Σύμφωνα με τα στοιχεία της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), σε ολόκληρο τον κόσμο εργάζονται 115 εκατομμύρια παιδιά, σε δραστηριότητες μη ελαφριάς εργασίας και συχνά αποτελούν την κινητήρια δύναμη βιομηχανιών υψηλού εισοδήματος όπως η μεταλλουργία, οι κατασκευές, η κλωστοϋφαντουργία, η κατασκευή μπαταριών για ηλεκτρικά οχήματα. Η Διεθνής Οργάνωση, σημειώνει ότι το πρόβλημα επηρεάζει τόσο τις βιομηχανικές όσο και τις αναπτυσσόμενες χώρες και ότι οι στρατιωτικές συγκρούσεις, οι κρίσεις και η πανδημία Covid-19, έχουν ωθήσει περισσότερες οικογένειες στη φτώχεια, αναγκάζοντας εκατομμύρια παιδιά να μπουν στην αγορά εργασίας. Η ΔΟΕ προειδοποιεί ότι η παιδική εργασία έχει μόνιμες αρνητικές συνέπειες, επειδή τους στερεί την εκπαίδευση και, κατά συνέπεια, τις ευκαιρίες να εξασφαλίσουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα ως ενήλικες.

Στη Βουλγαρία, ωστόσο, δεν μπορούμε να μιλήσουμε για εργασιακή εκμετάλλευση παιδιών, γιατί η εργασία των ανηλίκων (18 ετών) ρυθμίζεται νομικά εδώ και δεκαετίες και οι παραβιάσεις τιμωρούνται αυστηρά από τις ελεγκτικές αρχές. Η παιδική εργασία απαγορεύεται στη χώρα μας μέχρι την επίσημη ηλικία στην οποία είναι υποχρεωτική η εκπαίδευση. Στη Βουλγαρία αυτό ισχύει μέχρι την ηλικία των 16 ετών. Για το λόγο αυτό, απαιτείται υποχρεωτική άδεια από την Επιθεώρηση Εργασίας για την πρόσληψη ατόμων από 16 έως 18 ετών. Σημαντική προϋπόθεση είναι ο εργοδότης να υποβάλει αίτηση και να λάβει την άδεια για τον σχετικό χώρο εργασίας όπου θα απασχολήσει ανήλικο, ο οποίος, σύμφωνα με τον κανονισμό, δεν έχει δικαίωμα να συμμετάσχει σε άλλες δραστηριότητες. Σε αυτόν τον χώρο εργασίας γίνονται στη συνέχεια συχνοί έλεγχοι από την Επιθεώρηση Εργασίας για την παρουσία στρες ή άλλων επιβλαβών παραγόντων για τη σωματική και ψυχική ανάπτυξη του εργαζομένου.

Παρά τις μεγαλύτερες διοικητικές προϋποθέσεις για την απασχόληση ανηλίκων, το ενδιαφέρον για αυτούς, ως εργατικών χεριών, αυξάνεται, αναφέρει η Γενική Επιθεώρηση Εργασίας. Στη Βουλγαρία, τέτοιο προσωπικό ζητείται στην ξενοδοχειακή, την επισιτιστική και την εμπορική βιομηχανία. Οι περισσότερες δραστηριότητες σε αυτές τις θέσεις εργασίας μπορούν να εκτελούνται από ανήλικους και φέτος οι επιθεωρητές διαπίστωσαν κατακόρυφη αύξηση στον αριθμό των ανηλίκων που απασχολούνται, ακόμη και πριν από την έναρξη της περιόδου των θερινών διακοπών.

«Πριν την πανδημία δίναμε περίπου 9-10 χιλιάδες άδειες ετησίως και τώρα έφτασαν, ήδη, στις 12 χιλιάδες», επισημαίνει η Ντίνα Χρίστοβα-Ιγκνάτοβα, εμπειρογνώμονας από την Κύρια Επιθεώρηση Εργασίας, στη συνέντευξή της στο Ράδιο Βουλγαρία.

«Τον Μάιο και τον Ιούνιο αρχίζουν οι καταθέσεις αιτήσεων για άδειες εργασίας ανηλίκων, ώστε να μπορέσουν να αρχίσουν δουλειά τον Ιούλιο που ξεκινούν οι διακοπές. Τεράστια αύξηση υπάρχει στο ενδιαφέρον από τους κλάδους των ξενοδοχείων και των εστιατορίων, που έκλεισαν λόγω της πανδημίας και δεν υπήρχε ζήτηση για ανηλίκους. Η αύξηση του ενδιαφέροντος έχει τριπλασιαστεί και, κατά τα άλλα, η ζήτηση και η πρόσληψη αυτού του εργατικού δυναμικού μιλάει αναμφισβήτητα για ανάκαμψη της οικονομίας. Αυτό είναι ένα σαφές σημάδι προόδου, γιατί σε περιόδους στασιμότητας οι εργοδότες βασίζονται μόνο σε ενήλικες εργαζόμενους».

Το δικαίωμα των ανηλίκων στην εργασία, εκτός από αυστηρά ρυθμιζόμενο, προστατεύεται επιπλέον από το κράτος. Για το σκοπό αυτό, όμως, η Επιθεώρηση Εργασίας συμβουλεύει τους νέους, ακόμη και αν δεν έχουν εμπειρία, να απαιτούν πάντα την υπογραφή σύμβασης εργασίας με τον εργοδότη. Η διοικητική πλευρά είναι μια δυσκολία που μπορεί να αντιμετωπίσουν οι έφηβοι, αλλά δεν πρέπει να εγκαταλείψουν την ευκαιρία να εργαστούν, συμβουλεύει ο σχολικός ψυχολόγος και θεραπευτής Καλίν Γκαϊταντζίεφ. «Η εργασία έχει θετική και αναπτυξιακή επίδραση στον ψυχισμό του παιδιού. Η παιδική ηλικία δεν εμποδίζει την εργασία και η εργασία δεν παρεμβαίνει στην παιδική ηλικία», τόνισε ο ψυχολόγος σε συνέντευξή του στο πρόγραμμα Χρίστο Μπότεφ της ΒΕΡ. «Όταν η εργασία συνδέεται με την αίσθηση του νοήματος, της προσωπικής σημασίας, τότε έχει ευνοϊκή επίδραση στον ψυχισμό των παιδιών. Δημιουργεί στο νέο άτομο μια αίσθηση επιτυχίας και επιβεβαίωσης. Στην περίπτωση αυτή υπάρχει μια ομαλή και ωραία μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση»

Φωτογραφίες: Pixabay, bgnes

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης