Συνέντευξη με την Αντοανέτα Ραντοσλάβοβα-Ντόιτσεβα, υπεύθυνη του Μουσείου Ιστορίας του Ραδιοφώνου στην Βουλγαρία

Στις 25 Ιανουαρίου 1936 ο βασιλιάς Μπορίς Γ΄ υπέγραψε διάταγμα με το οποίο η «ραδιοφωνική μετάδοση» έγινε «κρατική περιουσία» και μερικούς μήνες αργότερα το Ράδιο Σόφια ξεκίνησε να μεταδίδει ειδήσεις σε ξένες γλώσσες. Στις 16 Φεβρουαρίου 1936 ξεκίνησαν οι πρώτες εκπομπές στα βουλγάρικα για το εξωτερικό και ειδήσεις στην εσπεράντο. Οι εκπομπές για το εξωτερικό μετονομάστηκαν σε Ράδιο Βουλγαρία το 1992 αλλά σαν ημερομηνία γέννησής τους θεωρείται η χρονιά όταν ξεκίνησε η πρώτη τους μετάδοση. 

«Ο πρώτος διευθυντής της ΒΕΡ, ο συγγραφέας και ζωγράφος Παναγιότ Τοντορόβ Χρίστοβ (1882-1943), γνωστός με το ψευδώνυμο Σιράκ Σκίτνικ (ορφανός περιπλανώμενος), ηγούταν μιας ομάδας από μηχανικούς, τεχνικούς και συντάκτες, λέει η Αντοανέτα Ραντοσλάβοβα-Ντόιτσεβα, υπάλληλος κάποτε του Ράδιο Βουλγαρία και έφορος σήμερα του Μουσείου Ιστορίας του Ραδιοφώνου στην Βουλγαρία.

 Αυτοί οι άνθρωποι έδωσαν ζωή σ’ αυτό το μέσο επικοινωνίας αλλά δεν θα ήταν δυνατόν αν ο μηχανικός Μίνκο Τοπάλοβ και ο τεχνικός Κόστα Αντάμοβ δεν είχαν μετατρέψει τον ραδιοτηλεγραφικό αναμεταδότη στον σιδηροδρομικό σταθμό της Σόφιας σε μεταδότη βραχέων κυμάτων».

Το ραδιόφωνο έδωσε πεδίο δράσης σε εξέχουσες προσωπικότητες και διανοούμενους όπως ο Πέταρ Ουβαλίεβ (1915-1998). Διπλωμάτης, παραγωγός, σκηνοθέτης θεάτρου και κινηματογράφου, σεναριογράφος, θεωρητικός και κριτικός της τέχνης, καθηγητής πανεπιστημίου, συγγραφέας, μεταφραστής και δημοσιογράφος που έγινε γνωστός και στο εξωτερικό με το ψευδώνυμο Pierre Rouve. Ο Ουβαλίεβ το 1936 άρχισε να εργάζεται στο υπουργείο Εξωτερικών και αναχώρησε πρώτα για διπλωματική αποστολή στην Ρώμη και έπειτα στο Λονδίνο όπου και παρέμεινε κατά την περίοδο του σοσιαλιστικού καθεστώτος στην Βουλγαρία. Ο Πέταρ Ουβαλίεβ μιλούσε εκτός από Βουλγάρικα μερικές άλλες βαλκανικές γλώσσες αλλά και αγγλικά, ισπανικά, ιταλικά, γαλλικά, γερμανικά, αρχαία ελληνικά και λατινικά.

«Ο Σιράκ Σκίτνικ ήταν άνθρωπος με απίθανη φαντασία, λέει ο Ουβαλίεβ σε μια αρχειακή συνέντευξη. Εκείνος έδωσε την ιδέα οι ειδήσεις που μεταφράζονταν για το παλάτι να διαβάζονται στο μικρόφωνο και να φτάνουν σε περισσότερους ανθρώπους. Έπειτα ήρθαν στην ομάδα ο γαλλόφωνος Ζορζ Μίλτσεβ, ο βουλγαρο-γερμανός Ιβάν Ντόρεβ, ο αγγλόφωνος Μιχαήλ Χατζημίσεβ και εγώ ξεκίνησα εκπομπές στα ιταλικά. Οι εκπομπές για το εξωτερικό από το 1937 έγιναν εβδομαδιαίες».

Στην αρχή οι ειδήσεις αφορούσαν τον πολιτισμό, την οικονομία και την κοινωνική ζωή, τουριστικά αξιοθέατα, ιστορικά και αθλητικά γεγονότα, παρουσίαζαν την βουλγάρικη λαογραφία. Οι μεταφραστές άρχισαν να παρουσιάζουν εκπομπές και τα ονόματά τους έγιναν γνωστά στο κοινό. Διάβαζαν ποιήματα και στίχους τραγουδιών. Μετά το 1944 οι εκπομπές άρχισαν να υπηρετούν το νέο καθεστώς, να παρουσιάζουν τα επιτεύγματά του και να προπαγανδίζουν τα προτερήματά του στο εξωτερικό. Ο τομέας «Πολιτικές ανακοινώσεις» προετοίμαζε πρόγραμμα σε 15 γλώσσες. Το 1949 πραγματοποιούνταν εκπομπές στα μακεδονικά, με στόχο την ενημέρωση για την κατάσταση στην Γιουγκοσλαβία και το "ξεσκέπασμα" της "κλίκας" του Τίτο, σύμφωνα με την ορολογία της εποχής.

Φυσικά σημαντικό μέρος του ραδιοφωνικού προγράμματος ήταν η μουσική.

«Το μουσικό πρόγραμμα ξεκίνησε το 1937 με ημίωρη φολκλορική συναυλία με το τίτλο «Ώρα για τους Βουλγάρους που ζουν εκτός συνόρων, λέει η κυρία Ραντοσλάβοβα. Την εγκαινίασε η τραγουδίστρια Ιβάνκα Μίτεβα. Η δημιουργία αυτών των εκπομπών βασιζόταν στην ανάγκη των Βουλγάρων του εξωτερικού να διατηρούν την σύνδεσή τους με τις ρίζες τους. Εγώ η ίδια άρχισα να εργάζομαι στην σύνταξη «Μουσική» της διεύθυνσης «Εκπομπές για το Εξωτερικό» το 1987. Τότε ηχούσαν μουσικές όλων των ειδών».

Στις 31 Ιανουαρίου 2012 το Ράδιο Βουλγαρία σταμάτησε να εκπέμπει στα βραχέα κύματα και η παραγωγή του μεταφέρθηκε στο διαδίκτυο.

«Είμαι ευτυχισμένη που τουλάχιστον συνεχίζει να υπάρχει γιατί οι Βούλγαροι του εξωτερικού πρέπει να συνεχίσουν να μαθαίνουν για την Βουλγαρία και να αισθάνονται συνδεδεμένοι μαζί της», καταλήγει η κυρία Ραντοσλάβοβα.

Φωτογραφίες: Ράδιο Βουλγαρία, Μουσείο ιστορίας του ραδιοφώνου στην Βουλγαρία

Επιμέλεια και Μετάφραση: Αγάπη Γιορντανόβα