Τον Αύγουστο του 2015, η περίφημη φράση της Γερμανίδας Καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ «Θα τα καταφέρουμε!» άνοιξε τις πόρτες της Γηραιάς Ηπείρου σε μια τεράστια εισροή προσφύγων από τον πόλεμο της Συρίας. Μαζί τους χιλιάδες οικονομικοί μετανάστες από την Ασία και την Αφρική ξεκίνησαν για την Ευρώπη. Ως συνοριακό κράτος, η Τουρκία έδωσε καταφύγιο σε μεγάλο μέρος της ροής, αλλά χρησιμοποίησε επίσης την κατάσταση για πιο ρεαλιστικούς σκοπούς, αναζητώντας χρηματοδότηση από την ΕΕ. Όσο για τη Βουλγαρία - συνεχίζει να είναι περισσότερο μια διέλευση για τους πρόσφυγες. Πέρσι, ωστόσο, ο αριθμός των αιτούντων άσυλο τριπλασιάστηκε σε σύγκριση με το 2020. Σύμφωνα με το Κέντρο Εγγραφής και Υποδοχής στο Χάρμανλι, ένα από τα κέντρα προσφύγων στη χώρα μας, οι εργοδότες δεν στερούνται ενδιαφέροντος από τους αιτούντες άσυλο στη χώρα μας, αλλά μόνο 50 από τα 1400 άτομα που φιλοξενούνται εκεί έχουν μόνιμη εργασία. Απασχολούνται κυρίως ως καθαριστές, μάγειρες και στον τομέα των υπηρεσιών και του εμπορίου. Η απροθυμία των περισσότερων αλλοδαπών να εργαστούν με βουλγαρικούς μισθούς παραμένει ένας από τους κύριους λόγους για το χαμηλό ποσοστό απασχόλησης σε αυτές τις κοινότητες.

Ωστόσο, οι προσπάθειες για την ένταξή τους στη βουλγαρική κοινωνία, τάξη και τρόπο ζωής δεν σταματούν.

Η συμπατριώτισσά μας Ίβα Γκουμνίσκα είναι από αυτούς τους νέους που επιλέγουν το θέμα των προσφύγων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως επάγγελμά τους. Γίνεται δεκτή σε πολλά πανεπιστήμια στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά επιλέγει αυτό της Νέας Υόρκης γιατί προσφέρει τέτοια μαθήματα στο πρόγραμμά του. Ένας ολόκληρος κόσμος ξετυλίγεται μπροστά της, στον οποίο χιλιάδες ανθρώπινα πεπρωμένα δεν μπορούν να σε αφήσουν αδιάφορο. Σε αντίθεση με τους περισσότερους ανθρώπους που δεν ανησυχούν ιδιαίτερα για τη μοίρα των άλλων, η Ίβα κοιτάζει την άλλη όψη του νομίσματος. Δημιουργεί μια κοινωνική επιχείρηση για να βοηθήσει τους πληγέντες από συγκρούσεις και συνεργάζεται με οργανώσεις από τη Συρία, το Αφγανιστάν, τον Λίβανο και την Υεμένη. Στη χώρα μας, τις υπηρεσίες της χρησιμοποιούν περίπου 40-50 άτομα.

«Προσπαθούμε να αναπτύξουμε δεξιότητες και ευκαιρίες για τους ανθρώπους να κερδίζουν εισόδημα μέσω ψηφιακών τεχνολογιών. Για το σκοπό αυτό, πρέπει να μάθουν πώς να εργάζονται με υπολογιστή, να μαθαίνουν ή να βελτιώνουν τα αγγλικά τους και να εργάζονται με διάφορες διαδικτυακές πλατφόρμες. Μέσω του ιδρύματός μας, πραγματοποιούμε επίσης μαθήματα γραφιστικής, προγραμματισμού, επιχειρηματικότητας και η εταιρεία μας παρέχει τη δυνατότητα για εργασία από το σπίτι πάνω σε διάφορα έργα.»

Αν και σύντομη, η τριετής εμπειρία της Ίβα στον τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας για την υποστήριξη των προσφύγων συνάντησε μια σειρά από προβλήματα. Και για τη λύση τους χρειάζεται η κατηγορηματική παρέμβαση του κράτους:

«Χρειάζεται ένα σαφώς δομημένο, συγκεντρωτικό πρόγραμμα για την ένταξή τους» λέει η Ίβα. «Πολλοί άνθρωποι έρχονται χωρίς να μιλούν τη γλώσσα. Όσοι την ξέρουν είναι λίγοι, και τις περισσότερες φορές ήταν φοιτητές στη Βουλγαρία. Εκτός από την εκμάθηση της γλώσσας σε ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα, που αυτή τη στιγμή λείπει σε κρατικό επίπεδο, τα άτομα αυτά πρέπει να συνδεθούν με την αγορά εργασίας. Ο ρόλος του κράτους είναι να υποστηρίξει αυτή τη διαδικασία παρέχοντας πληροφορίες σε ποιους τομείς της οικονομίας μας είναι κατάλληλη η εμπειρία τους».

Η Ίβα θεωρεί επίσης τις αργές γραφειοκρατικές διαδικασίες ως σοβαρό εμπόδιο για την ταχεία ένταξη των προσφύγων. Η μη κυβερνητική της οργάνωση βοηθά στην επίλυση κάθε είδους διοικητικών υποθέσεων.

«Τους εξηγούμε πώς να πληρώνουν τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, ποια είναι τα είδη των συμβάσεων που πρέπει να υπογράψουν και τι πρέπει να προσέξουν σε αυτές. Πολλοί μετανάστες δυσκολεύονται ακόμη και να ανοίξουν λογαριασμό επειδή οι τράπεζες συχνά αρνούνται. Οι υπάλληλοί τους δεν επιτρέπεται να το κάνουν, ειδικά όταν παρουσιάζεται βουλγαρική ταυτότητα. Αυτό αναγκάζει τους πρόσφυγες να λαμβάνουν τα χρήματά τους στο χέρι και να γίνουν μέρος της γκρίζας οικονομίας, κάτι που είναι ενάντια στα συμφέροντα της χώρας μας».

Φωτογραφίες: Facebook / @humansintheloop

Κείμενο: Ιοάν Κόλεφ

Μετάφραση: Άιλιν Τόπλεβα