shumicës). Nga formacioni nacionalist Fronti Patriotik deklaruan se kategorikisht janë pro votimit të detyrueshëm, gjë e cila na bën të mendojmë se janë dhe po ashtu pro referendumit.
Nacionalistët nga partia “Ataka” mesa duket do të jenë kundër, sepse gjatë muajit mars ata propozuan inicimin e një referendumi mbi çështjen: a Bullgaria të mbetet anëtare e NATO-s.
Lëvizja për të Drejtat dhe Liritë do të jetë kundër referendumit. Në fund të muajit mars lideri i partisë Ljutvi Mestan komentoi se po të jetë referendumi për votimin e detyrueshëm, ky referendum do të jetë kundër partisë së tij. Z. Ljutvi Mestan është i mendimit se me votimin e detyrueshëm politikanët e arsyetojnë pjesëmarrjen e ulët në zgjedhje. Mirëpo, shumica e politikanëve mendojnë se në fakt pjesëmarrja e ulët në zgjedhje është në favor të vetë Lëvizjes për të Drejtat dhe Liritë.
Propozimi për inicimin e referendumit sapo do të diskutohet nga Komisioni Parlamentar i Çështjeve Ligjore dhe më pas do të parashtrohet për votim në sallën plenare. Sipas ligjit deputetët e kanë të drejtën të ndryshojnë pyetjet e referendumit vetëm gramatikisht, por jo të ndryshojnë përmbajtjen e tyre.
Përgatiti në shqip: Anna Kapitanova
