Η 1η Μαΐου είναι για τους Βούλγαρους μεγάλη μέρα γιατί τιμούμε την Εξέγερση του Απρίλη η οποία ήταν κρίσιμη στην πορεία της Βουλγαρίας προς την Απελευθέρωσή της από την οθωμανική κυριαρχία. Φέτος κλείνουν 147 χρόνια από τότε που ο Τόντορ Κάμπλεσκοβ κήρυξε την Εξέγερση στην Κοπρίβστιτσα.

Υπάρχει ένα κειμήλιο το οποίο συνόδευε το «ιπτάμενο ιππικό» του Γκεόργκι Μπενκόβσκι και η θρυλική ιστορία του συνεχίζει να παραδίδεται από στόμα σε στόμα στην περιοχή του Πάζαρτζικ και σε όλη την Βουλγαρία. Πρόκειται για έναν ασημένιο σταυρό από το χωριό Ποΐμπρενε στον Δήμο του Παναγκιούριστε.

Γύρω στο 1850 ζούσε ένας άνθρωπος που λεγόταν Γκένο. Αυτός μια μέρα που σκάλιζε το αμπέλι του βρήκε ένα πυθάρι με ασημένια φλουριά. Αγόρασε ο Γκένο κτήματα και πλούτισε αλλά τον βρήκαν πολλές συμφορές κι έχασε κάποια από τα παιδιά του. Ηλικιωμένοι άνθρωποι συμβούλεψαν έναν από τους  γιούς του Γκένο, τον Ιβάν, να κάνει τάμα στην εκκλησία και το 1865 εκείνος με μέρος από τα ασημένια φλουριά πλήρωσε ένα μάστορα να του κάνει έναν ασημένιο σταυρό και τον δώρησε στην εκκλησία «Αγία Τριάδα» στο Ποΐμπρενε. Η παράδοση λέει ότι από τότε σταμάτησε η γρουσουζιά του Γκένο και ότι από παντού  άρχισαν να έρχονται άνθρωποι να αγγίξουν το θαυματουργό κειμήλιο.

«Δεν ξέρω αν αυτή η ιστορία είναι αληθινή αλλά οι κάτοικοι της περιοχής πιστεύουν ότι ο σταυρός είναι ιερός, λέει για το Ράδιο Βουλγαρία η Ιρίνα Μπότεβα, γενική επιμελήτρια του Ιστορικού Μουσείου στο Παναγκιούριστε. Όταν τον έβγαζαν από την εκκλησία οι άνθρωποι έπεφταν στα γόνατα και ξάπλωναν στην γη προσκυνώντας τον. Ο σταυρός αυτός έγινε κειμήλιο της τσέτας του Μπενκόβσκι όταν προσχώρησε σ’ αυτήν ο παπάς Νεντέλιο Ιβανόβ που τον πήρε μαζί του ελπίζοντας στην χάρη του Μεγαλοδύναμου για την επιτυχία του τολμηρού εγχειρήματος της εξέγερσης. Ο παπάς αρρώστησε και τον σταυρό συνέχισε να κουβαλά ο παπάς Κύριλ Σλέποβ από το μοναστήρι «Άγιος Νικόλαος» του χωριού Καλούγκεροβο, κοντά στο Πάζαρτζικ. Ο παπά Κύριλος συνόδευε τον Μπενκόβσκι και μετά την διάλυση της τσέτας, όταν ο οπλαρχηγός βρήκε τραγικό θάνατο κοντά στο Τέτεβεν. Οι Τούρκοι αποκεφάλισαν το νεκρό κορμί και το κεφάλι το έβαλαν μαζί με τον σταυρό σε ένα τσουβάλι το οποίο κουβαλούσε ο παπάς τον οποίο αιχμαλώτισαν και έστειλαν εξορία στην Μικρά Ασία όπου πέθανε. Μετά την Απελευθέρωση με την συνδρομή του Συλλόγου Σλάβων και του Μητροπολίτη Μιλέτιου ζητήθηκε ο σταυρός από τις τουρκικές αρχές και το κειμήλιο επέστρεψε στην εκκλησία του Ποΐμπρενε. Η διοίκηση του ναού αποφάσισε να το δωρήσει στο Μουσείο γιατί είναι μέρος της ιστορίας των ηρώων της Εξέγερσης του Απρίλη. Ο σταυρός αυτός είναι σύμβολο του θάρρους των αγωνιστών για την ελευθερία των Βουλγάρων». 

Ο σταυρός του Ποΐμπρενε είναι βουβός μάρτυρας όλων των γεγονότων του επαναστατικού 1876 και διένυσε με την τσέτα του Μπενκόβσκι την πορεία των ηρώων από την Κοπρίβστιτσα, το Παναγκιούριστε, την Κλισούρα, το Μπατάκ και τα περάσματα του Αίμου. Σήμερα συνεχίζει να μας θυμίζει την ιστορία μας και μας ωθεί να αποτίσουμε φόρο τιμής σ’ αυτούς στους οποίους χρωστάμε την ελευθερία μας. 

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα

Φωτογραφίες: Γκεργκάνα Μάντσεβα, Ιστορικό Μουσείο Παναγιούριστε,bgnes