Κάθε μεγάλη αλλαγή ξεκινά με το πρώτο μικρό βήμα και τη μεγάλη πίστη σε ένα καλύτερο μέλλον. Ο Μαρτίν Γιάνκοφ είναι απόδειξη για αυτό. Είναι ένας από εκείνους τους νέους Βούλγαρους που γνωρίζουν ότι η αλλαγή είναι δυνατή. Αποφοίτησε από την «Αρχιτεκτονική Τοπίου» στο Πανεπιστήμιο του Γκρίνουιτς στη Μεγάλη Βρετανία, άρχισε να ασκεί την ειδικότητά του και μάλιστα ίδρυσε τη δική του επιχείρηση. Επτά χρόνια αργότερα, και ακριβώς όταν τα πράγματα αρχίζουν να συμβαίνουν σαν παραμύθι, ο Μαρτίν επιστρέφει στη Βουλγαρία. Σήμερα παραδέχεται ότι αυτό ήταν το σχέδιό του από την αρχή.

Λίγες μόλις ημέρες μετά την κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης στη χώρα μας, ο Μαρτίν και μια ομάδα ομοϊδεατών -πολίτες, ειδικοί και θεσμοί- δημιούργησαν το ίδρυμα «Collective» με τη λιτή ιδέα να διοργανώσουν μια εκδήλωση στο ποτάμι Πέρλοβσκα στη Σόφια. Φαντάστηκαν να δρομολογήσουν μερικά φωτισμένα σκάφη για να τραβήξουν θετικά την προσοχή στην κατάσταση των ποταμών της πόλης.

«Από τότε μέχρι τώρα, πολλοί άνθρωποι έχουν ενωθεί γύρω από την ιδέα και έχει γίνει μια εθνική πρωτοβουλία, η οποία ονομάζεται «Τα ποτάμια της πόλης» και συμβαίνει ήδη σε πολλές πόλεις της Βουλγαρίας - στη Ρούσε, τη Σόφια, το Γκάμπροβο» - λέει ειδικά για το Ράδιο Βουλγαρία ο Μαρτίν. Κάπως έτσι γεννήθηκε το φεστιβάλ «Τα ποτάμια της Σόφιας» και στις 2 Σεπτεμβρίου ξεκινά η τρίτη συνεχόμενη έκδοσή του μέσα και γύρω από τον ποταμό Βλαντάισκα της πρωτεύουσας.

«Πρόκειται για μια αρκετά μακροπρόθεσμη πολεοδομική πρωτοβουλία. Η ιδέα είναι να ενώσει ειδικούς, θεσμούς και επιχειρήσεις σε ορισμένα μακροπρόθεσμα οράματα για την επανεξέταση της σχέσης μεταξύ της πόλης και του ποταμού. Γιατί στις περισσότερες βουλγαρικές πόλεις τα ποτάμια περνούν από μέσα τους κατά κάποιο τρόπο παθητικά. Δεν υπάρχει πραγματική σύνδεση, παρόλο που το ποτάμι είναι η κύρια πηγή ζωής για μια πόλη. Μια πόλη που έχει ενσωματώσει το ποτάμι στο αστικό της περιβάλλον είναι μια πιο χαρούμενη πόλη και αυτό προσπαθούμε να δείξουμε. Γι' αυτό κάνουμε αυτά τα φεστιβάλ».

Η φετινή έκδοση των Ποταμών της Σόφιας υπόσχεται να γεμίσει με ποικίλο δωρεάν πολιτιστικό πρόγραμμα, μουσικές παραστάσεις, εγκαταστάσεις, σύγχρονο τσίρκο και θερινό σινεμά. Όλα αυτά θα συμβούν στις όχθες του ποταμού Βλαντάισκα, καθώς και στο επίπεδο της πλατείας της Γέφυρας του Λέοντα. Η κύρια εστίαση φέτος πέφτει στον καθαρισμό του ίδιου του νερού.

«Ίσως πολλοί από τους ακροατές σας γνωρίζουν ότι το νερό της αποχέτευσης ρέει στα ποτάμια της Σόφιας. Αυτό είναι ένα πρόβλημα που συμβαίνει και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, αλλά όλο και περισσότεροι από αυτούς λαμβάνουν μέτρα για την επίλυσή του. Την Παρασκευή, 2 Σεπτεμβρίου, οργανώνουμε μια συζήτηση για να αρχίσουμε να μιλάμε για το πρόβλημα και να αναζητήσουμε εφικτές λύσεις για αυτό», λέει ο Μαρτίν Γιανάκιεφ.

Το άλλο βασικό σημείο του προγράμματος σχετίζεται με δύο διεθνή βραβεία που έλαβε το έργο. «Τα ποτάμια της Σόφιας» έγινε ο μοναδικός φιναλίστ από τη Βουλγαρία στα βραβεία σχεδιασμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής - «New European Bauhaus» και κέρδισε το Βραβείο «Europa Nostra».

«Αυτή η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναζητά πραγματικές, συγκεκριμένες λύσεις για το αστικό περιβάλλον που θα εφαρμοστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θα μπουν στη νομοθεσία και τη διοίκηση στην πορεία της Ευρώπης προς τον Πράσινο Μετασχηματισμό που προβλέπει για το 2050» λέει ο Μαρτίν.

Στα εγκαίνια του φεστιβάλ σε μια ειδικά κατασκευασμένη σκηνή στην πέτρινη κοίτη του ποταμού Βλαντάισκα, που αναγνωρίστηκε ως «μνημείο τέχνης κήπου και πάρκου» το 1988, το ίδρυμα «Collective» θα λάβει το βραβείο «Europa Nostra» για την ευρωπαϊκή πολιτιστική κληρονομιά, που είναι και το πιο διάσημο βραβείο στη γηραιά ήπειρο σε αυτόν τον τομέα. «Αυτή είναι μια τεράστια αναγνώριση για την ομάδα μας», παραδέχεται ο Μαρτίν Γιάνκοφ.

Όλο το καλοκαίρι, η πόλη Ρούσε είναι επίσης μέρος του μεγάλου έργου «Τα ποτάμια της πόλης - Ρούσε». Ο Μαρτίν λέει ότι ήδη τον Μάιο, μαζί με ντόπιους φοιτητές και πολίτες, έφτιαξαν μια κατασκευή σε έναν χώρο, στο κεντρικό τμήμα της όχθης του Δούναβη, όπου έχουν οργανωθεί μέχρι στιγμής περισσότερες από 40 πολιτιστικές εκδηλώσεις. Το τεράστιο ενδιαφέρον είναι απόδειξη ότι ο κόσμος έχει δίψα για τέτοια μέρη. Ειδικά για τους κατοίκους του Ρούσε, για τους οποίους ο ποταμός Δούναβης είναι το αγνό και ξεκάθαρο σύμβολο της πόλης τους. Οι εκδηλώσεις εκεί συνεχίζονται μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου και μεταξύ 23 και 25 Σεπτεμβρίου, ο δήμος του Γκάμπροβο και το ίδρυμα «Collective» θα διοργανώσουν το φεστιβάλ «Τα ποτάμια της Πόλης» στην κοίτη του ποταμού Γιάντρα με την ελπίδα ότι αυτή θα είναι μια ακόμη μακροπρόθεσμη πρωτοβουλία αστικής ανάπτυξης.

Φωτογραφίες: Facebook / @riversofthecity

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα