Υπάρχουν 133.245 άτομα που κατέχουν όπλα στη Βουλγαρία. Σύμφωνα με στοιχεία από το τέλος του 2022, περισσότερα από 55.600 ανήκουν σε εν ενεργεία και πρώην υπάλληλους των υπηρεσιών επιβολής του νόμου. Πρόσφατα, τα εγκλήματα με νόμιμα κατεχόμενα όπλα έχουν αυξηθεί, με τελευταίο το φόνο του γνωστού ψυχολόγου Ιβάν Βλαντιμίροφ, τον οποίο σκότωσε γείτονάς του πρώην αστυνομικός. Σύμφωνα με τα στοιχεία, σε βάρος του πρώην αστυνομικού υποβλήθηκαν πολυάριθμες καταγγελίες για απειλές σε γείτονες, οι οποίες, όμως, παρέμειναν χωρίς συνέπειες. Ο ψυχολόγος, σε τηλεοπτική του συνέντευξη ένα μήνα νωρίτερα, είχε εκφράσει φόβους ότι το νομικό σύστημα στη χώρα μας δημιουργεί κινδύνους σε περιπτώσεις συγκρούσεων.

Ο πρόσφατος φόνος έγινε αφορμή να τεθούν ερωτήματα σχετικά με την έκδοση άδειας οπλοκατοχής, τις δυνατότητες περιορισμού της και ποια μέτρα θα πρέπει να λαμβάνονται για την προστασία όσων παρενοχλούνται από τους γείτονές τους.

Αποδείχτηκε ότι για να τιμωρηθεί κάποιος, με βάση το ποινικό δίκαιο, πρέπει να έχει καταδικαστεί. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, το άτομο υπόκειται σε προειδοποιήσεις ή πρόστιμα. Η συνηθέστερη αντίδραση του Υπουργείου Εσωτερικών στις συγκρούσεις μεταξύ γειτόνων, είναι η έκδοση προειδοποιητικών πρωτοκόλλων. Ωστόσο, ένα τέτοιο μέτρο μπορεί να μην έχει πραγματικό αποτέλεσμα, σε περιπτώσεις που γίνονται πολλαπλές καταγγελίες εναντίον ενός ατόμου, χωρίς αντίδραση από τα θεσμικά όργανα.

«Αν το καλοσκεφτούμε, η επιβολή προστίμου μπορεί να έχει πολύ καλύτερο προληπτικό αποτέλεσμα σε ορισμένες καταστάσεις, εξηγεί ο δικηγόρος Ντιμίταρ Στογιάνοφ. Υπάρχει ένα χαρακτηριστικό της ανθρώπινης ψυχολογίας που σχετίζεται με το γεγονός ότι η υλική ζημιά που προκαλείται από το πρόστιμο είναι ένας πολύ αποτελεσματικός αποτρεπτικός μηχανισμός. Στις δυτικές κοινωνίες, το πρόστιμο εφαρμόζεται ως μέτρο σε πολλές και ποικίλες καταστάσεις».

Στη Βουλγαρία, ο κύκλος των προσώπων που έχουν δικαίωμα κατοχής όπλων, καθώς και οι προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούν, ρυθμίζεται από το νόμο περί όπλων, πυρομαχικών, εκρηκτικών και πυροτεχνικών προϊόντων.

«Για την έκδοση άδειας οπλοκατοχής πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις. Το άτομο δεν πρέπει να έχει προηγούμενη καταδίκη, να μην έχει φορολογικές υποχρεώσεις, να μην του έχει ασκηθεί ποινική δίωξη, να είναι ψυχολογικά υγιές, να έχει ολοκληρώσει εκπαίδευση στο χειρισμό των όπλων και να υπάρχουν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποθήκευση του όπλου, εξηγεί ο δικηγόρος. Πρέπει επίσης να ελέγχεται η ποσότητα των πυρομαχικών που κατέχει. Εκτός από τα πυροβόλα όπλα, όσοι κατέχουν αεροβόλα όπλα ή όπλα αερίου ή κρότου - λάμψης, υποχρεούνται να τα δηλώσουν στις αρμόδιες αρχές μετά την απόκτησή τους. Εκτός από την εκπλήρωση αυτών των προϋποθέσεων, ένα άτομο πρέπει να προβάλει έναν έγκυρο λόγο για να ζητήσει να έχει στην κατοχή του προσωπικό όπλο».

Σύμφωνα με οδηγία του υπουργείου Εσωτερικών, ο ένστολος υπάλληλος έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει όπλο, εάν γίνει μάρτυρας εγκλήματος που απαιτεί την παρέμβασή του. Δεν έχει δικαίωμα να φέρει όπλο σε δύο περιπτώσεις - όταν χρησιμοποιεί νόμιμη άδεια ή όταν ταξιδεύει στο εξωτερικό, όταν δεν υπάρχουν προϋποθέσεις για την αποθήκευση του υπηρεσιακού του όπλου. Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς, σοβαρό πρόβλημα στο σύστημα του υπουργείου Εσωτερικών είναι η έλλειψη περιοδικών ψυχολογικών εξετάσεων για τους εργαζόμενους στο σύστημά του, μετά την υποχρεωτική κατά την πρόσληψη του υπαλλήλου.

Οι υπάλληλοι των υπηρεσιών επιβολής του νόμου έχουν δικαίωμα κατοχής όπλων ακόμη και μετά την αποχώρησή τους από την υπηρεσία, αλλά ως ιδιώτες, και υπόκεινται στους απαιτούμενους για όλους τους πολίτες, τακτικούς ελέγχους. Επειδή η μοιραία έκβαση της διαμάχης μεταξύ γειτόνων στις αρχές Φεβρουαρίου προκάλεσε εξαιρετικά μεγάλη ανησυχία, οι ειδικοί μιλούν για την αναγκαιότητα δημιουργίας μηχανισμού με τον οποίο, σε περίπτωση συστηματικών παραβιάσεων της δημόσιας τάξης από τον κάτοχο του πυροβόλου όπλου, θα γίνεται ανάκληση της άδειας οπλοκατοχής και αφαίρεση του όπλου.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Ντιμίταρ Στογιάνοφ, η αντιμετώπιση διαφορετικών τύπων εγκλημάτων δεν θα είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική αν δεν αναθεωρηθεί η ισχύουσα νομοθεσία.

«Δεν μπορούμε να εξετάζουμε ένα συγκεκριμένο πρόβλημα, όπως η διάρρηξη ή η ενδοοικογενειακή βία, και να προσπαθούμε να το λύσουμε μεμονωμένα. Πρέπει να επανεξετάσουμε τις ελλείψεις και τα επίμαχα σημεία, με τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων – Εισαγγελίας, Υπουργείου Δικαιοσύνης, οργανώσεων πολιτών, και να βρούμε μια νομοθετική προσέγγιση για την επίλυση των προβλημάτων από κοινού. Είναι απαραίτητο να αναθεωρηθεί ο Νόμος για το ΥΠΕΣ, καθώς και τμήματα του Ποινικού Κώδικα, ώστε το σύστημα, που χρηματοδοτείται από τους λαϊκούς φόρους, να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες που έχουν οι πολίτες για την ασφάλεια και τη δικαιοσύνη», τόνισε ο Αλεξάνταρ Στογιάνοφ.

Μετάφραση: Σταύρος Βανιώτης
Φωτογραφίες:bgnes