Ο Χρυσός Θησαυρός του Βάλτσιτραν, ένα από τα πιο καταπληκτικά μνημεία της θρακικής τέχνης, δε σταματά να ταξιδεύει από ήπειρο σε ήπειρο και να προκαλεί θαυμασμό με τη λεπτεπίλεπτη κατασκευή του. Τώρα ο θησαυρός επισκέπτεται το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στη Σόφια, όπου θα μείνει μέχρι το φθινόπωρο.

Ο Θησαυρός του Βάλτσιτραν έχει ενδιαφέρουσα ιστορία

Ο θησαυρός βρέθηκε το 1924 κοντά στο χωριό Βάλτσιτραν της περιοχής του Πλέβεν. Οι κάτοικοι του χωριού βρήκαν τυχαία αυτά τα αντικείμενα, αλλά δεν κατέλαβαν ότι είναι χρυσά, γιατί είχαν αποκτήσει σκούρο κίτρινο χρώμα λόγω της διαρκούς παραμονής τους στο έδαφος. Νόμισαν ότι είναι χάλκινα σκεύη. «Τα μοιράστηκαν μεταξύ τους, στο μεγάλο χρυσό κύπελλο βάρους άνω των 6 κιλών ακόμη και έβαζαν τροφή στο γουρούνι. Με τους συναδέλφους αστειευόμαστε ότι αυτό είναι το πιο ξακουστό γουρούνι στη βουλγαρική αρχαιολογία», διηγείται η υφηγήτρια διδάκτωρ Μπόνι Πετρούνοβα, διευθύντρια του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου. Τα ευρήματα, που ανακαλύφθηκαν στα περίχωρα του Βάλτσιτραν αποτελούν 13 χρυσά αντικείμενα συνολικού βάρους σχεδόν 13 κιλών. Είναι ένας από τους πιο αρχαίους θησαυρούς στα βουλγαρικά εδάφη. Χρονολογείται στον 14^ο – 13^ο αιώνα προ Χριστού ή από τα τέλη της Εποχής του Χαλκού.

"Πιο εντυπωσιακό από όλα είναι ένα σκεύος, που αποτελείται από τρία μικρότερα σκεύη, που συνδέονται με σωληνάκια" - διηγείται η υφηγήτρια διδάκτωρ Πετρούνοβα. – Κατά πάσα πιθανότητα χρησιμοποιούταν για διάφορες τελετές. Τα ίδια τα σωληνάκια επίσης είναι πολύ περίεργα, γιατί κατασκευάστηκαν από ήλεκτρο. Όλοι ξέρουμε ότι το ήλεκτρο είναι κράμα χρυσού με ασήμι. Άρχισε να παράγεται με χημικό τρόπο, δηλαδή με τεχνητό τρόπο, μόλις στις αρχές του 20ού αιώνα. Κατά την αρχαιότητα, όταν κατασκευάστηκε αυτός ο θησαυρός, κατά πάσα πιθανότητα οι δημιουργοί του βρήκαν πλάκα ήλεκτρου στη γη και τη χρησιμοποίησαν."

Σύμφωνα με μια από τις υποθέσεις το εν λόγω ήλεκτρο ήταν αυτοφυές, σχηματίστηκε ως αποτέλεσμα χημικών διαδικασιών στο έδαφος. Κάποιοι επιστήμονες όμως υποθέτουν ότι οι Θράκες, που δεν είχαν γραφή, αλλά κατείχαν τις φυσικές δυνάμεις στην εντέλεια, ίσως μπορούσαν να παράγουν ήλεκτρο. "Προσωπικά για μένα, αυτός είναι ο πιο ενδιαφέρων και ο πιο όμορφος θησαυρός που βρέθηκε στα εδάφη μας, χωρίς να υποτιμώ τον Θησαυρό του Παναγκιούριστε, ο οποίος είναι μέρος της μόνιμης έκθεσής μας" - λέει η υφηγήτρια Πετρούνοβα.

Ο θησαυρός του Παναγκιούριστε – σε αναζήτηση της αλήθειας

Τα σκεύη κατασκευάστηκαν με απίστευτη αριστοτεχνία, χρησιμοποιήθηκε η πολύπλοκη τεχνοτροπία για επένδυση ασημένιων φύλλων στον χρυσό.

Τι μαθαίνουμε από τον Χρυσό Θησαυρό του Βάλτσιτραν για τους προγόνους μας;

"Μαθαίνουμε ότι στα τέλη της Εποχής του Χαλκού κατασκευάστηκε ένα σερβίτσιο για μια ειδική τελετή. Για την τελετή υπάρχουν διάφορες υποθέσεις. Σύμφωνα με κάποιους ερευνητές, ήταν τελετή για αδελφοποίηση ή σύναψη ειρήνης. Στα τρία μικρότερα σκεύη του μεγάλου σκεύους έχυναν μέλι, νερό και κρασί. Και οι πρόγονοί μας σύναπταν τη συμφωνία ειρήνης ή συμφιλιώνονταν, πίνοντας από το μείγμα αυτό. Έτσι, η παρουσίαση του θησαυρού στις αίθουσες του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου είναι πολύ έγκαιρη, έχοντας υπόψη την παρούσα περίοδο έντασης και πολέμου. Θα ήθελα να προκαλέσω αυτές τις δυνάμεις, στις οποίες πίστευαν οι αρχαίοι άνθρωποι, για να εξομαλυνθεί η γενική κατάσταση", επεσήμανε εν κατακλείδι η υφηγήτρια διδάκτωρ Μπόνι Πετρούνοβα. 

Κείμενο: Βενέτα Νικόλοβα

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα

Φωτογραφίες: Κρασιμίρ Γκεοργκίεφ, Εθνικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο με Μουσείο - ΒΑΕ