Στα τέλη του 19^ου και τις αρχές του 20^ου αιώνα η βουλγαρική έντεχνη λογοτεχνία γνώρισε πρωτόγνωρη ακμή. Ανάμεσα στην πλειάδα ταλαντούχων ποιητών και συγγραφέων, όπως οι Πέντσο Σλαβέικοφ, Ιβάν Βάζοφ, Πέγιο Γιάβοροφ, Αλέκο Κωνσταντίνοφ, Ντόρα Γκάμπε, την άξια θέση του κατέχει και ο Κίριλ Χρίστοφ – γλαφυρός λυρικός, πεζογράφος, δραματουργός, μεταφραστής από ρωσικά, γερμανικά, ιταλικά και γαλλικά, δημιουργός ιστορικών κειμένων, επιγραμμάτων και στρατιωτικός ανταποκριτής κατά τον Βαλκανικό και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο Κίριλ Χρίστοφ είναι αξιοσημείωτος όχι μόνο με το ταλέντο του, αλλά και με το υπερήφανο και ασυμβίβαστο πνεύμα του, λόγω του οποίου συχνά τον θεωρούσαν αντιφατική προσωπικότητα.

Η μεγάλη επιτυχία των δύο του βιβλίων «Αιώνιες σκιές» (1897) και «Στο σταυροδρόμι» (1901) του κέρδισαν την προστασία του Πατριάρχη της βουλγαρικής λογοτεχνίας Ιβάν Βάζοφ. Στις αρχές του 20^ου αιώνα ο Κίριλ Χρίστοφ ήταν ήδη δημοφιλής δημιουργός, ένας από «τους οικοδόμους της σύγχρονης βουλγαρικής λογοτεχνίας», αναγνωρισμένος από τους λογοτεχνικούς κριτικούς ως κλασσικός ακόμη εν ζωή. «Ανεξάρτητα απ’ αυτό, σήμερα τα έργα του έχουν ξεχαστεί, δε μαθαίνονται στο σχολείο» - λέει η Άνα Αναστάσοβα, επικεφαλής του Τμήματος Λογοτεχνικής Κληρονομιάς στην Αστική Βιβλιοθήκη Σόφιας. Περίεργο γεγονός είναι ότι ο ποιητής κληροδότησε όλα τα βιβλία του ακριβώς στην Αστική Βιβλιοθήκη και η σύζυγός του εκτέλεσε τη διαθήκη του. 

Τώρα με αφορμή την 145^η επέτειο από τη γέννηση του Κίριλ Χρίστοφ στη βιβλιοθήκη παρουσιάζεται έκθεση με 50 σπάνιες εκδόσεις του ποιητή. Οι περισσότερες είναι με αυτόγραφα και αφιερώματα των δημιουργών τους ειδικά για τον Κίριλ Χρίστοφ. «Έχουμε βιβλία με αυτόγραφα των Ιβάν Βάζοφ, Γιορντάν Γιόβκοφ, Πέγιο Γιάβοροφ, Ντόρα Γκάμπε, Αλεξάνταρ Μπαλαμπάνοφ, Βεσελίν Χάντσεφ και πολλών ξένων δημιουργών, τα οποία ο ποιητής συνέλλεγε κατά τη διαμονή του στο εξωτερικό» - λέει η Άνα Αναστάσοβα. 

«Τα περισσότερα βιβλία στην έκθεση είναι ακριβώς τέτοια – με αυτόγραφα, καθώς και βιβλία για βιβλιόφιλους. Στην ουσία, ο Κίριλ Χρίστοφ άρχισε τη λογοτεχνική δραστηριότητά του με μεταφράσεις – από ρωσικά, ιταλικά, γερμανικά και γαλλικά. Ζούσε 16 χρόνια ως μετανάστης στην Τσεχία. Από εκεί, και από παντού, όπου ταξίδευε, αγόραζε βιβλία. Στη σύζυγό του ο Κίριλ Χρίστοφ είπε ότι εάν μπορούσε να μεταφέρει όλα τα βιβλία που είχε, θα γέμιζαν ολόκληρη βιβλιοθήκη. Δώρισε όμως σχεδόν όλα τα βιβλία του στη βιβλιοθήκη της Πράγας. Πήρε μαζί του στη Βουλγαρία μόνο τα βιβλία που αγαπούσε πιο πολύ. Τα έργα του Κίριλ Χρίστοφ είναι πολύ ποικίλα. Μαζί με τον Βάζοφ είναι ίσως οι δημιουργοί που έγραψαν πιο πολλά ποιήματα, διηγήματα, δράματα, αφιερωμένα στη βουλγαρική ιστορία. Η ζωή του δεν ήταν καθόλου εύκολη. Λόγω των ιδιαιτεροτήτων του χαρακτήρα του τον περιέγραφαν ως καχύποπτο άνθρωπο με μεγάλη αυτοπεποίθηση. Το ενδιαφέρον όμως είναι ότι κατόρθωνε να μετατρέψει τους εχθρούς του σε φίλους του.»

Ο Κίριλ Χρίστοφ σεβόταν πολύ τη βουλγαρική γλώσσα και τον πλούτο της. Έλεγε ότι η γλώσσα μας είναι πολύ ωραία. Ο ποιητής χρησιμοποιούσε πολύ συχνά τον μελωδικό χαρακτήρα του δημοτικού τραγουδιού στους στίχους του. Στη λαϊκή δημιουργία αφιέρωσε και έναν κύκλο έργων του. Αλλά τα πιο αξιόλογα έργα του Κίριλ Χρίστοφ είναι τα ποιήματα για τον ηρωισμό των Βουλγάρων στις μάχες κατά τους δύο Βαλκανικούς Πολέμους από τις αρχές του 20^ου αιώνα.

Η έκθεση θα λειτουργήσει μέχρι στις 15 Ιουλίου στο Κεντρικό φουαγιέ της Αστικής Βιβλιοθήκης της Σόφιας.

Φωτογραφίες: Κρατικό αρχείο, Βιβλιοθήκη της Σόφιας

Μετάφραση: Ντενίτσα Σοκόλοβα