Δύο από τα πιο λαμπρά ονόματα της γαλλικής διανόησης – η Γιούλια Κράστεβα και ο Τσβετάν Τόντορωβ θα παρουσιαστούν αυτήν την εβδομάδα στη Βουλγαρία. Ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο οι δύο διανοητές βουλγαρικής καταγωγής θα λάβουν μέρος σε φόρουμ, αφιερωμένα στο παρόν και το μέλλον της Ευρώπης. Η γνωστή γλωσσολόγος, φιλόσοφος, φεμινίστρια και ψυχαναλυτής Γιούλια Κράστεβα θα επισκεφθεί μέρη, που συνδέονται με τα νεανικά της χρόνια και θα συναντηθεί με γνωστούς και φίλους από το σχολείο και το πανεπιστήμιο. Θα την συνοδέψει η καθηγήτρια από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ Αλίς Ζαρντίν, η οποία προετοιμάζει βιογραφικό βιβλίο για την διακεκριμένη ευρωπαία φεμινίστρια. «Αποφάσισα να πραγματοποιήσω αυτές τις συναντήσεις, επειδή σκέφτηκα, ότι αυτή μπορεί να είναι η τελευταία μου επίσκεψη πριν μπω στα βαθιά γεράματα.», εξήγησε η Γιούλια.
Η κρίση, που περνά η Ευρώπη, υποβάλλει σε αναθεώρηση τις δημοκρατικές μας αξίες, θεωρεί η καθηγήτρια Κράστεβα. Την διάλεξή της σ αυτό το θέμα στο πανεπιστήμιο της Σόφιας «Σβετί Κλίμεντ Όχριντσκι» , όπου σπούδασε πριν περίπου μισό αιώνα, θα παρουσιάσει στα Βουλγαρικά. Αλλά στην ακαδημαϊκή συζήτηση μετά την διάλεξη η φιλόσοφος θα απαντά στην γαλλική γλώσσα, στην οποία αισθάνεται πιο σίγουρη. Αυτήν την γλώσσα διάλεξε η ίδια και για την συνομιλία μας για την Βουλγαρική Ραδιοφωνία. «Το μυαλό μου είναι αμφίβιο, αστειεύεται η ίδια, το μισό είναι βουλγαρικό και το μισό – γαλλικό».
Ποια είναι τα θέματα, συνδεδεμένα με την Ευρώπη, που Σας συγκινούν σήμερα;
«Είμαι πολύ ευαίσθητη για την κρίση στην Ευρώπη, η οποία είναι κάτι περισσότερο από κρίση, είναι μια συνεχής αμφισβήτηση, μια αναθεώρηση των σημερινών δημοκρατικών αξιών μας, λέει η Γιούλια Κράστεβα. Ως διανοούμενοι μπορούμε να βοηθήσουμε για την ανεύρεση εάν όχι μόνιμης λύσης, τουλάχιστον προσωρινής πραγματιστικής έκβασης. Ένα από τα βασικά θέματα στην διάλεξή μου είναι για την επανάσταση. Είναι, δυνατό, άραγε, σήμερα να επαναστατήσεις , τι ακριβώς σημαίνει αυτό και πώς να ξεπεράσουμε εκείνες τις μορφές ενθουσιασμού, που εμπνεύστηκαν από τις πραγματικές αξίες και καταρρίφτηκαν, μετατρεπόμενες σε ολοκληρωτισμό. Και η απάντησή μου είναι, ότι η καλύτερη επανάσταση είναι η αμφισβήτηση των δικών μας των αξιών, η ανανέωση των ιδανικών μας, η προσοχή προς την εξαιρετικότητα κάθε ατόμου με τις δημιουργικές του και τις προσωπικές του ικανότητες. Τελικά θα θίξω και το καυτό ζήτημα για εκείνους, τους οποίους ονομάζω «τους νέους αλλοδαπούς», τους ανθρώπους, που αισθάνονται εκτός του δημοκρατικού συστήματος, εκτός της παγκοσμιοποίησης και ειδικά θα μιλήσω για τους νέους από τα προάστια, που γίνονται τζιχαντιστές.»
Το θέμα για την επανάσταση θα έχει την απήχησή του ανάμεσα στο βουλγαρικό κοινό, επειδή ζήσαμε πολλές περιόδους δυσαρέσκειας, όλο το περασμένο χρόνο ο κόσμος έβγαινε στον δρόμο, για να εκφράσει την διαμαρτυρία του.
«Δυστυχώς ή ευτυχώς, έχω απομακρυνθεί από την βουλγαρική πραγματικότητα, λέει η καθηγήτρια Κράστεβα. Αλλά η καρδιά μου πάντα τρέμει, όταν αναφέρεται η Βουλγαρία. Ξέρω αυτά τα γεγονότα, αλλά όχι με λεπτομέρειες. Συμφωνώ με την κουλτούρα των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, η οποία είναι κουλτούρα της επανάστασης. Αλλά έχω το αίσθημα, ότι όταν ο κόσμος στην Βουλγαρία απορρίπτει κάτι, κλείνει την παλιά σελίδα χωρίς να ανοίξει καινούργια.»
Μιλώντας για την Ευρώπη, διαπιστώνω ομοιότητα των αντιλήψεών Σας με εκείνες του Ουμπέρτο Έκο, ο οποίος ισχυρίζεται, ότι στη βάση της ευρωπαϊκής ταυτότητας και κουλτούρας βρίσκεται η ικανότητα να αμφισβητούμε τον εαυτό μας. Εσείς δουλεύετε σε τρις ηπείρους. Έχετε, άραγε, το αίσθημα, ότι αυτό είναι κάτι, που μας ξεχωρίζει;
«Γνωρίζω εδώ και χρόνια τον Ουμπέρτο Έκο και νομίζω, ότι είμαστε συγγενείς ψυχές. Αλλά εγώ παλεύω για την προστασία της υπερηφάνειας της Ευρώπης, ιδιαίτερα σήμερα, όταν δεν οδεύει καλά. Γιατί είμαι υπερήφανη σαν ευρωπαία; Επειδή νομίζω, ότι είμαστε ο μόνος πολιτισμός στον κόσμο, του οποίου η ταυτότητα δεν είναι λατρεία, αλλά συνεχής αναθεώρηση. Ο κόσμος χρειάζεται την Ευρώπη. Έχω καλές σχέσεις με το πανεπιστήμιο στη Σαγκάη, όπου πηγαίνω συχνά. Ο διευθυντής αυτού του ιδρύματος πριν μερικά χρόνια μου είπε, ότι θέλει να ιδρύσει ινστιτούτο μελέτης της ευρωπαϊκής πνευματικότητας. Τον ρώτησα γιατί. «Επειδή οι νέοι μας αντιμετωπίζουν προσωπικές και κοινωνικές συγκρούσεις και δεν ξέρουν πώς να προστατευτούν, δεν έχουν και προσέγγιση προς τον άλλο. Εσείς στην Ευρώπη έχετε τρόπο σκέψης, που σας βοηθά να αμφισβητείτε τον εαυτό σας και να ζείτε μαζί.», μου απάντησε. Οι κινέζοι, λοιπόν, γνωρίζουν την δυνητική καρποφορία της ευρωπαϊκής σκέψης.»
Μετάφραση: Σβέτλα Τόντοροβα
