Δεκέμβριος 2020. Ο κόσμος βρίσκεται στη μέση μιας παγκόσμιας πανδημίας Covid-19. Για πρώτη φορά στα εκατό χρόνια ύπαρξής του, το θέατρο δράματος και κουκλοθέατρου «Ιβάν Ραντόεφ» στο Πλέβεν κάνει διαδικτυακή πρεμιέρα του έργου «Οι ταπεινωμένοι. Λευκορωσία», μέρος μιας διεθνούς πρωτοβουλίας για αλληλεγγύη με τον λαό της Λευκορωσίας. Περισσότεροι από 4 000 θεατές από διαφορετικές ηπείρους βλέπουν το διαδικτυακό θεατρικό έργο από τα σπίτια τους.

Απρίλιος 2022. Ο κόσμος μετράει τις μέρες από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία. Ο Γιάβορ Γκάρντεφ είναι και πάλι βυθισμένος στα γεγονότα - νότια της Λευκορωσίας. Αυτή τη φορά όμως στον ρόλο του ως φιλόσοφου. Εδώ και μήνες ζει στο Σικάγο των ΗΠΑ.

«Ο πόλεμος στην Ουκρανία αποκάλυψε την αντίληψη ότι η επικρατούσα κυριαρχία βρίσκεται στη Ρωσία και οι κυριαρχίες γύρω από αυτήν δεν θεωρούνται πραγματικές, υπάρχουν νομικά, αλλά στην ουσία μπορούν να αντιδράσουν μόνο στην ηγεμονία».

Οι παρατηρήσεις του Γιάβορ Γάρντεφ είναι ότι οι Αμερικανοί νιώθουν συμπαράσταση για όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία. «Υπάρχει μια πολύ μεγάλη ουκρανική κοινότητα εδώ στο Σικάγο, υπάρχει μια ολόκληρη πόλη Ουκρανών που μπόρεσα να επισκεφτώ. Όλοι στέλνουν βοήθεια στην Ευρώπη με κάθε δυνατότητα» λέει ο ίδιος για τη ΒΕΡ.

Μετά το 2008 και την αποτυχία της Ρωσίας να ενταχθεί στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, η ιδεολογία της χώρας άλλαξε, λέει ο σκηνοθέτης.

«Με την προσάρτηση της Κριμαίας (2014), το Μεγάλο Ρωσικό Δόγμα, το οποίο διέρχεται από την ιδέα της συγκέντρωσης των εδαφών της Ρωσίας, έχει αποκτήσει μια πολύ σοβαρή πρακτική κατεύθυνση. Αυτή είναι επί του παρόντος μια συνέχεια αυτής της πρακτικής κατεύθυνσης, η οποία δεν οδηγεί σε τίποτα που να δίνει λόγο να πιστεύουμε ότι αυτός ο πόλεμος θα τελειώσει γρήγορα», πρόσθεσε ο ίδιος.

Στη θέση της βουλγαρικής κυβέρνησης να απέχει από την αποστολή στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία, ο Γκάρντεφ αναγνωρίζει την πολιτική που ακολούθησε ο Τσάρος Μπόρις Γ' κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, ο οποίος κατάφερε να σώσει τη Βουλγαρία από πολύ βαριά πλήγματα από τη Γερμανία.

«Αυτή είναι μια πολιτική που εφαρμόζεται σε διάφορες συνθήκες και η οποία δεν είναι αρκετά κατάλληλη σήμερα. Δυστυχώς, η Βουλγαρία δεν θεωρεί τον εαυτό της ως χώρα της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Για πολλούς ανθρώπους στη χώρα μας, εκλαμβάνονται ως εξωτερικοί φορείς, λες και το ΝΑΤΟ και η ΕΕ δεν είμαστε εμείς, αλλά είναι άλλοι που κάτι μας επιβάλλουν. Αυτό είναι επικίνδυνο γιατί παρουσιάζει τα πράγματα σαν να υπάρχουν κάποια ξένα συμφέροντα και σοβαροί εσωτερικοί δισταγμοί.»

Κάτι περισσότερο:

«Όποιο μέρος του εδάφους της Ουκρανίας να κατακτηθεί ή να μην κατακτηθεί, και στις δύο περιπτώσεις θα χτιστεί ένα νέο Σιδηρούν Παραπέτασμα που θα είναι πολύ πιο ισχυρή από αυτό του Ψυχρού Πολέμου. Η Βουλγαρία πρέπει κατηγορηματικά να σταθεί στη δυτική πλευρά αυτού του τείχους».

Ο φιλόσοφος-σκηνοθέτης είναι πεπεισμένος ότι τα γεγονότα και το ανθρωπιστικό πρόβλημα του πολέμου στην Ευρώπη θα έχουν μια πολύ σοβαρή απήχηση στη βουλγαρική κουλτούρα και όχι μόνο:

«Δεν θα μπορέσουμε να συνεχίσουμε όπως πριν, ούτε σε επίπεδο πολιτισμού, ούτε σε άλλο επίπεδο. Έρχονται μεγάλες αλλαγές και θα είναι απαραίτητες ως γεγονότα πέρα από την επιθυμία ή την απροθυμία μας να τις πραγματοποιήσουμε» λέει ο Γιάβορ Γκάρντεφ.

Φωτογραφίες: epa/bgnes, Facebook/javorgardev

Επιμέλεια: Βέσελα Κράστεβα (από συν. της Ντιάνα Γιανκούλοβα, ΒΕΡ-Χοριζόντ)

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα