Ακριβώς επτά εβδομάδες πριν το Πάσχα αρχίζει η μεγαλύτερη περίοδος του έτους, κατά την οποία οι ορθόδοξοι χριστιανοί νηστεύουν. Παραμονές της Μεγάλης Σαρακοστής, για τελευταία φορά στην τράπεζα τρώμε αρτύσιμα φαγητά – γαλακτοκομικά, όπως τυρί, γάλα, βούτυρο κλπ., και ψάρι, γι’ αυτό και η Κυριακή αυτή ονομάζεται της Τυροφάγου (Σίρνι Ζάγκοβεζνι στα βουλγαρικά).
Η ημέρα αυτή είναι γνωστή στο λαϊκό ημερολόγιο και με άλλες ονομασίες που σχετίζονται με την έννοια της γιορτής, στην οποία περιπλέκονται ειδωλολατρικά στοιχεία – η συμβολική κάθαρση με φωτιά πριν την αρχή της νηστείας.
Το έθιμο γιορτάζεται πιο πολύ στη Ροδόπη, στη Νοτιοδυτική Βουλγαρία, όπως και σε μερικά χωριά της Αίμου και του βουνού Σρέντνα Γκορά. Σε αυτά τα μέρη ανάβουν μεγάλες φωτιές και τα παιδιά με αναμμένες δάδες στα χέρια διώχνουν το κακό και το χειμώνα.
Το γιορταστικό βράδυ συνεχίζεται με πολλά τραγούδια και χορούς, καθώς από την επόμενη μέρα αρχίζει η Μεγάλη Σαρακοστή και τα γλέντια θα σταματήσουν για μερικές εβδομάδες. Πριν αρχίσει ο δείπνος, τα μέλη της οικογένειας δίνουν αλληλοσυγχώρεση ο ένας στον άλλο. Οι νεώτεροι ζητούν πρώτοι συγγνώμη από τους μεγαλύτερους για όλα τα λάθη – μικρά και μεγάλα που έχουν κάνει κατά το διάστημα του έτους. Μόνο όποιος έλαβε την συγχώρεση, μπορούσε να αρχίσει τη νηστεία "με καθαρή καρδιά".
Ένα κόκκινο νήμα, βραστό αυγό και άσπρος χαλβάς – αυτά χρειάζονται για την πιο χαρούμενη στιγμή του βραδινού γεύματος της Κυριακής της Τυροφάγου. Μαζεύονται όλοι γύρω από το τραπέζι και γίνεται το λεγόμενο "χάσκα". Ο παππούς ή ο πατέρας της οικογένειας έδενε ένα κομμάτι άσπρο χαλβά σε μια κλωστή η οποία από την άλλη μεριά είναι δεμένη σε μια βέργα και αφού βάζουν τα παιδιά να καθίσουν ένα δίπλα στο άλλο κουνούν μπροστά στο στόμα καθενός παιδιού με τη σειρά το κομματάκι χαλβά, μέχρι να το πιάσουν με το στόμα χωρίς να χρησιμοποιήσουν καθόλου τα χέρια. Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι όλα τα παιδιά να φάνε από ένα κομμάτι χαλβά. Αυτό το παλιό αυτό έθιμο προκαλεί πολλά γέλια και συμβάλλει για την καλή ατμόσφαιρα όλης της παρέας.
Μετάφραση: Αλεξέι Σταμπολώβ
